|
| Töø tröôùc
ñeán giôø, toâi cöù ñinh ninh raèng chæ coù moät ñöùc Phaät
laø Phaät Thích Ca, coøn Phaät Baø Quan AÂm laø do ngöôøi ñôøi sau
theâm vaøo, vaø ñöùc Phaät Di Laëc thì chöa giaùng sinh...
May sao lôøi giaûi ñaùp cho thaéc maéc naøy, toâi ñaõ tìm thaáy trong boä kinh Tröôøng A Haøm (1). Toâi xin cheùp toùm taét ra ñaây, ñeå giuùp ai muoán tìm hieåu, ñôõ maát thì giôø tra cöùu. Theo baøi kinh thöù nhaát (Nhaân duyeân giaùng sanh, thaønh ñaïo, giaùo hoùa cuûa baûy ñöùc Phaät trong theá giôùi Ta baø), coù ba ñöùc Phaät cuûa kieáp quaù khöù (Trang nghieâm kieáp) vaø boán ñöùc Phaät cuûa kieáp hieän taïi (Hieàn kieáp). Baøi kinh khoâng noùi ñeán kieáp vò lai (Tinh tuù kieáp). Baûy ñöùc Phaät goàm : 1. Ñöùc Phaät
Tyø Baø Thi cuûa kieáp quaù khöù. Ngaøi giaùng sinh taïi
thaønh Baøn Ñaàu Ma Na, vaø chöùng (ñaéc ñaïo) döôùi caây Baø
la, caùch nay 91 kieáp. Thuôû aáy nhaân loaïi soáng 8 vaïn tuoåi.
Ngaøi coù 3 hoäi thuyeát phaùp goàm 168000, 100000 vaø 80000 ñeä töû.
Hai ñeä töû ñöùng ñaàu laø Kieån Traø vaø Chaát Sa. Ñeä töû
chaáp söï (ngöôøi haàu haï giuùp ñôõ) cuûa ngaøi laø Voâ Öu.
2. Ñöùc Phaät
Thi Khí cuûa kieáp quaù khöù. Ngaøi giaùng sinh taïi thaønh
Quang Töôùng, chöùng döôùi caây Phaân ñaø lî, caùch nay 31 kieáp.
Thuôû aáy nhaân loaïi soáng 7 vaïn tuoåi. Ngaøi coù 3 hoäi thuyeát
phaùp goàm 100000, 80000 vaø 70000 ñeä töû. Hai ñeä töû ñöùng
ñaàu laø A Tyø Phuø vaø Tam Baø Ñaø. Ñeä töû chaáp söï laø Nhaãn
Haïnh.
3. Ñöùc Phaät
Tyø Xaù Baø cuûa kieáp quaù khöù. Ngaøi giaùng sinh taïi
thaønh Voâ Duï, chöùng döôùi caây Baùc Laïc Xoa, caùch nay 31 kieáp.
Thuôû aáy nhaân loaïi soáng 6 vaïn tuoåi. Ngaøi coù 2 hoäi thuyeát
phaùp goàm 70000 vaø 60000 ñeä töû. Hai ñeä töû ñöùng ñaàu laø
Phoø Du vaø Uaát Ña Ma. Ñeä töû chaáp söï laø Tòch Dieät.
4. Ñöùc Phaät
Caâu Löu Toân cuûa kieáp hieän taïi. Ngaøi giaùng sinh
taïi thaønh An hoøa, chöùng döôùi caây Thi lî sa. Thuôû aáy nhaân
loaïi soáng 4 vaïn tuoåi. Ngaøi coù 1 hoäi thuyeát phaùp goàm 40000
ñeä töû. Hai ñeä töû ñöùng ñaàu laø Taùt Ni vaø Tyø Laâu. Ñeä
töû chaáp söï laø Thieän Giaùc.
