Chim Vieät Caønh Nam             [  Trôû Veà   ]            [ Trang chuû ] 
Böûu Chæ,
 ngöôøi môùi traêm naêm

Leâ Minh Haø
Tröa aáy,

Haø Noäi,

phoá Maõ Maây.

Toâi ñi lang thang trong phoøng tranh Böûu Chæ. Toâi, moät coâ giaùo vöøa rôøi ñaïi hoïc. Luõ hoïc troø keùm coâ baûy taùm tuoåi tuùm tuïm beân ngoaøi phoøng tranh, döôùi naéng thì thaàm nhöõng chuyeän gæ chuyeän gì cuûa tuoåi möôøi baûy möôøi taùm, caùi tuoåi maø toâi vöøa xa ñi. Nhöng luoân coù caûm giaùc laø xa, xa laém.

Haø Noäi tröa aáy vaãn thænh thoaûng ran leân meät moûi moät tieáng ve daøi. Nhöng phoá ñaõ chôm chôùm nhöõng ngoùn chaân thu naéng.

Haø Noäi nhoïc nhaèn vaø dòu daøng.

Thö cuûa baïn beø Böûu Chæ bay möôøi phöông. Nhöõng doøng buoàn. Baøng hoaøng.

Böûu Chæ traêm naêm ôû tuoåi naêm tö.

Vaäy laø khi ñoù Böûu Chæ môùi ba chín. Toâi baây giôø.

Nhöng luùc ñoù toâi goïi Böûu Chæ laø chuù. Khoâng phaûi vì thoùi ñoûng ñaûnh hay ruït reø cuûa moät tuoåi con gaùi. Cuõng khoâng phaûi vì Böûu Chæ noåi tieáng vaø goïi chuù laø ñeå phaân caáp tieáng taêm.

Toâi coù caûm giaùc nhoû beù, quùa ñoãi nhoû beù, buoàn vì nhoû beù ñeán theá tröôùc ngöôøi ñaøn oâng nhoû beù ñoù.

Maø naéng ngoaøi kia thì meânh mang, khoâng lôøi.

Coù caùi duyeân gì khoâng maø khi ñoù giöõa bao nhieâu ngöôøi Haø Noäi ñang im laëng di chuyeån giöõa phoøng tranh Böûu Chæ laïi döøng böôùc beân toâi. Vaø chuùng toâi ñaõ noùi bao nhieâu laø chuyeän. Caùi gioïng Hueá bình thaûn veà nhöõng ngaøy Thöøa Phuû cuûa Böûu Chæ giöõa tröa Haø Noäi aán töôïng ñeán baây giôø, nôi naøy, ñang laïnh vaø buoàn nhö ñaâm nhö caét. Vaø nhöõng aáp iu trong moät caùnh dieàu Böûu Chæ thaû leân baàu trôøi khoá taûi. Vaø tình yeâu buïng troøn gioáng loaøi. Röïc maø ñaïm, maø beàn treân neàn naâu ngheøo cöïc.

Baïn thaân Böûu Chæ, anh Ñaëng Tieán hoâm qua hoûi toâi töø Paris: Bao taûi thaät aáy aø? Vaâng anh aï. Bao taûi thaät. Khoá taûi, ñuùng chöõ cuûa Nguyeãn Tuaân. Nhöõng ngaøy Haø Noäi thieáu, khaép nôi thieáu. Nhöõng ngaøy maø cöûa haøng gaïo thoâng baùo gaïo veà, baùn cöõ, baùn cöõ thoâi. Nhöõng ngaøy maø, neáu coù tin aáy, thì duø coù ñam meâ ñeán maáy, yù thöùc traùch nhieäm cao ñeán maáy cuõng phaûi xung phong ñi xeáp haøng mua gaïo neáu ngöôøi nhaø coâng vieäc thuùc baùch hôn mình. Nhöõng sôïi ñay naâu, thoâ, xen vaøi ba sôïi traéng nhôø vaø töï döng duø khaùc theá laïi gôïi nhôù ñieäp Ñoâng Hoà. Böûu Chæ vaø Hoaøng Ñaêng Nhuaän ñaõ nhaán vaøo caùi neàn daân toäc moät thôøi aáy bao nhieâu ñam meâ vaø taùo baïo. Vaønh traêng non maáp maùy, caùi gaït taøn im hôi Hoaøng Ñaêng Nhuaän. Baøn tay vöôn trong lao Thöøa Phuû, caùnh dieàu mang khaùt voïng treû thô bay, nhöõng buïng troøn aáp uû chuaån bò hoaøi thai tình yeâu Böûu Chæ. Vaø phoøng tranh: truï sôû cuûa Hoäi Vaên hoïc ngheä thuaät Haø noäi, aâm aâm naéng saùng beân ngoaøi, kheõ khaøng nhöõng tieáng chaân ñi.

Haø Noäi thieáu maø vaãn ñuû.

