Chim Vieät Caønh Nam [ Trôû Veà ]
Truyeän chaøng Hoâichi cuït tai
Nguyeân taùc : Hirai Teiichi dòch Lafcadio Hearn (töø Anh ra Nhaät)
Ngöôøi dòch : Nguyeãn Nam Traân (töø tieáng Nhaät)Lôøi ngöôøi dòch:
Gioù luoàn qua ngaøn lieãu beán Matsue (Tuøng Giang), thaønh phoá nhoû nhìn ra bieån Nhaät Baûn boán muøa phong vuõ. Ñeán nay, lieãu vaãn thaém xanh treân beán nhö caùi thuôû con ngöôøi phieâu baït Lafcadio Hearn (1850-1904) ñeán ñònh cö ñeå tìm hieåu moät neàn vaên hoùa xa laï ñoái vôùi oâng. Hearn (ngöôøi Nhaät ñoïc laø Haan hay Herun) sinh naêm 1850 ôû quaàn ñaûo Ionia, Hy Laïp. Cha AÙi Nhó Lan, meï Hy Laïp. Töø khi cha meï ly hoân, oâng raøy ñaây mai ñoù cho ñeán naêm 1890, ngaøy ñaët chaân leân ñaát Phuø Tang. Laáy teân Koizumi Yakumo (Tieåu Tuyeàn Baùt Vaân), oâng vieát nhieàu tuøy buùt, bieân khaûo veà ñaát nöôùc vaø con ngöôøi Nhaät Baûn.
Hearn lôùn leân ôû Phaùp, chu du Myõ, Canada, Martiniques... tröôùc khi söï tình côø ñöa oâng caäp beán Yokohama naêm ñaõ 40 tuoåi. Yeâu meán phong caûnh höõu tình ñaát Matsue, oâng soáng moät chuoãi ngaøy thaät haïnh phuùc ôû ñaây, sau vì beänh hoaïn phaûi xuoáng Kumamota roài leân Tokyo daïy Anh ngöõ ôû nhöõng ñaïi hoïc noãi tieáng nhö Waseda, Tokyo, tröôùc khi qua ñôøi naêm 1904 vì ngheõn maïch tim.
Vieát vaên, oâng chòu aûnh höôûng Robert Stevenson, Gustave Flaubert, Guy de Maupassant, nhöõng nhaø keå truyeän noãi tieáng. OÂng muoán töø boû theá giôùi Taây Phöông ñeå maïo hieåm ñeán nhöõng mieàn ñaát laï nhö nhieàu ngheä só cuøng thôøi, trong ñoù coù Paul Gauguin vaø Pierre Loti.
Hearn ñaëc bieät yeâu thích nhöõng truyeän kinh dò khoâng cöù gì cuûa Nhaät maø cuûa quaàn ñaûo Antilles, cuûa caû Trung Quoác. Luùc môùi ñeán Nhaät, chöa raønh maët chöõ, phu nhaân Setsuko ñoïc truyeän ma quaùi Nhaät cho oâng nghe. OÂng soaïn laïi baèng tieáng Anh, sau môùi ñöôïc dòch ra Nhaät ngöõ. Ngöôøi ta bieát Hearn nhieàu qua taäp Kaidan (Quaùi Ñaøm) maø "Truyeän Chaøng Hoâichi Cuït Tai" (Miminashi Hoâichi no Hanashi) naøy laø moät .... Nguyeân taùc (chæ daøi coù moät phaàn ba baûn vaên) voán mang teân "Tì Baø Bí Khuùc Khaáp U Linh" laáy töø taùc phaåm coå ñieån "Ngoïa Du Kyø Ñaøm" do moät aån só teân Nhaát Tòch Taûn Nhaân soaïn, baûn coå nhaát coøn löu laïi in naêm 1782.
Tham khaûo:
1) Hirakawa Sukehiro, Koizumi Yakumo, Kaidan, Kidan, (Tieåu Tuyeàn Baùt Vaân, Truyeän Kinh Dò) Kodansha, 1990.
2) Hirakawa Sukehiro, Koizumi Yakumo, Kureôru Monogatari, (Tieåu Tuyeàn Baùt Vaân, Truyeän coå vuøng ñaûo Antilles) Kodansha, 1991.
3) Lafcadio Hearn (Tashiro Michitoshi dòch), Kaidan, Kidan (Truyeän Kinh Dò), Kadogawa, 1956, aán baûn naêm 1995.
4) Lafcadio Hearn (Hirai Teiichi dòch), Kaidan, Iwanami, 1940, aán baûn naêm 2000.
