Chim Vieät Caønh Nam             [  Trôû Veà   ]            [ Trang chuû ] 
Toùc Chò Hoaøi
(trích)
Nguyeãn Tuaân
Chò Hoaøi khoâng phaûi laø ngöôøi chò ruoät toâi. Ñaáy chæ laø moät ngöôøi chò toâi möôïn cuûa cuoäc ñôøi böøa boän nhöõng oan traùi. Toâi ñi xin ñöôïc ngöôøi chò hieàn aáy ôû ñaâu vaø töø thöôû naøo, thöïc cuõng khoù maø chæ cho roõ ñöôïc. Toâi chæ bieát raèng töø ngaøy baét ñöôïc chò giöõa moät caùi ngaõ tö loäng gioù cuûa cuoäc soáng baïo ngöôïc naøy, loøng toâi coù thaáy aám vaø ñôõ vaéng hôn tröôùc nhieàu .Vaø ngaãm ñeán nhöõng thoâi ñöôøng laêng nhaêng dôû dang moät caùch raát ñeïp ñeõ töø tröôùcñeán giôø, toâi phaùt moät lôøi öôùc : " Giaù maø ta coù ñöôïc moät ngöôøi chò ruoät nhö vaäy ? ". Giaù maø nhö theá,thì laøm sao ? Thì, thì cuoäc ñôøi hieän taïi cuûa toâi ñaõ chaúng laø cuoäc ñôøi toâi baây giôø nöõa. Thì moät ñoáng va ly löõ haønh kia-hình vuoâng, hình chöõ nhaät, nhôùn nhoû nhôõ, baèng ruoät maây, baèng da, baèng goã, baèng bìa hoaù hoïc - toâi ñaõ ñem ñaùnh ñoåi caû ra thaønh moät caùi gì vöõng hôn, yeân nghæ hôn, khoâng ñoåi dôøi luoân. Coù leõ caùi loâ va ly cuûa nhöõng tuaàn nhöõng kyø xeâ dòch toâi seõ ñoåi laáy moät caùi tuû aùo raát to raát vöõng cuûa moät caûnh soáng ngaên naép caên cô.Roài chò ruoät seõ khoâng bao giôø ñi laáy choàng, roài toâi seõ tìm sinh thuù ôû caàn lao chöù khoâng ôû nhaøn taûn nöõa ; ôû moät nhaø, moãi luùc coù phaûi ra ngoaøi hoûi moät ngoâi chuøa coå, thaêm moät ngöôøi baïn meät, vieáng moät con soâng laáp, khaùm moät caùi bia taøn, moät khoaûnh chôï cuõ, ñi mua hoa, mua quaû, mua laù, mua coû laø ñeàu coù nhau. Ngöôøi chò ruoät seõ ñính hoä toâinhöõng cuùc aùo tuoät chæ, maïng nhöõng loã aùo bò taøn thuoác duøi thuûng, chaêm non chónh töông vaïi caø lieãn döa vaø caét cho nhöõng maåu nhaät trình coù nhaéc ñeán vaên nghieäp cuûa toâi - ví toâi coù ñöôïc moät söï nghieäp tröù thuaät ñaùng keå - roài söu taàm laïi, daùn laïi vaø laøm nhieàu vieäc hieàn laønh khaùc nöõa. Neáu nhö theá maø cuõng coøn chöa ñuû vui cho tay chaân vaø loøng, thì ngöôøi chò toâi seõ may thueâ. Toâi ñi vieát möôùn, chò toâi may thueâ. Hai chò em daønh duïm mua moät caùi maùy khaâu vaø moät caùi maùy ñaùnh chöõ. ÔÛ caùi ñôøi cô khí naøy, nhieàu khi cuõng phaûi laøm baïn vôùi maùy moùc. Ñeâm ñeâm tieáng laùch taùch con chöõ chieác maùy cuûa toâi moå xuoáng ñeäp giaáy boùng seõ laøm baïn vôùi nhöõng tieáng seø seø maùy khaâu duøi nhanh muõi kim xuoáng nhöõng vuoâng vaûi hoà cöùng nôi baøn may cuûa chò toâi. AÁy theá roài traêng cöù vieäc cheách, ñeâm cöù vieäc vôïi, ngöôøi chung quanh cöù vieäc soáng baèng möu thuaät, loøng hai chò em khoâng oaùn Trôøi, khoâng traùch Ngöôøi, chuùng toâi cöù vui soáng vaø vui laøm, meät moûi maø chöa xong coâng vieäc nhaän thì laïi pha moät aám traø ngay vaøo caùi aám chuyeân ñaát cuûa oâng noäi coøn giöõ ñöôïc vaø, vaøo khoaûng hai cheùn traø, hai chò em ñoïc chung moät trang saùch xöa luaän veà caùi ñöùc laøm ngöôøi.