5. Ñöùc Phaät
Caâu Na Haøm cuûa kieáp hieän taïi. Ngaøi giaùng sinh taïi
thaønh Thanh tònh, chöùng döôùi caây Öu ñaøm baùc la. Thuôû aáy
nhaân loaïi soáng 3 vaïn tuoåi. Ngaøi coù 1 hoäi thuyeát phaùp goàm
30000 ñeä töû. Hai ñeä töû ñöùng ñaàu laø Öu Baø Hieån Xí
Ña vaø Uaát Ña La. Ñeä töû chaáp söï laø An Hoøa.
6. Ñöùc Phaät
Ca Dieáp cuûa kieáp hieän taïi. Ngaøi giaùng sinh taïi
thaønh Ba la naïi, chöùng döôùi caây Thi caâu loaïi. Thuôû aáy nhaân
loaïi soáng 2 vaïn tuoåi. Ngaøi coù 1 hoäi thuyeát phaùp goàm 20000
ñeä töû. Hai ñeä töû ñöùng ñaàu laø Ñeà Xaù vaø Baø La Baø.
Ñeä töû chaáp söï laø Thieän höõu.
7. Ñöùc Phaät
Thích Ca cuûa kieáp hieän taïi. Ngaøi giaùng sinh taïi
thaønh Ca tyø la veä, chöùng döôùi caây Baùt ña (Boà ñeà). Nhaân
loaïi baây giôø soáng 100 tuoåi. Hoäi thuyeát phaùp cuûa ngaøi ñöôïc
1250 ñeä töû. Hai ñeä töû ñöùng ñaàu laø Xaù Lôïi Phaát vaø
Muïc Kieàn Lieân. Ñeä töû chaáp söï laø A Nan.
Veà söï tích caùc ñöùc Phaät, coù saùch cheùp : Ca Dieáp vaø A Nan Ñaø (hay A Nan) laø hai ñeä töû cuûa ñöùc Phaät Thích Ca (2) (3). Veà maët giaùo lyù, toâng phaùi Ñaïi thöøa töï cho laø hieåu yù saâu xa cuûa Phaät, chuû tröông chæ theo tinh thaàn lôøi Phaät daïy maø tieán hoùa. Ngöôøi tu ñaïo phaùt nguyeän töï giaùc, giaùc tha, cöùu mình vaø cöùu chuùng sinh. Toâng phaùi Tieåu thöøa thì töï cho laø theo ñuùng lôøi Phaät daïy, moïi vieäc ñeàu chæ caàn theo ñuùng caùc kinh ñieån. Ngöôøi tu ñaïo nhaèm töï cöùu laáy mình. Tuy caû hai toâng phaùi ñeàu nhaém muïc ñích cöùu khoå, giaûi thoaùt, nhöng vì quan ñieåm coù khaùc nhau, neân caùch haønh ñaïo, thôø cuùng cuõng coù khaùc nhau. Veà maët hình thöùc, chuøa laø nôi thôø Phaät. Vieät nam laø nöôùc coù nhieàu chuøa, neân caùc ñöùc Phaät ñöôïc thôø cuõng nhieàu ! Taïi caùc chuøa theo phaùi Tieåu thöøa, treân chaùnh ñieän chæ baøy töôïng Phaät Thích Ca, giaùo chuû Phaät giaùo. Ngoaøi ra khoâng coù pho töôïng naøo khaùc. Ngöôïc laïi, caùc chuøa theo phaùi Ñaïi thöøa, chòu aûnh höôûng vaên hoùa Taøu, thôø nhieàu Phaät, nhieàu nhaân vaät cuûa Phaät giaùo. Nhieàu chuøa coøn thôø theâm thaàn thaùnh cuûa ñaïo Laõo, cuûa tín ngöôõng daân gian (2) (3). Vaøo moät ngoâi chuøa theo Ñaïi thöøa, ngöôùc leân chaùnh ñieän, ngoù sang beân traùi, ngoaûnh qua beân phaûi, nhìn laïi phía sau, khaùch thaäp phöông coù caûm töôûng nhö ñang thaêm vieáng moät vieän baûo taøng tröng baøy töôïng. Lôùp trong lôùp ngoaøi, taàng treân taàng döôùi. Töôïng Phaät, töôïng La haùn, töôïng