Xöa ñaõ theá nhöng ngaøy nay nhöõng con ma Taira coøn loäng haønh hôn tröôùc nöõa. Ma hieän ra treân thuyeàn beø ñi laïi ngoaøi khôi, tìm caùch nhaän ñaém hoaëc chôø nhöõng ai ñang bôi loäi giöõa gioøng, baát thaàn chuïp laáy roài keùo hoï xuoáng ñaùy bieån. Caùi chuøa A Di Ñaø laäp leân ôû vuøng Akamagaseki (nay laø Shimonoseki) voán nhaèm muïc ñích cuùng teá, an uûi vong linh nhöõng con ma Taira aáy. Phaàn ñaát cuoái chuøa nôi saùt bieån, nhaø chuøa coù daønh ra moät khu choân caát, döïng bia moä khaéc teân vò thieân hoaøng cheát ñuoái cuøng nhö teân quaàn thaàn cuûa ngöôøi, moïi naêm ñeán ngaøy gioã chaïp, ñeàu laäp ñaøn traøng giaûi oan. Töø khi A Di Ñaø Töï laäp ra, roài ñeán khi bia ñaù döïng leân thì quæ quaùi hoï Taira cuõng bôùt quaáy ngöôøi. Duø vaäy, nhöõng chuyeän quaùi dò khoâng vì theá maø hoaøn toaøn chaám döùt, ñieàu ñoù chöùng toû vong linh kia vaãn chöa ñöôïc phieâu dieâu veà coõi thoï.Vaøi traêm naêm tröôùc ôû vuøng Akamagaseki coù moät chaøng muø teân goïi Hoâichi (Phöông Nhaát). Hoâichi noåi danh veà taøi ñaùnh tì baø vaø haùt theo ñieäu ñaøn. Caùi taøi ñaùnh ñaøn keå truyeän anh chaøng voán coù töø ngaøy coøn beù. Khi haõy coøn laø moät gaõ thieáu nieân, taøi chaøng ñaõ vöôït caû thaày hoïc. Chaû theá maø maáy choác Hoâichi ñaõ trôû thaønh nhaïc sö tì baø, sôû tröôøng veà khuùc "Truyeän hai nhaø Minamoto-Taira tranh huøng (1). Ngöôøi ta baûo khi Hoâichi chôi ñeán ñoaïn noùi veà caûnh thuûy chieán ôû Dan no Ura thì naõo nuøng ai oaùn ñeán "quæ thaàn cuõng phaûi caûm thöông nhoû leä".
Luùc Hoâichi chöa coù danh chi, chaøng ta raát ngheøo. May nhôø coù moät ngöôøi tri kyû naâng ñôõ anh. Ngöôøi aáy laø hoøa thöôïng truï trì chuøa A Di Ñaø, moät nhaø tu haønh tinh thoâng caû thi ca aâm luaät, laâu laâu vaãn goïi Hoâichi ñeán chuøa ñaùnh tì baø cho cuï nghe. Hoøa thöôïng thaáy chaøng treû tuoåi taøi cao, thöôøng meán muoán giuùp ñôõ ñeán ñoä môøi chaøng ñeán troï haún. Hoâichi caûm loøng toát cuûa cuï, beøn nhaän lôøi. Töø ñoù, Hoâichi vaøo ôû haún moät gian haäu lieâu. Caûm caùi ôn cho nôi aên choán ôû, heã ñeâm naøo khoâng coù khaùch môøi chôi ñaøn, Hoâichi vaùc tì baø ñeán ñaùnh ñeå hoøa thöôïng giaûi saàu, vaø nhö theá thaønh leä.
Chuyeän xaûy ra vaøo moät buoåi chieàu muøa haï. Hoâm ñoù, moät ñaøn vieät coù tang ma, sö cuï phaûi ñi ñoïc kinh suoát ñeâm, maáy chuù tieåu chuù ñieäu ñeàu thaùp tuøng. Hoâichi ôû laïi canh chuøa moät mình. Trôøi noùng haàm, Hoâichi loø moø ra ngoaøi haøng hieân tröôùc phoøng nguû ñeå kieám chuùt hôi maùt. Haøng hieân naøy nhìn ra khu vöôøn nhoû phía sau chuøa. Hoâichi ra ngoài ñaây vôùi yù ñònh chôø sö cuï veà nhöng ngoài moät mình maõi khoâng laøm gì cuõng buoàn, chaøng môùi baét ñaàu daïo moät khuùc tì baø. Quaù nöõa ñeâm maø sö cuï vaãn chöa veà. Hoâichi dôïm vaøo phoøng naèm duoãi tay chaân moät chuùt thì thaáy khoâng khí trong phoøng haõy coøn noùng, chaøng ta môùi ra ngoaøi laïi. Vöøa trôû ra, Hoâichi boãng nghe tieáng chaân ngöôøi tö øcaùnh coång sau tieán laïi gaàn. Ai ñoù ñi xuyeân qua caûnh vöôøn con, tieán veà phía haøng hieân. Ñang phoûng ñoaùn nhö theá thì chaøng ta thaáy böôùc chaân kia ñaõ tôùi saùt tröôùc maët mình, ñöùng söïng laïi. Nhöng ngöôøi ñoù khoâng phaûi laø hoøa thöôïng. Moät gioïng to, khoûe caát leân goïi teân chaøng muø. Gioïng tròch thöôïng, keû caû nhö gioïng samurai gay gaét goïi ngöôøi döôùi: - Hoâichi!
Hoâichi quaù kinh hoaøng ñeán ñoä trong moät choác khoâng caát thaønh tieáng. Gioïng noùi kia laïi nhö ra leänh:
- Hoâichi!