Söï ñôøi tính deã theá maø truùng ñöôïc keå cuõng ñaõ khoù vaäy thay !
 Nghó ñeán caùi chöông trình soáng ñöôïc moät caùch bình dò nhö theá, loøng toâi theøm thuoàng vui nheï vaø ñôïi chôø. Baát giaùc toâi laïi nghó ñeán caùi quaõng thieáu thôøi cuûa thaày toâi. Hoài thaày toâi coøn ñeå choûm, ngaøy ngaøy taäp baøi chöõ Haùn treân tröôøng quan Ñoác tænh, coâ toâi ngoài keøm thaày toâi hoïc beân caïnh caùi thuùng khaâu thueâ caùc thöù aùo ; thaày toâi khoâng thuoäc baøi thì doïa, doãi vaø thaùo tung nhöõng ñöôøng chæ khaâu dôû. Caùi choã thaønh ñöôïc moät thaày tuù taøi kyù luïc cuûa thaày toâi veà sau naøy, moät phaàn lôùn laø nhôø ôû ngöôøi coâ hy sinh ñaùng quyù hoaù aáy. Noùi ñeán ngöôøi coâ toäi nghieäp, toâi muoán roû maáy gioït nöôùc maét xuoáng ngay ñaây ñeå khoùc cho moät caûnh ñôøi gaùi giaø chæ soáng vôùi trô troïi. Con caùi khoâng coù, chæ bieát vuoát ve coù moät con maõn möôùp. AØ, trong cuoäc soáng muoân nghìn maøu veû naøy, noù coù nhieàu maåu ñôøi luûi thuûi laï luøng laém kia, nhöõng keû sung söôùng aï. 

Thaày toâi, moãi luùc coù kieám ñöôïc chuùt boång naøo trong caùi ñôøi moät ngöôøi coâng chöùc, moãi luùc thaày toâi coù ñöa rieâng cho ñeå tieâu vaët thì coâ toâi laïi ñeå daønh mua caù khoâ kho cho miu aên daàn vaø duùi rieâng cho caùc chaùu chôi quay ñaùnh ñaùo vaø aên quaø vaët. Toâi laø ñöùa chaùu phaùtaùn nhieàu nhaát vaø taøn nhaãn nhaát veà choã tieàn ñoù. Caùi tuoåi aáy naøo coøn bieát nghó ñeán ai. Hôõi coâ ôi.

Noùi ñeán chuyeän con maõn möôùp cuûa coâ toâi, bao giôø toâi queân ñöôïc nhöõng daùng ñieäu laám leùt luùi huùi cuûa ngöôøi coâ sôï seät moãi laàn meï toâi baét ñöôïc coâ toâi daàm nhieàu caù kho cho baùt côm maõn. Thaáy luõ chuùng toâi coù caûm tình vôùi con vaät kia, meï chuùng toâi coù yù khoâng baèng loøng vaø noùi nhöõng caâu maùt meû : " Thoâi toâi xin caùc oâng maõnh ñöøng ñoäng vaøo ñöùa con rieâng cuûa baø aáy. Hoøn ngoïc ñaáy ".

Trôøi. Meï toâi goïi coâ toâi laø baø aáy vaø goïi con maõn möôùp laø moät ñöùa con rieâng !

