Dua Be

Nghe nhöõng lôøi ñoù thì baø ta kieåu caùch boû ñi, caén chaët moâi. Toâi traùch nhaø toâi, bôûi söï thaät khoâng phaûi luùc naøo noùi ra cuõng toát, vaø coøn phaûi bieát mình ñang noùi chuyeän vôùi ai chöù.

Khi coøn treû vaø chöa laäp gia ñình, toâi thöôøng giaûi trí baèng caùch ñoïc muïc tin töùc cuûa Rome trong baùo, keå ñuû loaïi baát haïnh coù theå xaûy tôùi cho ngöôøi ta : troäm caép, gieát ngöôøi, töï töû, tai naïn giao thoâng, vaân vaân. Vaø giöõa nhöõng tai öông naøy, ñieàu duy nhaát maø toâi cho laø khoâng theå naøo chòu ñeå xaûy ñeán cho mình, laø trôû thaønh caùi maø nhaø baùo goïi laø "tröôøng hôïp ñaùng thöông", töùc laø moät ngöôøi gôïi leân loøng thöông haïi cuûa keû khaùc khoâng vì moät baát haïnh gì ñaëc bieät, maø chæ vì söï hieän höõu cuûa mình thoâi !. Toâi vöøa noùi laø hoài ñoù coøn treû, vaø chöa hieåu theá naøo laø nuoâi naáng moät gia ñình ñoâng ñuùc. Nhöng baây giôø, toâi nhaän thaáy moät caùch haõi huøng raèng töø töø, toâi bieán thaønh moät trong nhöõng "tröôøng hôïp ñaùng thöông" ñoù. Ví duï toâi ñoïc thaáy : "Hoï soáng trong söï khoán cuøng ñen toái nhaát..." Vaäy maø hieän taïi toâi ñang soáng trong caûnh khoán cuøng ñen toái nhaát. Hay laø : "Hoï ôû trong caùi nhaø chæ coù teân goïi laø nhaø". Theá maø toâi soáng ôû Tormarancio, vôùi vôï vaø saùu con, trong moät caên phoøng chæ roäng baèng taám neäm, vaø khi trôøi möa thì nöôùc chaûy treân ñoù nhö treân beán Ripetto. Toâi coøn ñoïc thaáy : "Khi ngöôøi ñaøn baø baát haïnh bieát laø mình coù baàu, baø ta voäi laáy moät quyeát ñònh toäi loãi laø huûy dieät caùi traùi cuûa caây tình yeâu ñoù ñi..." . Vaäy maø caùi quyeát ñònh naøy, vôï choàng toâi cuøng ñoàng loøng, khi khaùm phaù ra raèng vôï toâi coù baàu laàn thöù baûy. Toùm laïi, chuùng toâi ñònh laø khi thôøi
tieát cho pheùp, chuùng toâi seõ mang ñöùa beù boû trong moät nhaø thôø, troâng nhôø vaøo loøng haûo taâm cuûa ngöôøi naøo baét gaëp noù ñaàu tieân.

Luoân luoân nhôø caùc baø trong ban cöùu teá aáy, vôï toâi ñi sinh ôû bònh vieän vaø khi laáy laïi söùc thì trôû veà Tormarancio vôùi ñöùa beù. Böôùc vaøo caên phoøng cuûa chuùng toâi, vôï toâi noùi : "Nhaø bieát khoâng, maëc daàu bònh vieän luoân luoân laø bònh vieän, tui saün loøng ôû laïi ñoù hôn laø veà ñaây". Vôùi nhöõng lôøi ñoù, ñöùa beù laøm nhö hieåu ñöôïc, beøn taán coâng baèng nhöõng tieáng reù thuûng maøn nhó. Moät caùi phoåi toát, maïnh khoûe, vaø noù toát gioïng ñeán noãi ban ñeâm khi noù thöùc giaác vaø baét ñaàu meø nheo thì khoâng ai trong chuùng toâi nguû laïi ñöôïc.