- Thöa vaâng!
Chaøng muø lí nhí traû lôøi chaû buø vôùi gioïng noùi nhanh nhö gioù cuoán cuûa ngöôøi laï. "Thöa toâi muø loaø, khoâng thaáy ñöôøng. Vò naøo ñang goïi toâi ñaáy aï..."
- Ngöôi chôù sôï.
Gioïng noùi boãng coù phaàn dòu laïi, ngöôøi laï tieáp lôøi: "Ta nhaân ñoùng quaân ôû gaàn vuøng naøy, coù vieäc môùi gheù qua ñaây. Chuû quaân cuûa ta laø baäc cao quí, xöa vaãn ra vaøo choã cung caám. Nay beà treân vaø ñoaøn tuyø tuøng cuûa ngaøi gheù troï qua ñeâm ôû vuøng Akamagaseki naøy, bieát ñeán traän quyeát chieán ôû Dan no Ura neân gheù vaõng caûnh. Beà treân nghe ñoàn taøi keå chuyeän cuûa ngöôi raát cao dieäu, ngaøi muoán nghe moät khuùc. Vaäy ngöôi haõy mau mau laáy ñaøn theo ta ñeán choã döøng chaân cuûa caùc baäc toân quí. Caùc vò aáy ñang chôø ngöôi ñoù!"
Thôøi aáy, samurai ñaõ ra leänh thì moïi ngöôøi phaûi raêm raép tuaân theo. Hoâichi voäi voäi vaøng vaøng xoû deùp, vaùc ñaøn, ñi theo ngöôøi laï. Ngöôøi vuõ só naém tay Hoâichi moät caùch goïn gaøng, keùo chaøng ta ñi nhanh nhö teân baén. Baøn tay ngöôøi laï raén nhö theùp nguoäi, moãi böôùc ñi, beân söôøn coù tieáng laùch caùch nhö theå ñang mang giaùp truï. Coù leõ ngöôøi laï laø vuõ só caän veä cuûa moät nhaø quyeàn theá naøo ñoù. Caùi sôï haõi buoåi ñaàu ñaõ bôùt daàn. Hoâichi ñieàm tónh trôû laïi vaø trong loøng baét ñaàu roän leân moät nieàm haõnh dieän. Bôûi vì anh chaøng nhôù ra luùc naõy ngöôøi laï coù nhaéc ñeán maáy chöõ "moät baäc cao quí ngaøy xöa voán ra vaøo choã cung caám", nhö vaäy taøi ñaøn cuûa mình ñaõ loït ñeán tai moät böïc ñeä nhaát coâng haàu naøo roài. Vöøa nghó ñeán ñoù thì ngöôøi vuõ só boãng döøng böôùc. Hoâichi laéng tai nghe vaø coù caûm töôûng hai ngöôøi ñang ñöùng tröôùc moät caùnh coång lôùn. ÔÛ choán xa thaønh thò phoá xaù nhö theá naøy, ngoaøi chuøa A Di Ñaø chaéc khoâng laøm sao coù moät caùi coång lôùn côõ naøy. Hoâichi ñang nghi hoaëc thì tuøy giaû ñaõ caát tieáng doõng daïc:
- Khai moân!
Khoâng phaûi ñôïi laâu, coù tieáng song hoàng môû naëng neà, hai ngöôøi ñaõ böôùc vaøo beân trong cöûa. Ñi qua khoûi moät khu ñình vieân khaù roäng, caû hai ñeán moät caùnh cöûa khaùc. Döøng chaân ôû ñoù, tuyø giaû laïi hoâ lôùn:"Coù ai trong ñoù khoâng, xin ñöôïc baåm ñaõ ñem Hoâichi veà ñeán ñaây roài". Noùi xong, coù tieáng chaân ngöôøi töø beân trong ñi ra, laïi coù tieáng vaùch giaáy môû ra, tieáng reøm cöûa cuoán leân, gioïng ñaøn baø con gaùi xì xaøo. Nghe hoï troø chuyeän vôùi nhau, Hoâichi thaàm nghó nhöõng ngöôøi naøy phaûi laø boïn thò tyø trong moät phuû ñeä. Chaøng muø ñaâm ra lo laéng khoâng bieát ngöôøi ta seõ daét mình ñi ñaâu. Chöa kòp nghó ngôïi gì, coù ngöôøi ñaõ ñöa tay daét chaøng ta ñi leân naêm saùu baäc thang. Ñeán baäc cao nhaát, coù leänh phaûi côûi deùp. Baøn tay ñaøn baø laïi tieáp tuïc daét Hoâichi ñi qua nhöõng khu haønh lang laùt goã nhaün thín vaø daøi töôûng chöøng baát taän. Chaøng muø reõ quaët khoâng bieát bao nhieâu laàn ngoõ ngaùch, coät truï, xuyeân qua maáy gian phoøng traûi chieáu roäng theânh thang tröôùc khi ñöôïc ñöa vaøo trong moät gian ñaïi ñieän. Hoâichi nghó oâi chao, ñaïi ñieän naøy haún laø nôi tuï taäp caùc vò toân quí vì haén nghe tieáng vaït aùo luïa chaïm nhau soät soaït nhö tieáng laù trong röøng xao ñoäng, tieáng ngöôøi ñoâng ñaûo ñang troø chuyeän vôùi nhau. Hoï ñang thì thaàm nhöõng gì, Hoâichi khoâng hieåu roõ nhöng ngoân töø hoï duøng laø cuûa nôi gaùc tía laàu son.