Ngöôøi chò toäi nghieäp cuûa thaày toâi qua ñôøi ôû moät caùi traïi hoang, luùc naèm xuoáng, khoù nhoïc quaù, maát ñeán maáy ngaøy môùi " veà " noåi. Ngaøy cuoái cuøng, caùi mieäng meáu maùo coøn coá nhai moät chieác baùnh gioø nguoäi tanh. Moät thaèng em toâi nhaän aên thöøa töï. Cuõng nhö caùi soáng thieáu thoán cuûa coâ toâi, caùi cheát luùi suøi cuûa coâ toâi ñaõ chaúng cho thaày toâi laáy maûy may yeân khuaây. Nhöng thaày toâi coøn coù ñöôïc choã an uûi laø ñaõ ñöôïc coù moät ngöôøi chò ruoät khaû kính theá ñeå maø töôûng nhôù ñeán vong linh. Coøn toâi ? Giaù toâi cuõng coù moät ngöôøi chò ruoät thì, thì...

Chò Hoaøi chaúng haún laø moät ngöôøi chò ruoät, neân cuoäc ñôøi toâi vaãn chöa chòu laäp laïi haún. Cuoäc caùch meänh hoaøn toaøn veà taâm tính toâi chæ coù theå troâng caäy vaøo moät ngöôøi chò ruoät lyù töôûng maø thoâi. Coøn nhö chò Hoaøi, daãu chò coù toát maáy ñi nöõa, chò cuõng chæ laø moät ngöôøi chò göôïng, chò cuõng vaãn laø ngöôøi cuûa thieân haï. Toâi möôïn chò cuûa cuoäc ñôøi roäng raõi, moät ngaøy kia cuoäc soáng lôùn lao laïi coù theå ñoøi maát. Caùi cuûa baùu maø möôïn ñöôïc cuõng laø quyù roài. Möôïn cuûa cuoäc soáng thì laïi göûi traû cho cuoäc soáng. Toâi giöõ rieät laáy theá naøo ñöôïc.

Nghó ñeán chuyeän coù vay phaûi coù traû naøy, loøng toâi thaáy buoàn moät caùch raát neân thô. Roài toâi vaãn soáng nguyeân caùi ñôøi xöa cuõ cuûa toâi, chaúng chòu söûa ñoåi theâm bôùt tí naøo, töï mình quaáy ngaàu ngaøy thaùng mình leân cho thaønh boït thaønh soùng caû, roài laïi töï mình ñem mình ra laøm moät chieác thuyeàn goã chaïy treân nhöõng caùi soùng nöôùc thí nghieäm aáy. Vaø ñang ngoài yeân laønh ôû moät nôi naøy thì laïi nhôù töôûng ñeán moät nôi noï naøo, ñuøng ñuøng ra ñi ñeå roài luùc ñeán ñöôïc caùi choán noï theøm khaùt aáy thì laïi ñaâm ra tieác thöông nôi mình vöøa rôøi boû.Moãi laàn ñoåi choã laø toâi laïi gaây theâm ra ñöôïc daêm caùi ôn tình vaø raát nhieàu oaùn thuø. Roài toâi vaãn veânh vaùo ñi giöõa cuoäc ñôøi nhö moät vieãn khaùch khoâng coù queâ höông nhaát ñònh, caùi gì cuõng ngôø heát, duy chæ coù tin chaéc ôû caùi kho caùi voán tình caûm vaø caûm giaùc cuûa mình. Sau moãi ngaøy taäp rieát nhö theá ñeå töï mình tìm laáy mình, laém buoåi ñöùng tröôùc taám göông buïi baëm soi maët vaøo göông, toâi chæ nhaän thaáy maët toâi laø moät taûng goã ñeõo vuïng coøn phaûi söûa chöõa nhieàu cho goïn heát nhöõng ñöôøng lôûm chôûm aáy ñi. Buoàn nhaát laø nhöõng luùc soi göông, hoûi kyõ caùi boùng mình thaàn ra trong loøng göông lem nhem nöôùc thuyû cuõ moûi, toâi laïi caøng coù caùi caûm töôûng quaùi gôû raèng mình chæ laø moät ngöôøi leû loi, moät vò quan phu - tuy luùc baáy giôø toâi vaãn nhôù ñeán caùi tieåu gia ñình toâi quaøn taïm ôû moät caùi tænh nhoû mieàn trong noï.