Khi thaùng naêm tôùi, thôøi tieát baét ñaàu aám aùp coù theå ôû ngoaøi maø khoâng caàn maêng toâ, chuùng toâi ñi Rome. Vôï toâi oâm chaët ñöùa beù vaøo ngöïc, ních cho noù ñaày gieû raùch nhö theå saép boû noù giöõa ñoáng tuyeát. Vaø khi tôùi thaønh phoá, chaéc laø ñeå che giaáu noãi ñau loøng, vôï toâi baét ñaàu thao thao baát tuyeät, hoån heån ñöùt hôi, toùc tai bay trong gioù, maét loän troøng. Khi thì baû noùi veà caùc nhaø thôø khaùc nhau maø chuùng toâi coù theå boû ñöùa beù laïi ñoù, giaûi thích raèng phaûi laø moät nhaø thôø thöôøng coù nhieàu ngöôøi giaøu coù tôùi lui - bôûi vì neáu ñöùa beù rôi vaøo tay ngöôøi ngheøo nhö chuùng toâi thì toát nhaát laø cöù giöõ noù laïi. Khi thì baû noùi raèng phaûi laø nhaø thôø coáng hieán cho baø Thaùnh Madone, bôûi vì Thaùnh Madone cuõng töøng coù moät ñöùa con trai neân coù theå hieåu ñöôïc moät soá chuyeän vaø seõ nhaäm lôøi caàu xin cuûa baû...

Söï lieán thoaéng naøy laøm toâi meät vaø bò khích ñoäng döõ doäi. Hôn nöõa laø toâi khoâng haõnh dieän gì vaø khoâng thích vieäc mình ñang baét buoäc laøm. Nhöng toâi khoâng noùi gì, töï nhuû thaàm laø phaûi giöõ caùi ñaàu thaät laïnh, chöùng toû mình traàm tónh vaø giuùp vôï can ñaûm.

Toâi ñöa ra vaøi nhaän xeùt, vôùi muïc ñích chính laø caét ñöùt caùi troø traøng giang ñaïi haûi aáy, noùi : "Toâi coù yù naøy... neáu mình boû noù ôû nhaø thôø Thaùnh Pierre ?". Nhaø toâi hôi löôõng löï moät chuùt roài noùi : "Caùi nhaø thôø ñoù cöù nhö laø moät nôi bí maät quaân söï... mình coù theå seõ khoâng bao giôø thaáy laïi thaèng beù... khoâng, tui muoán thöû ôû caùi nhaø thôø nhoû ôû Condotti. Ô ñoù toaøn laø tieäm haøng ñeïp ñeõ... bieát bao nhieâu ngöôøi giaøu coù tôùi lui... choã ñoù toát ñaáy..."

Chuùng toâi ñi xe buyùt, vaø giöõa caùc haønh khaùch khaùc, nhaø toâi im. Thænh thoaûng baû coøn quaán ñöùa beù trong chaên chaët hôn, hay caån troïng giôû heù ra ñeå nhìn maët noù. Thaèng beù nguû, khuoân maët xinh xaén traéng hoàng vuøi trong ñoáng taõ loùt. Quaàn aùo noù toài taøn nhö chuùng toâi, vaø chæ coù veû ñaøng hoaøng ôû ñoâi gaêng tay len xanh nhaït thoø ra ngoaøi neân cöù theå nhö noù muoán khoe.

Chuùng toâi xuoáng ñaïi loä Goldoni vaø töùc thì vôï toâi baét ñaàu caø keâ deâ ngoãng. Baû döøng laïi tröôùc moät tieäm kim hoaøn, chæ cho toâi xem nhöõng moùn baøy trong tuû treân taám nhung ñoû vaø noùi :