Hoâichi ñöôïc leänh cöù töï nhieân. Ngöôøi ta baøy tröôùc maët chaøng moät taám neäm troøn, meàm maïi vaø baûo ngoài leân. Hoâichi ñang naén laïi giaây ñaøn thì moät gioïng ñaøn baø ñaõ caát leân, döôøng nhö tieáng cuûa laõo chuû quaûn trong cung:
- Mi haõy so daây, baét ñaàu daïo khuùc "Truyeän Heike" cho beà treân thöôûng thöùc ñi. Nhöng neáu baø ta chæ noùi chöøng ñoù thì Hoâichi khoâng bieát phaûi baét ñaàu töø ñaâu. Truyeän nhaø Taira daøi laém, keå bieát maáy ñeâm môùi xong. Hoâichi môùi ñaùnh baïo:
- Daùm thöa Truyeän Heike khaù daøi, moät buoåi khoâng sao keå heát. Chaúng hay beà treân muoán nghe ñoaïn naøo?
Hoûi ñeán ñaây thì gioïng laõo baø laïi traû lôøi:
- Haõy keå cho ngaøi nghe ñoaïn quyeát chieán ôû Dan no Ura. Trong caû moät Truyeän Heike, ñoaïn naøy nghe buoàn thaám thía nhaát ñaáy.
Hoâichi beøn töø töø caát gioïng, keå lôùp noùi veà traän thuûy chieán khuûng khieáp. Tieáng ñaøn kheùo laøm soáng laïi naøo laø tieáng maùi cheøo quaït nöôùc, tieáng ñoaøn thuyeàn lao leân xung traän, tieáng teân bay xeù gioù, tieáng chaân raàm raäp xen vôùi tieáng quaân reo hoø, tieáng ñao kieám giaùp truï chaïm vaøo nhau soang soaûng, tieáng ngöôøi bò ñaâm ngaõ uøm xuoáng nöôùc. Trong luùc Hoâichi ñang ra söùc trình taáu, chung quanh ngöôøi nghe ñaõ baét ñaàu xuyùt xoa taùn thöôûng. "Laøm sao laïi coù tay ñaøn tuyeät vôøi nhö theá nhæ" , "Ngay ôû kinh ñoâ, cuõng chöa nghe ai ñaùnh hay ñeán vaäy", "Döôùi gaàm trôøi naøy, hoûi ai hôn ñöôïc Hoâichi!", bao nhieâu lôøi khen taëng loït vaøo loã tai chaøng muø. Trong loøng Hoâichi roän moät nieàm töï haøo, chaøng laïi ra söùc ñaøn haùt. Taùn thöôûng töôûng coøn nhö khoâng döùt thì chung quanh boång nhieân trôû laïi im laëng nhö tôø. Luùc aáy, khuùc ñaøn ñaõ tieán daàn ñeán ñoaïn taû thaûm caûnh nhaø Taira, moät ñoaøn ngöôøi ñeïp, treûû thô boång nhieân gaëp caûnh tuyeät meänh, thöông taâm, nhaát laø caûnh hai baø phi boàng aáu chuùa traàm mình döôùi gioøng nöôùc baïc. Ngöôøi nghe ai naáy ngaäm nguøi thôû daøi, chôït noåi leân ñaâu ñaây tieáng naác töùc töôûi ngheïn ngaøo roài tieáng khoùc oaø vang. Tieáng khoùc vôõ ra nhö khoâng caàm laïi ñöôïc, chính Hoâichi cuõng phaûi ngaïc nhieân khoâng ngôø mình ñaõ ñoäng moái thöông taâm cuûa ngöôøi nghe ñeán theá. Tieáng khoùc keùo daøi moät hoài laâu roài nhö vôi ñi, boán beà boãng yeân tónh trôû laïi. Trong caùi im laëng ñoù, gioïng baø laõo laïi caát leân:
- Ngöôøi ñaøn nhö theá thaät treân ñôøi coù moät khoâng hai. Ñaõ ñaønh töøng nghe tieáng ngöôøi ñoàn daõi nhöng hoâm nay xem mi troå taøi môùi bieát lôøi ñoàn kia coøn thua söï thaät. Ñöùc vöông thöôïng raát haøi loøng. Ngaøi coøn giaùng chæ cho chuùng ta baûo phaûi ban cho mi nhieàu taëng vaät ñeå thöôûng coâng. Vaäy keå töø ñeâm nay, trong suoát saùu ñeâm, moãi ñeâm ngöôi phaûi tôùi ñaây ñaùnh ñaøn tieáp cho chuùng ta nghe. Neáu ñöùc ngaøi khoâng phaûi leân ñöôøng thöôïng kinh gaáp, thì ngaøy mai, cuõng vaøo giôø khaéc naøy, seõ coù ngöôøi goïi mi tôùi dinh naày. Keû daãn ñöôøng cho mi hoâm nay ngaøy mai seõ ñeán ñoùn. Ta chæ coù moät ñieàu caên daën ngöôi laø chuyeän beà treân ngöï ñeán vuøng Akamagaseki naøy, ngöôi khoâng ñöôïc heù moâi cho ai. Ñöùc ngaøi vi haønh tôùi vuøng naøy neân khoâng muoán trong hay ngoaøi bieát. Hoâm nay nhö theá laø xong, ngöôi coù theå lui veà chuøa ñöôïc roài.