Böûu Chæ chaáp nhaän heát söùc thoaûi maùi caùi caùch xöng hoâ coù leõ laø kì quaëc neáu ôû mieàn trong cuûa toâi. Toâi di ñoäng theo Böûu Chæ. Vuõ ñieäu chaäm cuûa moät caâu chuyeän nhieàu khoaûng ngöøng, xen Trònh Coâng Sôn. Böûu Chæ keå toâi nghe ñaõ veõ theá naøo giöõa khaùm Chí Hoøa, ñaõ haùt noãi tuyeät voïng vaø khao khaùt cuûa baïn mình theá naøo treân nhöõng ngaøy thaùng ñoù. Khoâng moät lôøi veà nhöõng gian nan ñeå töø ñoù ñoät hieän caùi yù töôûng bieán khoá taûi thaønh toan. Toâi bieát vì sao toâi thaáy mình beù nhoû tröôùc Böûu Chæ. Duø moät tuoåi thô khoâng deã daøng, duø moät ñôøi sinh vieân vaát vaû, duø nhöõng coï xaùt baát löïc vôùi ñôøi thöôøng cöïc nhoïc, toâi, chuùng toâi, ñeán tuoåi aáy roài vaãn chöa bao giôø töï quyeát cuoäc ñôøi mình, chöa bao giôø thaät soáng, chöa bao giôø daán mình cho nhöõng quyeát ñònh döùt khoaùt vaø quyeát lieät. Nhöng khao khaùt vaãn ngôøi leân giöõa nhöõng ngaøy ñang soáng môø môø nhaït nhaït. Nhö caùnh dieàu Böûu Chæ vaåy vaøo trôøi.

Khi aáy, Böûu Chæ baèng tuoåi toâi baây giôø. Nhöng coâ gaùi ngoaøi hai möôi laø toâi luùc ñoù söõng sôø vì nhöõng ngaøy thaùng ñaõ qua cuûa Böûu Chæ, vì nhöõng traên trôû coù teân cuûa anh khaùc vôùi chuùng toâi bieát bao nhieâu, vì nhöõng khao khaùt cuûa anh cuõng khaùc vôùi chuùng toâi bao nhieâu. Lieäu coù ai khoâng moät laàn khao khaùt trong ñôøi? Lieäu coù maáy ai khoâng ñeå cho khao khaùt cuûa mình soáng cheát maëc xaùc? Chöa noùi gì ñeán söï laøm thaêng hoa ñöôïc nhöõng khaùt khao rieâng.

Nhöõng khoaûng ngöøng trong caâu chuyeän cuûa Böûu Chæ laø nhöõng khoaûng hieän Trònh Coâng Sôn. ít nhaát laø khi aáy toâi chöa töøng nghe ai haùt Trònh Coâng Sôn nhö theá. Gioïng Hueá, nhoû, thænh thoaûng maát huùt ñaâu giöõa chöøng caâu chuyeän. Vôùi toâi, Trònh Coâng Sôn laø nhöõng ngaøy thaùng ñoù, laø Khaùnh Ly nghe ñi nghe laïi bao laàn, laø Böûu Chæ moät laàn khoâng bao giôø gaëp laïi. Toâi coù moät Haø Noäi ñeå yeâu, Trònh Coâng Sôn vaø Böûu Chæ laø moät phaàn cuûa Haø Noäi aáy.

Böûu Chæ noùi toâi ghi caûm töôûng. Toâi ñaõ töø choái vaø ñaõ höùa veà vieát thö keå caûm töôûng cuûa toâi sau khi rôøi phoøng tranh, vaø seõ göûi qua nhaø thô Nguyeãn Xuaân Thaâm maø Böûu Chæ baûo laø chaùu goïi baèng caäu. Toâi ñaõ thaát höùa.

Thay vaøo thö laø moät baøi vieát daøi, moät baøi thô. Khoâng bao giôø toâi göûi. Baûo thaûo vaãn naèm ñaâu ñoù trong bao nhieâu giaáy tôø saùch vôû toâi ñeå laïi. ' Tranh khoá taûi lung linh maøu saéc - Buïng troøn gioáng loaøi - Traên trôû ñaát vaø nöôùc - Tình yeâu hoaøi thai...' Taïi sao toâi khoâng göûi? Vaâng, coù leõ vaãn laø vì nhö theá. Vì caûm giaùc mình khoâng theå hieåu heát ñöôïc anh. Maø ngheä thuaät caàn bieát bao söï tri aâm. '...Hoaï só lang thang trong phoøng tranh - Toâi khoâng bieát anh baèng böôùc chaäm cuûa ñôøi mình - Ñaõ qua bao tình yeâu vaø noãi khoå.'Vaø cuõng laïi coøn moät ngaàn ngaïi: Lieäu anh coù nhôù moät tröa HaøNoäi aáy, lieäu anh coù nhôù moät ngöôøi con gaùi Haø Noäi coøn raát treû maø ñaõ ngaïc nhieân thaáy mình thoâi khoâng coøn haêm hôû, neân ñaõ kinh ngaïc döøng chaân tröôùc nhöõng caùnh dieàu anh, ñaõ nghe anh thaàm thì nhaïc Trònh. Ñaõ nghe tieáng anh cöôøi raát nheï veà nhöõng ngaøy tuø nguïc. Bao nhieâu ñoåi thay töø baáy ñeán giôø. Nhaø toâi khoâng coøn ôû nôi cuõ. Bao nhieâu trang vieát khoâng bao giôø göûi cuûa toâi ngaøy aáy lieäu coù coøn sau nhöõng muøa möa phuøn aåm öôùt? Maø thoâi. Giaáy seõ muïc. Chöõ seõ moøn. Soáng treân ñôøi caàn coù moät thoâi. Taám loøng. Cho gioù cuoán.

Chuù Böûu Chæ! Baây giôø chuùng chaùu xin goïi chuù laø anh.

19.12.2002
Limburg (Ñöùc)
Leâ Minh Haø

 [  Trôû Veà   ]