Nhöõng luùc moûi meät nhö theá laø toâi laïi tìm leân nhaø Chò Hoaøi, ngoài gaàn Chò Hoaøi. Coù khi caû ngaøy toâi chæ ngoài nhìn Chò Hoaøi. Ngöôøi nhìn khoâng cho theá laø soã saøng vaø Chò Hoaøi cuõng khoâng toû veû ngöôïng. Hình nhö Chò Hoaøi cuõng hieåu raèng chò ñeïp thaät vaø ngöôøi ñaøn baø ñaõ coù moät khuoân maët ñeïp maø laïi khoâng giaáu caát ñöôïc kín ñi thì phaûi cho ngöôøi chung quanh nhìn cho ñeán no thì môùi phaûi ñaïo. Nhöõng caùi nhìn voâ toäi aáy cuõng chæ nhö nhöõng caùi nghe moät caâu haùt saàu laïnh ñöôïm moät veû ñeïp xa vaéng thoâi. Theå ñeán caùi loøng yeâu ñeïp, muoán gaàn guõi caùi ñeïp, hieåu ñeán caùi tình laønh cuûa toâi vaø luoân theå muoán cho toâi ñöôïc thoûa theâ ôû caëp maét ñang caàu khaån - Chò Hoaøi voán laø ngöôøi tinh yù laém, - chò giaû vôø keâu moûi, ngaû löng xuoáng chieác giöôøng ruû buoâng nöûa laù maøn the maøu tröùng saùo. Chò Hoaøi naèm xuoáng ñeå cho toâi ñöôïc thaáy roõ môù toùc. Chò voán töï bieát raèng taát caû caùi ñeïp ôû ngöôøi chò ñeàu keát tuï vaøo moät môù toùc maây.

Chò Hoaøi coù moät loái naèm nghieâng maëc caû aùo daøi maø toâi tin raèng khoâng thieáu phuï naøo ôû caùi thôøi naøy baét chöôùc ñöôïc. Naèm raát nuõng nòu maø khoâng hôù heânh, cuõng nhö ñaõ nhieàu laàn, chò laøm daùng, laøm ñoûm maø vaãn khoâng ra ngoaøi neùt ñoan trang, buoàn maø khoâng teû, vui maø khoâng oàn, vaø luùc phaûi thoâ thì khoâng tuïc. Coù caùi taøi nhaát laø Chò Hoaøi moãi luùc vöøa naèm xuoáng raát nheï nhaøng thì caû moät môù toùc traàn quaán raát chaéc aáy ñoå tung xuoâi xuoáng nhö moät traän möa raøo ñen nhaùnh. Roài môù toùc maây daøi nhö moät saûi röôõi oâm laáy gaùy, aáp laáy baû vai. Caùi ngöôøi naøo trong suoát moät ñôøi ngöôøi maø khoâng ñöôïc ngaém moät môù toùc cho töû teá, thì caùi thaåm myõ quan cuûa ngöôøi aáy coøn lung lay laém, chöa laáy gì laøm ñònh.

Trong phoøng, khoâng moät tieáng ñoäng. Toâi giôû saùch ra ñoïc. Cöù heát moãi trang, ngöôùc leân, taàm maét toâi laïi haï ñuùng vaøo caùi môù toùc soai soaûi. Hai ngoùn tay thaùp buùt Chò Hoaøi ñang vuoát xuoâi nhöõng sôïi toùc vaø giaû vôø tuoát tröùng chaáy, luùc thöa, luùc mau. Toâi khoâng noùi gì. Ngöôøi chò ñeïp ñang xoay maët vaøo phía trong aáy cuõng khoâng noùi gì. Chæ coù toâi ñang noùi chuyeän vôùi moät môù toùc maây. Chæ coù hai ngoùn tay Chò Hoaøi ñang noùi chuyeän vôùi nhöõng sôïi chæ tô thaâm moät môù toùc xoaõ. Gian nhaø coù hai ngöôøi, laëng maø khoâng vaéng. Theá roài trong giöõa caùi hiu quaïnh tay ñoâi aáy khe kheõ noåi leân gioïng keå truyeän Nhò Ñoä Mai, kheõ nheï moät caùch raát mô hoà thuû thæ. Caùi gioïng trong treûo coá thu beù laïi hình nhö chæ ñuû rieâng cho moät ngöôøi nghe vöøa thoâi, chöù ñoâng ngöôøi thì laïi khoâng thaáy gì nöõa. Chöøng nhö Chò Hoaøi ñaõ tính kyõ luoàng aâm thanh khi caát gioïng cho vöøa ñuû keå truyeän theo moät loái thaân maät aâm traàm vöøa vaën cho chæ coù hai ngöôøi. Chò keå raèng :