Hoâichi raïp mình chaøo xong, baøn tay thò nöõ laïi daét chaøng ta ra taän cöûa, ôû ñoù, ngöôøi tuøy giaû luùc naõy ñaõ ñôïi ñeå ñöa haén veà chuøa. Vuõ só ñöa Hoâichi trôû laïi maùi hieân chuøa, roài töø giaõ quay veà. Luùc Hoâichi trôû laïi chuøa trôøi ñaõ saùng baïch nhöng vieäc anh ta qua ñeâm ôû ngoaøi, chaúng coù ai ñeå yù. Hoøa thöôïng coi boä ñeâm ñoù veà khuya laém, töôûng laø chaøng muø ñaõ ñi nguû töø laâu neân chaúng baän taâm. Saùng hoâm sau, Hoâichi coù naèm nöôùng moät chuùt laáy söùc nhöng caùi chuyeän kyø laï ñeâm qua, anh ta khoâng ñeå loït ra ngoaøi moät tieáng. Nöûa ñeâm hoâm ñoù, ngöôøi vuõ só laïi ñeán tìm Hoâichi ñi trình taáu ôû choã caùc baäc toân quí hoäi hoïp, vaø cuõng nhö ñeâm tröôùc, chaøng thu löôïm ñöôïc muoân ngaøn lôøi taùn tuïng. Tuy nhieân, trong luùc Hoâichi ñi ñaùnh ñaøn, ôû chuøa ngöôøi ta boång phaùt giaùc söï vaéng maët cuûa chaøng muø. Khi veà chuøa luùc höøng saùng, chaøng ta ñöôïc goïi ñeán tröôùc maët sö cuï. Sö cuï khoâng baèng loøng chuùt naøo, luoân mieäng traùch maéng:
- Hoâichi, ta noùi ñieàu naøy chæ vì ta lo cho ngöôi thoâi. Ñaõ muø loøa, moät thaân moät mình maø boû chuøa ñi ñaâu suoát ñeâm ñeán saùng. Thaät khoâng coù gì nguy hieåm hôn. Neáu coù ñi ñaâu sao khoâng baûo tuïi nhoû ñöùa naøo noù daét ñi maø töï yù ñi moät mình nhö vaäy. Theá chôù ñeán nay, ngöôøi ñaõ ñi nhöõng ñaâu?
- Baïch sö cuï thöù loãi cho con. Chæ vì con coù chuùt vieäc rieâng maø ban ngaøy ban maët khoâng thu xeáp xong phaûi keùo ñeán toái ñaáy aï.
Hoøa thöôïng coi moøi Hoâichi khoâng chòu noùi thöïc, cuï khoâng böïc mình maø chæ ngaïc nhieân. Ñaây laø chuyeän khoâng bình thöôøng chuùt naøo, haún coù lyù do chi ñaây. Hoaäc giaû chaøng muø naøy ñang gaëp chuyeän gì chaúng laønh, bò ai löøa loïc gì chaêng. Lo thì lo nhöng hoûi theâm khoâng tieän, hoaø thöôïng chæ coøn bieát ra leänh cho maáy ñieäu phaûi troâng chöøng nhaát cöû nhaát ñoäng cuûa chaøng muø. Heã maø ñeán ñeâm Hoâichi coøn boû chuøa ñi ñaâu nöõa thì phaûi töùc toác theo doõi.