"Nhìn maáy moùn ñeïp quaù neø ... ngöôøi ta ñeán khu naøy chæ ñeå mua nöõ trang vaø bao nhieâu thöù ñeïp ñeõ khaùc... ngöôøi ngheøo nhö tuïi mình thì ñöøng coù maïo hieåm vaøo ñaáy... hoï thì giöõa cöûa tieäm naøy vaø cöûa tieäm khaùc laïi vaøo nhaø thôø caàu nguyeän moät laùt... hoï coù ñaày loøng toát... moät trong boïn hoï seõ troâng thaáy thaèng beù vaø ñem noù ñi". Nhaø toâi vöøa noùi vöøa nhìn ñoà nöõ trang, eùp chaët thaèng beù vaøo ngöïc, maøy nhíu laïi nhö theå noùi vôùi chính mình, vaø toâi khoâng daùm hoù heù gì. Chuùng toâi vaøo nhaø thôø : noù nhoû xíu, töôøng daùt ñaù hoa giaû maøu vaøng, ngoaøi baøn thôø lôùn ra coøn coù raát nhieàu nhaø nguyeän. Nhaø toâi töùc thì tuyeân boá laø noù hoaøn toaøn khaùc vôùi hình aûnh nhaø toâi nghó, vaø raèng baû khoâng haøi loøng veà noù chuùt naøo. Vaäy maø baû cuõng chaám tay vaøo nöôc pheùp vaø laøm daáu thaùnh giaù. Roài, vôùi ñöùa beù trong tay, nhaø toâi ñi chaàm chaäm moät voøng quanh nhaø thôø vôùi veû baát maõn vaø nghi ngôø. Töø voøm noùc ñoå xuoáng moät luoàng aùnh saùng laïnh nhöng soáng ñoäng, xuyeân qua lôùp kính maøu. Vôï toâi ñi töø nhaø nguyeän naøy ñeán nhaø nguyeän khaùc, thaùm thính heát moïi caùi, gheá, baøn thôø, tranh aûnh, coi thöû coù tieän boû ñöùa beù laïi ñaây khoâng - vaø toâi thì leõo ñeõo theo sau caùch moät quaõng, vöøa nhìn chöøng cöûa ra vaøo. Moät coâ gaùi cao lôùn aên vaän toaøn ñoû, toùc vaøng oùng böôùc voâ. Hôi vöôùng vì caùi roáp chaät boù, coâ ta quyø goái vaø sau vaøi giaây caàu nguyeän, coâ laøm daáu roài boû ñi ra, khoâng theøm nhìn chuùng toâi laáy moät caùi. Theo doõi moïi cöû chæ ñoù, vôï toâi thình lình noùi : "Khoâng, nhaát quyeát laø khoâng... nhöõng ngöôøi tôùi ñaây ñeàu nhö caùi coâ ñoù heát, ai cuõng voäi vaõ ñi vui chôi vaø tha thaån trong caùc cöûa haøng... mình ñi thoâi". Vaø vöøa noùi, vôï toâi böôùc ra khoûi nhaø thôø.

Chuùng toâi ngöôïc leân gaàn heát Corso, böôùc raát nhanh, vôï ñi tröôùc, toâi theo sau, vaø ngang tôùi quaõng tröôøng Venise, chuùng toâi vaøo moät nhaø thôø khaùc. Nhaø thôø naøy lôùn hôn caùi tröôùc nhieàu, moät phaàn chìm trong boùng raâm, ñaày maøn tröôùng xeáp neáp, ñoà maï vaøng vaø hoøm thaùnh tích ñöïng nhöõng quaû tim baèng baïc saùng laáp laùnh trong boùng toái. Coù raát ñoâng ngöôøi vaø chæ moät caùi nhìn thoaùng qua cuõng ñuû bieát laø hoï thuoäc thaønh phaàn khaù giaû. Caùc baø ñoäi muõ, caùc oâng aên baän chænh teà. Moät oâng linh muïc ñang giaûng ñaïo, vung vaåy hai tay treân giaûng ñaøi. Thieân haï ñöùng, daùn maét vaøo oâng ta vaø toâi nghó laø raát thuaän tieän bôûi khoâng ai ñeå yù chuùng toâi. Toâi noùi nhoû vôùi vôï : "Mình thöû boû noù ôû ñaây ?". Nhaø toâi ra daáu ñoàng yù. Chuùng toâi ñi tôùi nhaø nguyeän beân caïnh, raát toái. Khoâng coù ai vaø coù theå noùi laø khoâng theå troâng thaáy gì ôû ñoù heát. Vôï toâi che maët ñöùa beù baèng moät vaït chaên vaø ñaët noù treân gheá nhö theå ñaët moät caùi goùi coàng keành cho tay ñöôïc raûnh rang. Roài baû quyø xuoáng vaø caàu nguyeän raát laâu, uùp maët vaøo loøng baøn tay. Toâi thì khoâng bieát laøm gì, nhìn vôù vaån vaøo haøng traêm con tim baïc ñuû côõ phuû kín töôøng. Cuoái cuøng vôï toâi ñöùng leân vôùi veû caêng thaúng, laøm daáu vaø töø töø rôøi nhaø nguyeän. Toâi theo sau caùch moät quaõng. Luùc ñoù oâng cha ñaïo keâu to leân : "Vaø Chuùa hoûi Pierre, con ñi ñaâu ñaáy?". Toâi ruøng mình vôùi caûm töôûng oâng ñang hoûi mình. Nhöng khi vôï toâi saép veùn taám tröôùng cöûa, moät gioïng noùi laøm caû hai chuùng toâi giaät naåy ngöôøi : "Naøy baø, baø boû queân caùi goùi treân gheá". Ñoù laø moät baø vaän toaøn ñen, moät trong nhöõng keû meâ ñaïo suoát ngaøy tieâu thì giôø trong caùc nhaø thôø vaø kho ñoà leã. Vôï toâi noùi : "A vaâng ñuùng roài, caùm ôn... toâi queân maát". Chuùng toâi laáy laïi cuïc nôï vaø ra khoûi thaùnh ñòa, dôû soáng dôû cheát.