" ... Mai Kha ôùi hôõi Mai Kha,
Rôøi nhau moät böôùc neân xa maáy truøng ... "
Loøng toâi vuït trôû neân thöông nhôù thaêm thaúm gaáp maáy gioïng haùt u hoaøi ...Trong giaây phuùt, ñaët saùch vaøo loøng, toâi thaáy nhoän nhaïo trong loàng ngöïc vaø öôùc muoán ñöôïc laøm ngay caùi chaøng Mai Sinh kia ñeå coøn ñöôïc boài hoài theâm nöõa khi thaåm aâm gioïng keå truyeän cuõ. Ngaû theo caùi chieàu töôûng töôïng gaây gaây muøi hoaøi cöïu, toâi nghó xa, toâi nghó gaàn, roài toâi caøng nhaän thaáy caû moät ñôøi Chò Hoaøi cuõng chæ laø moät ñôøi naøng Haïnh Nguyeân böôùc ñi moät böôùc laø theâm moät böôùc coáng Hoà. Raët coáng Hoà. Coáng hoà. Toaøn laø nhòp coáng hoà. Toaøn laø cung nam. Noù chìm haún xuoáng, nhöõng tieáng tô raàu. Baát giaùc, moâi toâi cuõng maáp maùy, toâi cuõng khe kheõ keå Nhò Ñoä Mai theo, theo moät ñieäu than tuoàng Bình Ñònh coå. Nhöõng caâu toâi ñoät ngoät nhôù ñeán ñeå than Nam Xuaân chæ laø moät caâu cuûa Xuaân Sinh :
" ... Moät mình böôùc xuoáng laøm thinh,
Möôïn ai treân aâaâaâaáy töï...höø... öø... tình dzôôùi ai.i ... "

Sau boán caâu ruùt ôû tích cuõ Hoa Mai Nôû Hai Laàn, Chò Hoaøi vaø toâi laïi im laëng trong caùi hiu quaïnh tay ñoâi. Maõi moät luùc laâu, Chò Hoaøi môùi quay maët ra phía ngoaøi, ñoâi maét ñoû ngaàu, coá laøm ra gioïng töï nhieân :

- Anh cuõng thích caùi ñoaïn tieãn bieät nôi Truøng Ñaøi aáy laém sao ? Ñi xem tuoàng coå, luùc hoï baøy caûnh Truøng Ñaøi, coù phaûi luùc caàm tay nhau khoùc treân saân khaáu. Haïnh Nguyeân vaø Mai Sinh, moãi ngöôøi ñeàu ñöùng treân moät caùi gheá ñaåu khoâng ? Hoâm naøo anh thaáy raïp tuoàng ngoaïi oâ quaûng caùo dieãn tuoàng coå veà ñoaïn Nhò Ñoä Mai naøy, anh nhôù leân ruû toâi cuøng ñi vôùi.