Ñeâm aáy, khi Hoâichi vöøa ra khoûi chuøa thì ñaõ coù ngöôøi bieát. Maáy chuù tieåu chuù ñieäu lieàn xaùch loàng ñeøn theo daáu anh chaøng. Theá nhöng trôøi ñang möa, ñöôøng toái mòt. Boïn nhaø chuøa vöøa ra tôùi ngoõ lôùn thì ñaõ huùt maát boùng Hoâichi. Laøm nhö theå Hoâichi coù chuyeän phaûi nhanh chaân ñi gaáp. Khoâng thaáy ñöôøng maø ñi ñöôïc nhanh nhö theá thaät coù trôøi môùi hieåu, nhaát laø ñöôøng saù gaäp gheành. Boïn nhaø chuøa beøn thöû xuoáng döôùi xoùm, ñeán nhöõng nhaø Hoâichi quen bieát xem haén ta coù gheù ñoù khoâng. Hoï ñieåm töøng nhaø hoûi thaêm, khoâng soùt ñaâu caû theá maø chaúng ai roõ tung tích chaøng muø. Luùc khoâng coøn bieát ñi ñaâu môùi theo ven baõi lui goùt trôû laïi chuøa thì hoï chôït hoaûng kinh. Trong khu nghóa ñòa chuøa A Di Ñaø, boång vaêng vaúng tieáng tì baø doàn daäp. Phía khu moä ñòa toái om vaãn chaäp chôøn ñoâi ba aùnh löûa ma trôi nhö moïi hoâm. Theo aùnh löûa ñeøn loàng, boïn trai treû nhaø chuøa roát cuïc tìm ra Hoâichi trong nghóa ñòa. Giöõa côn möa taàm taõ, Hoâichi ñang ngoài thaúng löng tröôùc laêng Thieân Hoaøng Antoku, tay ñaøn mieäng haùt, daùng ñieäu ñau ñôùn thieát tha, keå söï tích cuoäc tranh chieán ôû Dan no Ura. Chung quanh Hoâichi toaøn laø bia, laø moä, ngoån ngang goø ñoáng, vaø treân ñoù, haøng haøng lôùp lôùp nhöõng ngoïn löûa quæ laïnh leõo chaäp chôøn. Töø tröôùc ñeán giôø, chaéc chaén chöa coù ai thaáy moät nôi naøo maø ma trôi tuï taäp nhieàu nhö ôû ñaây.
- Chuù Hoâichi ôi, chuù ôi!
Boïn trai treû gaøo leân. "Chuù Hoâichi ôi, ma noù aùm chuù roài!"
Chaøng muø nhö khoâng ñeám xæa gì ñeán lôøi noùi ñoù. Khoâng nhöõng theá, chaøng ta caøng maïnh tay ñaøn, cao gioïng haùt, doàn heát taâm löïc nhö keå truyeän traän quyeát chieán Dan no Ura. Boïn nhaø chuøa naém vai Hoichi, lay laáy lay ñeå vaø noùi nhö theùt vaøo tai :"Chuù Hoâichi, chuù Hoâichi ôi, theo boïn toâi veà chuøa thoâi!" Boãng luùc ñoù, Hoâichi quay laïi chuùng, noùi nhö maéng:
- Tröôùc maët baäc cao quí nhö theá naøy maø chuùng maøy daùm oàn aøo. Coi chöøng maát ñaàu ñaáy nheù!
Lôøi noùi chaúng aên nhaäp gì ñaâu vaøo ñaâu laøm boïn trai treû nhaø chuøa khoâng khoûi phì cöôøi. Ñaõ ñeán möùc naøy thì hoï bieát Hoâichi gaëp ñuùng cuûa gì roài. Hoï beøn heø nhau duøng söùc keùo Hoâichi daäy vaø boác haén veà chuøa. Theo lôøi daïy cuûa sö cuï, hoï thay quaàn aùo khoâ vaø cho haén aên haén uoáng. Theá roài hoøa thöôïng giuïc Hoâichi phaûi töôøng trình veà haønh vi laï luøng cuûa haén.
Ban ñaàu, Hoâichi coøn truø tröø khoâng muoán noùi nhöng cuoái cuøng, nghó ñeán sö cuï xöa nay vaãn chu ñaùo vôùi mình, maø mình laïi laøm phieàn, môùi ñem tình thöïc giaõi baøy. Töø chuyeän ngöôøi samurai nöûa ñeâm ñeán tìm mình cho ñeán nhöõng chuyeän gì ñaõ xaûy ra töø ñoù ñeán nay, ñeàu thuaät laïi cho nhaø sö.
Hoøa thöôïng luùc ñoù môùi noùi:"Hoâichi, thaät toäi nghieäp cho ngöôi. Ngöôi ñang gaëp naïn lôùn ñaáy. Khoå noãi laø ngöôi khoâng chòu keå cho ta chuyeän naøy sôùm hôn. Traêm ñieàu nguy khoán xaûy ñeán cho ngöôi cuõng vì do caùi taøi ñaùnh ñaøn tì baø. Tuy nhieân, luùc naøy ngöôi phaûi tænh taùo ñeå tìm caùch chaám döùt cô söï naøy. Maáy ñeâm nay ngöôi chaúng ñi ñaùnh ñaøn ôû nhaø ai caû, chæ ra ngoài ôû khu maû hoï Taira trong nghóa trang nhaø chuøa ñoù thoâi. Thaät ra, hoài hoâm, boïn nhoû noù tìm ra ngöôi giöõa ñeâm möa tröôùc laêng thieân hoaøng Antoku ñaáy. Coù theå laø ma daãn loái quæ ñöa ñöôøng cho ngöôi nhöng nhöõng gì ngöôi ñaõ gaëp ñeàu laø huyeãn aûnh thoâi. Moät khi ñaõ nghe lôøi ma quæ thì chuùng seõ troùi buoäc ngöôi maõi maõi. Nay ñaõ ñeán tình caûnh naøy chæ coøn coù caùch khoâng bao giôø chòu nghe theo chuùng nöõa, neáu khoâng coù ngaøy chuùng phanh thaây. Thaät ñaáy, chaúng choùng thì chaày chuùng seõ gieát ngöôi thoâi... Maø naøy, Hoâichi, hoâm nay laïi coù ñaøn vieät môøi ñi caàu sieâu suoát ñeâm, baét buoäc ta phaûi rôøi chuøa, khoâng theå ôû beân ngöôi ñöôïc. Daàu sao, tröôùc khi ñi ta cuõng seõ vieát kinh leân treân ngöôøi ñeå laøm buøa hoä maïng cho ngöôi.