Ra tôùi ngoaøi, baèng moät gioïng cuûa ngöôøi baùn haøng muoán toáng boâi loâi khöù moùn haøng ñi maø khoâng tìm ra ngöôøi mua, vôï toâi noùi :

"Khoâng ai muoán noù caû, thaèng beù toäi nghieäp cuûa toâi !". Tuy nhieân baû baét ñaàu chaïy lon ton vôùi nhöõng böôùc chaân giaät giaät töøng côn nhö khoâng beùn ñaát.

Chuùng toâi ñoå ra quaõng tröôøng Saints-Apoâtres. Nhaø thôø môû cöûa, vaø khi vaøo thaáy noù roäng meânh moâng vaø toái, vôï toâi thaàm thì : "- ñaây toát ñaáy". Baèng moät böôùc caû quyeát, vôï toâi tieán tôùi nhaø nguyeän ôû beân, ñaët ñöùa beù xuoáng baêng, roài laøm nhö bò ñaát nung hai chaân, baû khoâng laøm daáu, khoâng caàu nguyeän, khoâng ñaët ngay caû moät caùi hoân leân traùn thaèng beù, böôùc voäi ra cöûa . Nhöng vöøa ñi ñöôïc vaøi böôùc thì trong nhaø thôø doäi leân tieáng khoùc tuyeät voïng : ñaõ tôùi giôø thaèng beù ñoøi buù, noù ñoùi. Vôùi tieáng reù chaùt chuùa ñoù, vôï toâi maát bình tónh. Tröôùc tieân nhaø toâi chaïy ra cöûa, roài chaïy ngöôïc trôû laïi, vaø khoâng caàn bieát mình ñang ôû ñaâu, baû ngoài xuoáng gheá boàng ñöùa beù leân vaø môû cuùc aùo ra ñeå cho noù buù. Vôï toâi vöøa môùi moùc vuù ra laø thaèng beù baùm rieát vôùi caû hai tay nhö moät con soùi con, ö höû im laëng. Ñuùng luùc aáy moät gioïng giaän döõ la to leân : "Nhöõng vieäc ñoù khoâng bao giôø ñöôïc laøm trong nhaø cuûa Chuùa... ra ngay... ra ngay... ñi ra ñöôøng maø laøm !". Ñoù laø oâng giöõ nhaø thôø, moät oâng giaø nhoû beù vôùi choøm raâu caèm traéng vaø gioïng noùi to hôn oâng ta. Vôï toâi vöøa ñöùng leân vöøa noùi, hai tay kheùp voäi ngöïc aùo vaø ñaàu thaèng beù : "Vaäy maø baø Thaùnh Madone trong nhöõng böùc tranh luoân luoân laø cho con buù". OÂng ta la leân : "Maøy daùm so saùnh vôùi baø Madone haû ? Ñoà töï phuï !". Chaùn quaù, chuùng toâi ra ngoài trong caùi vöôøn nhoû quaõng tröôøng Venise, vôï toâi cho con buù tieáp cho tôùi khi noù no neâ nguû laïi.

