Chim Vieät Caønh Nam [ Trôû Veà ] [ Trangchuû ]
Nhöõng Thaønh Töïu Vaên Hoùa Ñaùng Khen
Cuûa Moät Nhaø Xuaát Baûn Ñòa Phöông
( Nhaân dòp ba boä saùch quan troïng cuûa Nhaø Xuaát Baûn Ñaø Naüng
ñöôïc coâng boá vaøo naêm 2002 )Leâ Vaên Haûo
Hieän nay ôû Vieät Nam coù boán nhaø xuaát baûn ( NXB ) ñòa phöông ñöôïc chuù yù vì soá löôïng vaø chaát löôïng nhöõng xuaát baûn phaåm cuûa hoï : ñoù laø NXB Haø Noäi, NXB Treû ( TP.HCM ), NXB Thuaän Hoùa ( Hueá ) vaø NXB Ñaø Naúng.
Xin giôùi thieäu laàn naøy ba thaønh töïu môùi nhaát cuûa NXB Ñaø Naüng.
- Toång Taäp Vaên hoïc Caùc Daân toäc thieåu soá Vieät Nam;
- Vieät Nam, Leå hoäi coå truyeàn;
- Nhöõng di saûn theá giôùi ôû Vieät Nam.I. Toång taäp Vaên hoïc Caùc Daân Toäc Thieåu Soá Vieät Nam ( TTVHCDTTSVN ),
4 taäp ( 6 quyeån ), 6.144 trang, khoå 19x27, NXB Ñaø Naúng, 2002.Neáu Toång Taäp Vaên Hoïc Vieät Nam troïn boä 42 taäp ( xb. töø 1977 ñeán 1997, taùi baûn 2000 ) cuûa NXB Khoa hoïc Xaõ hoäi ( Haø Noäi ) ñöôïc xem nhö laø boä saùch veà vaên hoïc Vieät Nam lôùn nhaát töø tröôùc ñeán nay nhöng chöa ñaày ñuû vì noù chæ ñeà caäp ñeán vaên hoïc thaønh vaên cuûa ngöôøi Vieät töø tk. X ñeán 1945 vaø caàn coù hai phaàn boå sung : Vaên hoïc daân gian Vieät, Vaên hoïc caùc daân toäc thieåu soá Vieät Nam, thì NXB Ñaø Naüng ñaõ coáng hieán moät phaàn boå sung quan troïng : Boä TTVHCDTTSVN do Ñaëng Nghieâm Vaïn chuû bieân. Toång taäp naøy, coâng trình lôùn nhaát veà hôïp tuyeån vaên hoïc cuûa 53 daân toäc thieåu soá Vieät Nam töø tröôùc ñeán nay ( vôùi hôn 6 ngaøn trang saùch khoå lôùn ) chia laøm 4 taäp, 6 quyeån :
Q.1 Tuïc ngöõ, ñoàng dao, haùt ru, caâu ñoái daân ca lao ñoäng, daân ca phong tuïc
Q.2 Daân ca tröõ tình, daân ca nghi leã
Q.3 Truyeän coå tích
Q.4 Truyeän lòch söû, luaät tuïc, söû thi
Q.5 Söû thi
Q.6 Truyeän thô
Vaên hoïc daân gian caùc daân toäc thieåu soá ôû Vieät Nam chia laøm 2 phaàn roõ reät. Phaàn thöù nhaát goàm tuïc ngöõ, ñoàng dao haùt ru caâu ñoá vaø coå tích laø phaàn ñöôïc giaùo sö Ñaëng Nghieâm Vaïn goïi laø " Vaên hoïc daân gian "
Phaàn naøy chieám khoaûng 1/3 soá trang cuûa Toång taäp. Phaàn thöù hai maø Ñaëng Nghieâm Vaïn goïi laø " Vaên hoïc baùc hoïc " laø nhöõng vaên baûn mang tính lòch söû cao : ñoù laø nhöõng boä luaät tuïc (Thaùi, EÂ ñeâ, Mnoâng), nhöõng truyeän lòch söû ( Thaùi, Tuøy ), nhöõng söû thi ( anh huøng ca ) ( EÂ Ñeâ, Ba Na, Gia Rai, M' Noâng ) vaø nhöõng truyeän thô. Lôøi noùi ñaàu cuûa Ñaëng Nghieâm Vaïn (34 trang) laø moät baøi giôùi thieäu khaùi quaùt neâu leân ñöôïc nhöõng ñaëc tröng veà daân toäc, theå loaïi, noäi dung... caùc taùc phaåm tieâu bieåu cho hai doøng vaên hoïc daân gian vaø vaên hoïc " baùc hoïc " cuûa haàu heát caùc daân toäc thieåu soá.