Tröôùc khi taét naéng, hoøa thöôïng baûo Hoâichi phôi traàn ra roài cuøng taêng só troâng vieäc soå saùch kho ñuïn, caû hai laáy buùt loâng xuùm laïi vieát kinh leân ngöôøi chaøng muø. Töø ngöïc ñeán löng, caû treân ñaàu, treân maët, tay chaân, cuøi choû... ngay caû gan baøn chaân cuõng ñöôïc cheùp ñaày Ban Nhöôïc Taâm Kinh, coi nhö toaøn thaân khoâng thieáu choã naøo. Cheùp kinh xong, hoøa thöôïng môùi oân toàn:
- Ñeâm nay, khi ta ñi xong, ngöôi nhôù ra ngoài choã haøng hieân haäu lieâu maø chôø. Taát nhieân ma kia seõ ñeán ñoùn. Theá nhöng duø coù chuyeän gì xaûy ra chaêng nöõa, nhaát thieát ngöôi khoâng ñöôïc traû lôøi, khoâng ñöôïc ñoäng ñaäy. Cöù caâm nhö heán, ngoài ñaáy thieàn ñònh theo pheùp Tam Muoäi, chuyeân taâm voâ nieäm cho ta. Heã ngöôi ruïc ròch hay môû moàm laø ngöôi tôùi soá ñoù nheù. Noùi vaäy chöù ngöôi ñöøng sôï haõi gì, coù gì xaûy ra cuõng chôù môû mieäng keâu cöùu, keâu cöùu chæ toå cheát sôùm. Cöù laøm ñuùng töøng li töøng tí lôøi ta caên daën thì ngöôi seõ thoaùt hieåm töø ñaây.
Toái ñeán, hoøa thöôïng cuøng taêng só thuû kho ra ñi. Hoâichi ñuùng lôøi sö cuï daën, ra ngoài tröôùc haøng hieân. Chaøng muø ñaët caây ñaøn tì baø treân saøn vaùn, ngoài nghieâm trang nhaäp ñònh. Taâm thaàn yeân aéng, khoâng moät tieáng ho kheõ, khoâng moät hôi thôû maïnh. Cöù nhö theá, Hoâichi ngoài chôø töø giôø naøy sang giôø khaùc. Daàn daø, ñaõ nghe tieáng chaân böôùc töø choã phía khaùch vaõng lai tieán veà phía mình. Tieáng chaân ñi ngang cöûa goã, thoâng qua khu vöôøn ñeán beân haøng hieân, döøng laïi tröôùc maët Hoâichi.
- Hoâichi! Vaãn caùi gioïng khoûe, oang oang, caát tieáng goïi. Theá nhöng laàn naày, chaøng muø neùn thôû, im tieáng, chaâu thaân baát ñoäng.
- Hoâichi! Tieáng quaùt laàn thöù hai lanh laûnh rôïn ngöôøi. Laàn thöù ba noù trôû neân haèn hoïc.
- Hoâichi!
Hoâichi vaãn ngoài im nhö töôïng ñaù. Gioïng noùi kia khoâng giöõ ñöôïc söï böïc boäi:
- Khoâng traû lôøi! Quaùi! Thaèng khoán naïn kia noù bieán ñi ñaâu nhæ?
Töùc khaéc ñaõ nghe tieáng chaân böôùc thoâ baïo leân hieân. Tieáng chaân xaùp gaàn Hoâichi roài boãng nhieân khöïng laïi. Hoâichi caûm thaáy troáng ngöïc ñaäp thình thòch, ngöôøi run laåy baåy. Beân caïnh, vaãn khoâng coù moät tieáng ñoäng naøo.
Thoaït nhieân , caùi tieáng noùi thoâ baïo kia boãng gheù saùt beân tai chaøng muø:
- Tì baø thì coù maø nhaïc só tì baø khoâng thaáy. Chæ coù hai caùi loã tai treo ôû ñaây! ... Coù tai maø khoâng nghe ñeå traû lôøi. Chaéc muoán traû lôøi maø khoâng coù mieäng. Caû ngöôøi chæ coøn laïi caëp tai! ... Ñöôïc roài, ñeán theá naøy thì ta chæ coøn caùch ñem caëp tai naøy cho beà treân ñeå coù chöùng cöù laø ta ñaõ laøm ñuùng meänh leänh cuûa ngaøi.