Boà taùt, töôïng Hoä phaùp. Moãi giôùi laïi coù nhieàu vò. Coù chuøa cho laø chöa ñuû, baøy theâm Ñeá Thích, Phaïm Thieân, Ngoïc Hoaøng, Minh Vöông, Nam Taøo, Baéc Ñaåu... Sôn son theáp vaøng röïc rôõ, chöõ nho lôùn nhoû, doïc ngang (4). Phaät töû naøo chöa bieát roõ lai lòch, vai troø cuûa caùc vò ñöôïc taïc töôïng, ñeán chuøa leã Phaät thöôøng bò choaùng ngôïp, hoa maét, ngaån ngô. Caùc cuï cho raèng caøng nhieàu caøng hay, caøng to caøng quyù. Ñaùm treû ñöùa naøo nhaùt gan thì ñaâm ra sôï seät, ñöùa naøo baïo daïn môùi daùm toø moø ñaët caâu hoûi... Caâu traû lôøi xoay quanh Tam theá, Tam thaân, Thaäp baùt La haùn, Thaäp ñieän Dieâm vöông... Caøng huyeàn bí, caøng linh thieâng. Giaûn dò quaù hoùa phaøm tuïc. Keû môùi baét ñaàu hoïc Phaät hoang mang nhö laïc vaøo röøng, chæ thaáy caây, caây nhieàu che laáp caû caùnh röøng, ngaên maát neûo veà. Baäc uyeân thaâm giaùo lyù gaät guø, traàm troà khen ngôïi... *** Toâi mô moät ngaøy trôøi trong saùng, eâm dòu, ñöôïc thaû boä nôi ñoàng queâ Vieät nam, thô thaån daïo chôi giöõa ruoäng luùa, khoùm tre. Boãng nghe tieáng chuoâng chuøa ngaân vang, töø ñaâu voïng laïi. Nhö môøi, nhö goïi... Toâi vaøo thaêm chuøa. Chuøa laøng nhoû, boán beà reâu moác. Chaùnh ñieän baøy bieän ñôn sô, hai ngoïn ñeøn daàu chæ ñuû soi saùng moät pho töôïng Phaät. Khoùi höông toûa muøi thôm nheï nhaøng, khoâng laøm ñieác muõi nhöùc ñaàu. Sö cuï ñang tuïng kinh. Chuoâng moõ ñieåm nhòp ñeàu ñaën, khoan thai. Chuøa khoâng coù maùy taêng aâm, nhöng chuù yù nghe cuõng nhaän ra sö cuï tuïng kinh baèng tieáng Vieät. Tuïng kinh xong, sö cuï goïi chuù tieåu mang aám nöôùc voái ra môøi khaùch. "Tieáp khaùch maø khoâng coù ñöôïc cheùn traø Taøu noùng thôm. Xin oâng boû qua. Chuøa coøn ngheøo". Toâi traân troïng uoáng caïn cheùn nöôùc voái. Chuyeän troø cuøng sö cuï. Chuyeän ñaïo, chuyeän ñôøi... Böôùc ra khoûi coång chuøa, moät laøn gioù nheï thoaùng qua, toâi ruøng mình, vaêng baät ra khoûi giaác mô... Nguyeãn
Dö
(1) Thích
Trí Ñöùc : Kinh Tröôøng A Haøm, NXB Phaät hoïc vieän Trung Phaàn,
1962.
|
Moät
hoâm ñöôïc xem böùc tranh daân gian "OÂng sö ñoäi muõ thaát Phaät
(baûy ñöùc Phaät)", toâi baøng hoaøng ! Roõ raøng chieác muõ coù baûy
maët, moãi maët veõ hình moät ñöùc Phaät. Nhö vaäy laø coù ñeán
baûy ñöùc Phaät ! Hieåu bieát cuûa toâi thaät laø noâng caïn,
thoâ thieån. Töø ngaøy ñoù trong ñaàu toâi cöù lôûn vôûn caâu hoûi:
baûy ñöùc Phaät laø nhöõng ñöùc Phaät naøo ? Caùc ngaøi laø ai
?
[ Trôû Veà ]