Ngöôøi ñoïc vaø nhaát laø caùc nhaø nghieân cöùu hy voïng raèng trong nhöõng laàn taùi baûn saép tôùi, caùc taùc phaåm cuûa nhöõng daân toäc Xinh Mun, Paø Theûn, La Huû, Coáng, Si La ôû mieàn Baéc, Thoå, Chöùt, Ô Ñu, Bô Raâu, Hô Maêm, Stieâng ôû mieàn Trung vaø Nam vaéng maët laàn naøy seõ ñöôïc kòp thôøi boå sung.
Trong hoaøn caûnh hieän nay, khi di saûn vaên hoaù tinh thaàn caùc daân toäc thieåu soá ñang coù nguy cô mai moät daàn vì söï ra ñi cuûa nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi, TTVH CDTTSVN naøy laø moät coâng trình quí baùu, moät nieàm töï haøo cho neàn vaên hoaù vaên minh ña saéc toäc Vieät Nam.II. Vieät Nam, Leã hoäi coå truyeàn
Traditional Festivals of Viet nam
240 trang khoå25 x 25, NXB Ñaø Naúng 2002Ñaây laø moät trong nhöõng taäp saùch aûnh raát ñeïp cuûa NXB Ñaø Naüng do Huyønh Yeân Traàm My bieân soaïn vôùi söï tham gia cuûa 51 taùc giaû vaø nhaø nhieáp aûnh coù teân tuoåi ( Höõu Caáy, Ñaøo Hoa Nöõ, Voõ Vaên Töôøng... )
Leã hoäi coù leõ laø hình thöùc sinh hoaït vaên hoaù coäng ñoàng sinh ñoäng, toát ñeïp, haáp daãn nhaát cuûa daân toäc ta. Leã hoäi gaén boù vôùi hình aûnh caây ña gieáng nöôùc, saân ñình, maùi ñeàn, maùi chuøa, luõy tre... ñeå trôû thaønh moät bieåu töôïng thieâng lieâng, maõnh lieät trong taâm hoàn Vieät Nam.
Nghieân cöùu veà Leã hoäi Vieät Nam thì ñaõ coù nhieàu coâng trình ñoà soä, coâng phu coù giaù trò khoa hoïc, nhöng phaàn minh hoïa veà tranh aûnh cuûa caùc coâng trình aáy phaàn nhieàu khoâng ñaùp öùng vôùi loøng mong moûi vaø thò hieáu thaåm myõ cuûa ngöôøi ñoïc.
Ngöôøi bieân soaïn vaø hôn 50 taùc gia, nhieáp aûnh gia cuûa taäp saùch aûnh naøy ñaõ muoán minh hoïa, mieâu taû leã hoäi baèng hình aûnh. Hoï ñaõ taäp trung giôùi thieäu moät soá leã hoäi mang tính phoå bieán, coù nhöõng neùt ñaëc tröng cuûa töøng vuøng ñaát nöôùc vaø cuûa nhieàu daân toäc khaùc nhau trong coäng ñoàng daân toäc Vieät Nam.
Qua gaàn 370 böùc aûnh ( nhieàu böùc chieám toaøn khoå trang giaáy ( 25x25 cm), 20 leã hoäi coå truyeàn tieâu bieåu hieän ra sinh ñoäng, ñaày maøu saéc, chaát thô, chaát daân gian, hoàn daân toäc: teát Nguyeân Ñaùn, teát Vu Lan, teát Trung Thu, hoäi ñeàn Huøng, hoäi chuøa Höông, hoäi Lim, hoäi Hoa Ban, Leã Hoäi Yeân Töû, leã hoäi Caàu Ngö, leã hoäi Nghinh OÂng, hoäi Choïi Traâu, hoäi Ñua Voi... Moät soá noäi dung chi tieát cuûa Leã hoäi cuõng ñöôïc nhaán maïnh : caùc nghi thöùc, troø chôi daân gian, saân khaáu daân gian, trang phuïc, nhaïc khí, vuõ ñieäu.
Phaàn phuï luïc cuûa taäp saùch aûnh cuõng raát phong phuù: danh muïc chi tieát veà 240 Leã hoäi, danh muïc veà 400 danh thaéng cuûa 61 tænh thaønh...