Chæ trong moät saùt na, Hoâichi ñaõ caûm thaáy hai ngoùn tay cöùng nhö theùp nguoäi giaät laáy tai haén ta, roài xoeït, hai tai ñaõ ñöùt lìa. Khoûi phaûi noùi chaøng muø ñau nhoùi ñeán taâm can nhöng caén raêng khoâng thoát nöûa lôøi. Tieáng chaân kia töø töø böôùc xuoáng khoûi haøng hieân, ñi qua khu vöôøn, xa daàn veà phía coång haäu roài maát huùt. Hoâichi caûm thaáy hai beân ñaàu coù caùi nöôùc gì noùng noùng ñang roøng roøng chaûy xuoáng nhöng vaãn khoâng daùm ñöa tay leân sôø.
Tôø môø ñaát, hoøa thöôïng môùi khaên goùi veà chuøa. Ñeán nôi, cuï ñaõ töùc toác chaïy xuoáng phía hieân haäu lieâu. Boãng sö cuï daãm leân caùi gì nhôøm nhôùp, tröôït chaân suyùt ngaõ. Roài cuï boãng hoaûng hoát vì döôùi aùnh saùng ngoïn ñeøn loàng, ñoù laø moät vuõng maùu. Nhìn ra thì treân haøng hieân, Hoâichi vaãn ngoài chính toïa trong tö theá nhaäp ñònh, töø veát thöông, maùu nhoû xuoáng nhuoäm ñoû caû ngöôøi.
- Hoâichi ñoù haû ! Sö cuï ngaïc nhieân keâu "Trôøi Phaät ôi, laøm sao ñeán noãi bò thöông theá naøy ? "
Nghe tieáng hoøa thöôïng, Hoâichi bieát nguy hieåm ñaõ qua, baät leân khoùc roài buø lu buø loa keå söï theå nhöõng gì xaûy ra ñeâm qua.
- Toäi nghieäp ôi laø toäi nghieäp !
Hoøa thöôïng khoâng caàm ñöôïc tieáng than. "Traêm söï cuõng taïi ta baát caån. Vieát kinh leân khaép ngöôøi cuûa ngöôi maø laïi khoâng vieát leân tai. Thaáy choã tai heïp, khoù vieát ta môùi caäy thuû kho vieát giuøm, maø chính ta cuõng chaúng chòu kieåm xem haén coù vieát cho chöa. Ñeå ñeán noãi naøy laø do ta sô yù... Nhöng coù hoái cuõng ñaõ muoän, ñieàu gaáp ruùt baây giôø laø trò lieäu cho ngöôi choùng bình phuïc. Hoâichi, chôù coù buoàn nöõa, phaûi vui leân vì keå töø nay, tai qua naïn khoûi roài. Chaéc chaén ma quæ chaúng coøn ñeán ñaây haïch saùch quaáy nhieãu ngöôi nöõa ñaâu ."
Nhôø löông y taän taâm, chaúng bao laâu, veát thöông cuûa Hoâichi ñaõ laønh laën. Caâu chuyeän kinh dò xaûy ñeán cho chaøng muø ñöôïc ñoàn ñaõi nhanh choùng, danh tieáng chaøng noåi leân nhö coàn. Bao nhieâu nhaø giaøu coù cao quí ñua nhau tôùi vuøng Akamagaseki ñeå thöôûng thöùc ngoùn ñaøn cuûa chaøng, thi nhau cho vaøng taëng luïa. Chaúng maáy luùc Hoâichi trôû thaønh giaøu coù. Theá nhöng vì caâu chuyeän quaùi dò keå treân maø Hoâichi mang caùi hoãn danh laø "chaøng Hoâichi cuït tai".
Nguyeân taùc : Hirai Teiichi dòch Lafcadio Hearn (töø Anh ra Nhaät)
Ngöôøi dòch : Nguyeãn Nam Traân (töø tieáng Nhaät)
(ñaõ ñaêng ôû Hôïp Löu)Chuù thích (1) Cuoäc thö huøng giöõa hai gioøng hoï quyeàn thaàn Taira, (Bình, coøn goïi laø Heike (Bình gia)) vaø Minamoto (Nguyeân, coøn goïi laø Nguyeân thò (Genji)) thôøi trung coå Nhaät Baûn, cuõng gioáng nhö nhöõng cuoäc tranh phong Trònh Nguyeãn, Leâ Maïc cuûa ta. Thaùng 3 naêm 1185, danh töôùng Yoshitsune nhaø Minamoto ñaùnh tan ñoaøn chieán thuyeàn Taira ôû Dan no Ura vaø môû maøn cho chính trò maïc-phuû Kamakura. Caû moät nhaø Taira bò dieät vong, thieân hoaøng Antoku (chaùu ngoaïi hoï Taira, tuoåi haõy coøn thô) cuõng cheát trong traän thuûy chieán. Sinh hoaït cuûa hai gioøng hoï ñaõ ñeå laïi nhöõng coå ñieån baát huû nhö Genji monogatari (Nguyeân thò vaät ngöõ), moät taùc phaåm phong löu ñöôïc coi nhö truyeän Kieàu cuûa Nhaät, hay anh huøng ca Heike monogatari (Bình gia vaät ngöõ).
[ Trôû Veà ]