Baây giôø ñeâm xuoáng roài, caùc nhaø thôø ñeàu ñoùng cöûa, chuùng toâi meät löõ vaø ñaàu oùc meâ muoäi khoâng naûy sinh ñöôïc moät ñieàu gì nöõa. Vôùi yù nghó ñaõ phieàn phöùc nhieàu ñeå laøm moät caùi vieäc ñaùng leõ khoâng neân laøm, toâi caûm thaáy tuyeät voïng. Toâi baûo : "Naøy, khuya roài vaø tui khoâng chòu noåi nöõa... mình phaûi quyeát ñònh ñi thoâi !". Vôï toâi traû lôøi vôùi gioïng chua chaùt : "Nhöng laø gioït maùu cuûa oâng !... vaø oâng muoán boû noù nhö vaäy ñoù, trong moät goùc, nhö theå ñeå moät cheùo giaáy ñöïng ñoà loøng cho meøo vaäy !" - "Dó nhieân laø khoâng, nhöng coù nhöõng vieäc ngöôøi ta coù theå laøm töùc khaéc khoâng ñaén ño hay laø khoâng bao giôø laøm caû ". - "Thöïc tình laø oâng sôï tui ñoåi yù vaø ñem noù veá nhaø trôû laïi... ñaøn oâng caùc oâng, caùc oâng toaøn laø nhöõng thaèng heøn !". Toâi hieåu khoâng phaûi laø luùc noùi ngöôïc laïi neân traû lôøi moät caùch khaù ung dung : "Tui hieåu baø. Nhöng neân bieát laø duø coù vieäc gì khoâng hay xaûy ra cho noù ñi nöõa thì cuõng toát hôn laø lôùn leân ôû Tormarancio, trong moät caên phoøng khoâng caàu tieâu khoâng nhaø beáp, giöõa bao vi khuaån muaø ñoâng vaø ruoài muoãi muøa heø". Vaø laàn naøy thì vôï toâi khoâng traû lôøi.

Khoâng bieât ñi ñaâu, chuùng toâi laáy ñöôøng quoác loä ngöôïc leân höôùng thaùp Neùron. Toâi ñeå yù thaáy xa hôn moät chuùt laø con ñöôøng doác nhoû, hoaøn toaøn vaéng veû, tröø moät chieác xe hôi xaùm cöûa ñoùng, ñaäu tröôùc coång nhaø. Toâi naûy ra moät yù, tôùi thaúng chieác xe vaën caùi naém tay : cöûa môû. Toâi baûo nhaø toâi : "Nhanh leân, luùc naøy ñöôïc roài. Ñaët noù leân gheá sau". Nhaø toâi vaâng lôøi ñaët ñöùa beù leân gheá vaø toâi ñoùng cöûa laïi. Moïi vieäc xaûy ra chôùp nhoaùng trong voøng vaøi giaây ñoàng hoà vaø khoâng ai troâng thaáy. Roài toâi naém caùnh tay vôï vaø chuùng toâi chaïy traùnh xuoáng quaõng tröôøng Quirinal.

Quaõng tröôøng vaéng teo toái om vôùi thöa thôùt vaøi ngoïn ñeøn ñöôøng chieáu saùng ôû cung ñieän, vaø vöôït khoûi phaàn treân caùc lan can laø aùnh saùng cuûa Rome laáp laùnh trong ñeâm. Vôï toâi böôùc tôùi voøi nöôùc, ñeán gaàn coät thaùp vaø ngoài xuoáng baêng gheá roài thoát nhieân baät khoùc, löng quay laïi toâi nhö theå baû ñang chæ moät mình. Toâi hoûi : "Chuyeän gì vaäy ?" Nhaø toâi traû lôøi : "Baây giôø boû noù roài thì tui nhôù noù quaù... tui thaáy thieâu thieáu caùi gì ôû ñaây, choã ngöïc maø noù baáu vaøo ñaây naøy". Toâi noùi khoâng chuû ñònh : " OÂ, thì cuõng deã hieåu thoâi... nhöng roài seõ qua ñi".