Toâi laûng sang chuyeän khaùc : - Chò coù bieát raèng chò coù moät loái quaán toùc thaàn tình laém khoâng ? Caùc baø aáy cuøng ñi chuøa Nhang - (Chò Hoaøi, moãi khi noùi ñeán chöõ höông, thöôøng ñoïc chaïnh ra laø nhang, khoâng hieåu vì leõ gì. Thí duï chuøa Nhang, queâ nhang. Töø ngaøy gaàn chò, toâi cuõng thaønh ra nhieãm phaûi caùi taät aáy) - veà vôùi chò ñeàu khaùo chuyeän nhau raèng töø hoâm khôûi haønh khoûi Haø Noäi, xuoáng Haø Nam, naèm ñoø doïc suoát töø ñaáy vaøo Beán Ñuïc, nguû moät ñeâm ôû Chuøa Ngoaøi, löôït veà cuõng laïi naèm ñoø theâm moät ñeâm nöõa ôû Phuû Lyù maø tònh khoâng thaáy chò phaûi quaán laïi khaên söûa laïi caùi löôõi trai ñaøng sau gaùy, söûa laïi maùi toùc, söûa laïi vaønh khaên. Maø caùc baø aáy moãi khi naèm xuoáng roài ngoài nhoûm daäy thì laø cöù phaûi quaán laïi, chít laïi, daét laïi gioït khaên cöù luoân tay. Chò coù moät loái goái ñaàu rieâng giöõ cho khaên khoûi tuoät soå ? Caùi loái chò quaán toùc traàn laïi caøng laï nöõa. Chaët cheõ, chaéc chaén khoâng khaùc gì ñaùnh ñai laáy ñaàu ; nhö theá maø, nhö vöøa roài, chò kheõ naèm nhoaøi xuoáng moät caùi laø toùc laïi soå tung ñoå bung ra heát, môû gôõ heát raát choùng vaùnh deã daøng, theá laø theá naøo hôû chò ?

Chò Hoaøi kheõ heù moät nuï cöôøi thong thaû ñaày kieâu haõnh :

- Anh hoûi ñeå laøm gì ? Ñònh laøm saùch sao ? Ñaøn oâng caùc anh hoûi chuyeän ñeán laø tæ maån.

Moät maâm côm chieàu soaøng sónh ñaõ böng ra. Toâi laïi töï môøi toâi döï vaøo caùi maâm côm ñaïm baïc rau döa aáy. Y Ù chöøng ngöôøi u giaø saïch seõ ngoan ngoaõn kia cuõng ñaõ tính tröôùc ñeán caùi tính suoàng saõ vaø caùi tình ñi laïi thaân thieát cuûa toâi ñoái vôùi Chò Hoaøi, neân môû loàng baøn ra, laø ñaõ saün coù hai ñoâi ñuõa hai caùi baùt roài. Toâi caàm ñoâi ñuõa mun bít baïc hai ñaàu vaø ñoaïn giöõa coù khaûm xaø cöø moät gioøng thô ñôøi Toáng. Toâi caàm ñeán caùi baùt coå chính hieäu, troân baùt in chöõ Noäi Phuû, thaønh baùt veõ Baûy Ngöôøi Hieàn Trong Röøng Truùc, buoät mieäng gôïi ñeán caùi caûnh thanh baàn nhaø Chò Hoaøi : " AÊn côm treân chò, thöïc laø aên ñuõa aên baùt ".

Chò Hoaøi ra hieäu cho ngöôøi u giaø môû vung nieâu côm ñaát xôùi tröôùc caùi löôït côm hôùt vaøo baùt chò ñaõ roài môùi ñöa u giaø xôùi cho toâi ñoä löng chöøng baùt.

- ÔÛ nhaø naøy bao giôø cuõng coù moät ñoâi ñuõa ñeïp daønh rieâng cho anh. Nhöõng luùc naøo anh thaáy troái ngaáy leân veà nhöõng moùn aên naëng beùo cuûa caùc böõa côm nhaø troï vaø côm hieäu roài, thì anh cöù leân ñaây neáu anh khoâng cheâ nhöõng taïp vò naøy.

Ngöôøi u giaø ñöùng phía sau Chò Hoaøi, tay böng mieäng tuûm tæm cöôøi, cuùi maët nhìn xuoáng ñaát nhö daùn maét vaøo hai ñaàu ngoùn chaân caùi giao chæ cuûa u, coát ñeå giaáu moät caùi veû vui maø giaø ta cho laø saác, khoâng daùm chia seû vôùi Chò Hoaøi nuoâi u. Khoâng, haõy ngöûng ñaàu leân maø cöôøi cho thaúng thaén, hôõi baø u giaø cuõ kyõ vaø ngoan ngoaõn kia. U cöù ngöûng maët leân maø cöôøi. Neáu Chò Hoaøi coù löø maét maéng thaàm u, toâi seõ beânh cho. Moät ngöôøi ñaõ töøng nuoâi naáng, aüm beá, cho buù söõa vaø môùm côm cho chuû töø nhöõng hai möôi maáy naêm veà tröôùc nhö u ñaây, moät ngöôøi nhuõ maãu nhö u, coù theå töï mình cho mình caùi quyeàn vui cöôøi chính ñaùng tröôùc maët chuû. Ñöøng sôï, giaø aï.