Vì ñaây laø moät saùch aûnh baèng 3 thöù tieáng ( Vieät, Anh, Phaùp ) ñöa ra giôùi thieäu roäng raõi ôû nöôùc ngoaøi ñeå thaêng tieán ngaønh du lòch vaø cung caáp cho haøng trieäu ngöôøi ñoïc nhöõng khía caïnh töôi ñeïp nhaát veà vaên hoaù vaên minh Vieät Nam neân caàn chuù yù ñeán moät soá chi tieát thaåm myõ, ví duï trang 19 aûnh " Cheùn röôïu ñaàu xuaân " khoâng neân ñeå hai cuï giaø maëc y phuïc truyeàn thoáng maø laïi ñi giaøy ba ta, deùp nhöït, tr. 87 " Leã hoäi nghinh oâng ", khoâng neân ñeå ba nhaân vaät maëc leã phuïc truyeàn thoáng maø laïi ñi deùp hieän ñaïi coù phaàn thieáu nghieâm tuùc, tr. 173 aûnh hai töôïng moà Taây Nguyeân hoaøn toaøn khoâng tieâu bieåu cho veû ñeïp truyeàn thoáng vaø tính thieâng lieâng cuûa loaïi hình myõ thuaät naøy.III - Nhöõng Di Saûn Theà Giôùi Vieät Nam
Word Heùritage in Viet Nam
Patrimoine Mondial du Viet Nam
204 trang khoå 24x24, NXB Ñaø Naúng 2002Cuøng vôùi taäp aûnh Vieät Nam, Leã hoäi coå truyeàn, Nhöõng Di Saûn Theá Giôùi ôû Vieät Nam
( NDSTGVN ) in baèng 3 thöù tieáng Vieät, Anh, Phaùp, laø moät taùc phaåm ñeïp do Huyønh Yeân Traàm My, Tröông Vuõ Quyønh, Nguyeãn Ñoâng Hieáu bieân soaïn, vôùi söï tham gia cuûa 39 taùc giaû vaø nhieáp aûnh gia Vieät Nam vaø nöôùc ngoaøi, theâm ñaøi truyeàn hình Chukyo Nagoya .
Töø naêm 1978 ñeán nay ñaõ coù 730 di tích lòch söû - vaên hoùa vaø danh thaéng ñaõ ñöôïc toå chöùc UNESCO ñöa vaøo Danh muïc Di saûn Theá giôùi ( Di saûn Töï nhieân vaø Di saûn Vaên hoùa cuûa nhaân loaïi ). Vieät Nam ñaõ coù 4 ñòa ñieåm ñöôïc ghi trong Danh muïc veû vang naøy ñoù laø coá ñoâ Hueá, vònh Haï Long, ñoâ thò coå Hoäi An vaø thaùnh ñòa Myõ Sôn. Hôn 40 taùc giaû vaø nhieáp aûnh gia baèng nhöõng baøi vieát hay böùc aûnh ñaõ muoán cung caáp cho chuùng ta moät caùi nhìn nhieàu maët, nhieàu maøu veõ veà caûnh vaø ngöôøi cuûa 4 cuïm di tích lòch söû - vaên hoùa vaø thaéng caûnh neâu treân.
Qua hôn 200 böùc aûnh maøu vaø ñen traéng ( keå caû nhöõng böùc aûnh coå ñöôïc chuïp töø nhöõng thaäp nieân ñaàu cuûa theá kyû XX ), cuøng vôùi nhieàu baûn ñoà baûn veû, caùc nhaø vaên, nhaø nghieân cöùu, nhaø vaên hoùa Nguyeãn Tuaân, Traàn Kyø Phöông, Nguyeãn Khoa Ñieàm, Thuøy Trang ñaõ noùi leân veõ ñeïp, chaát thô, tính coå kính, hoàn daân toäc ( Vieät, Chaøm ) tieàm taøng trong thieân nhieân vaø trong lòch söû vaên hoùa vaên minh Vieät Nam.
Phoá coå Hoäi An, thaùnh ñòa Myõ Sôn, coá ñoâ Hueá vôùi soâng Höông eâm ñeàm, ñieäu hoø man maùc, vònh Haï Long kyø aûo nhöõng bình minh, hoaøng hoân, ñeâm traêng giöõa 3000 hoøn ñaûo gioáng nhö nhöõng tranh thuûy maïc hay nhöõng aùng thô Ñöôøng... maáy di tích vaø danh thaéng kyø dieäu naøy cuûa Vieät Nam coøn gôïi nieàm caûm höùng cho bao nhieâu ngheä só, khaùch vieãn du, taâm hoàn laõng maïn nöõa treân doøng soâng baát taän cuûa thôøi gian ?
Taäp saùch aûnh NDSTGVN khoâng nhöõng laø moät nieàm vui thaåm myõ saâu xa maø coøn ñem ñeán cho chuùng ta moät tin vui môùi: Vieät Nam ñang ñeà nghò UNESCO xem xeùt chaáp thuaän ñöa theâm 4 di tích - thaéng caûnh Vieät Nam vaøo Danh muïc Di saûn theá giôùi : Ñoäng Phong Nha (Quaûng Bình ), Hoà Ba Beå ( Baéc Caïn ), Chuøa Höông (Haø Taây ), Baõi ñaù coå Sa Pa ( Lao Cai ). Hy voïng raèng nhöõng thaéng tích ñeïp ñeõ hay kyø laï naøy seõ ñöôïc theá giôùi coâng nhaän, nhö nhöõng thaéng tích maø NXB Ñaø Naüng ñaõ giôùi thieäu moät caùch hoaøn haûo trong taäp saùch aûnh ñang ñeà caäp ôû ñaây.
Leâ Vaên Haûo
[ Trôû Veà ]