Vôï toâi nhuùn vai vaø cöù khoùc. Roài thình lình maét nhaø toâi raùo hoaûnh nhö gioù trôøi thoåi khoâ nöôùc möa. Baû ñöùng leân giaän döõ chæ cho toâi moät trong nhöõng laâu ñaøi : "Baây giôø tui bieát phaûi ñi ñaâu roài, tui ñi gaëp oâng vua vaø seõ keå heát".
Toâi naém tay nhaø toâi vaø la leân : "Ñöùng yeân ! baø ñieân sao chôù... baø bieát thöøa laø khoâng coøn vua nöõa maø !" - "Tui coùc caàn, tui seõ noùi vôùi ngöôøi thay theá oång... chaéc chaén laø phaûi coù ai chôù !" Nhaø toâi saép chaïy tôùi coång ra vaøo vaø chæ coù trôøi môùi bieát chuyeän khuûng khieáp gì seõ xaûy ra, thì ñuøng moät caùi, toâi noùi ngoaøi döï ñònh : "Naøy baø, tui suy nghó laïi roài... mình quay tôùi chieác xe laáy laïi thaèng nhoû... chôù coøn gì nöõa, mình seõ giöõ noù... theâm bôùt moät mieäng thì nhaèm nhoø gì..." Caùi yù ñoù ñöông nhieân laø yù muoán chính cuûa vôï toâi, noù xoaù lieàn yù nghó muoán noùi chuyeän vôùi vua. "Nhöng lieäu noù coøn ñoù khoâng ?" Vöøa noùi vôï toâi vöøa chaïy tôùi con ñöôøng coù chieác xe hôi xaùm. Toâi traû lôøi : "Dó nhieân laø coøn. Naõy giôø chöa tôùi naêm phuùt maø".

Chieác xe coøn ñoù thaät. Nhöng ñuùng luùc vôï toâi môû cöûa xe thì moät oâng côõ trung nieân beùo luøn vôùi veû maët raát haùch dòch, xuaát hieän ôû coång vaø la leân : "Döøng laïi... döøng laïi... baø muoán laáy gì trong xe toâi ñaáy ?" Nhaø toâi ñang nhoaøi ngöôøi vaøo xe oâm ñöùa beù, traû lôøi maø khoâng quay ñaàu laïi : "Tui muoán laáy caùi gì thuoäc cuûa tui !" OÂng kia nhaán maïnh :"Maø baø laáy caùi gì ?... caùi xe naøy laø cuûa toâi... baø hieåu khoâng ? noù laø cuûa toâi..." Phaûi nhìn thaáy vôï toâi luùc ñoù : baû ñöùng thaúng leân vaø taán coâng nhö vaày : "Coi kiaø, ai laáy caùi gì cuûa oâng ? Ñöøng sôï, khoâng ai laáy gì cuûa oâng ñaâu... coøn xe cuûa oâng ñaáy haû, coi neø, tui nhoå leân noù ñaáy, oâng thaáy chöa ?" Vaø baû nhoå thaät leân caùnh cöûa. OÂng kia ngaån ra : "Nhöng maø kiaø, caùi goùi gì ñaáy... ?" -" Khoâng phaûi laø goùi gì caû, ñaây laø con trai tui, oâng nhìn neø..."

Vöøa noùi nhaø toâi vöøa dôû loøi maët thaèng beù ra chìa tôùi tröôùc maët oâng ta vaø tieáp : "Moät thaèng con trai xinh xaén nhö theá naøy, neáu oâng tin laø oâng coù khaû naêng taïo ra moät ñöùa nhö vaäy vôùi vôï oâng... vaø tui baùo tröôùc laø khoâng ñöôïc ñuïng tôùi tui, neáu khoâng tui seõ la leân goïi caûnh saùt vaø noùi laø oâng muoán baét coùc con tui..." Toùm laïi, nhaø toâi noùi ñuû ñieàu, tôùi noãi maø toäi nghieäp oâng ta, oâng ta trôû neân ñoû tía vaø haù hoác moàm ra nhö theå ñang bò xuaát huyeát naõo.

Cuoái cuøng nhaø toâi boû ñi khoâng voäi vaõ gì, con trong tay, trôû laïi choã toâi ñang chôø ôû cuoái con ñöôøng.

                                                 Mieâng chuyeån ngöõ
                                          theo baûn Phaùp vaên "Le Beùbeù"
                                                  cuûa baø Claude PONCET
     Paris, Aout 1995.