- Thöa baø, nhaân coøn ít döa muoái hoûng, toâi mua caù treâ naáu heát. Daï, coøn caù treâ om meû nöõa, saép xong.

Döa khuù naáu vôùi caù treâ, nhieàu ngöôøi vaãn khen laø ngon laém. Nhöng toâi raát gheùt caù treâ vì ñoái vôùi caùi gioáng caù beùo da khoâng coù vaåy vaø ñen boùng naøy, toâi saün coù moät thaønh kieán sôï vaø tôûm. Töø caùi laàn ñi xem moät ñaùm boác maû, luùc ngöôøi ta caäy naép vaùn thieân moät coã vaùn thoâi ñaày öù nhöõng nöôùc coù nhieàu sao môõ beùo leành beành ôû trong chaát nöôùc maû xöông chöa tieâu ñang nhung nhuùc moät ñaøn caù treâ, töø caùi laàn ñöôïc thaáy luõ caù treâ beùo vaøng eänh aáy maø toâi cöù sôï maõi. Thaáy ai doïn cho aên caù treâ laø toâi giaõy naûy leân, ñöa ñaàu ñuõa ñi choã khaùc hoaëc kieáu ñau buïng, nhöùc ñaàu, boû côm, neáu maâm côm khoâng coøn moùn aên naøo khaùc.

Nhöng ñaây laø maâm côm nhaø Chò Hoaøi. Moät ngöôøi thanh thuù nhö chò maø coøn aên ñöôïc caù treâ thì sao toâi laïi khoâng daùm ñoäng ñuõa tôùi, ít ra laø moät laàn naøy. Thoâi toâi cuõng ñaønh lieàu. Toâi nhìn caùi ñóa laù laät lôùn ñöïng rau rieáp thaùi chæ raát nhoû. Toâi nhìn caùi baùt söù to veõ Ñaøn Caù Hoaù Long vöôït nhöõng ñôït soùng Vuõ Moân, ñöïng caùi chaát naâu naâu, ñen ñen, nöûa loõng boõng nöûa seàn seät. Toâi gaép raát nhieàu rau vaø döa, gaép caû moät caùi xaùc ôùt ñoû ngoøm, toâi chæ gôõ coù moät chuùt caù treâ vaøo loøng baùt côm, goïn gaøng thaän troïng quaù caùi luùc taäp aên mieáng maém toâm ñaàu tieân vì quaù neå lôøi môøi cuûa moät ngöôøi ñaøn baø coù taøi cuûi löûa. Toâi nhaém maét, vaø uøa moät mieáng vaøo taän caùi choã saâu nhaát trong mieäng, ruøng mình moät caùi, roài vöøa nhai vöøa ngöûng ñaàu troâng leân nhöõng dui keøo nhaø nhö luùc bò ngheïn côm.

- Anh laøm caùi boä tòch gì maø kyø quaëc nhö vaäy ? Neáu coù thöïc laø ngheïn thì nín thôû vaø baét ñaàu ñeám ñi. Ñaøn baø thì ñeám chín vaø ñaøn oâng thì ñeám ñeán baûy laø khoûi roài. 

Toâi coá nín, vöøa nhai kyõ ñeå ngaãm nghó veà caùi vò caù treâ aên laàn ñaàu. Chôø ñôïi maõi khoâng thaáy coù vieäc gì xaûy ra, toâi laïi gaép mieáng thöù hai. Vaø ñeán mieáng thöù ba thì thaáy caù treâ laø moät vò ngon. Töø ngaøy ñoù, khoâng nhöõng toâi heát sôï caù treâ maø laïi coøn ñoøi hoûi nöõa.

Neáu ñôøi toâi khoâng gaëp Chò Hoaøi thì coù leõ söï aên uoáng cuûa toâi khoâng bao giôø laïi coù caùi vò caù treâ theâm thaét vaøo. Ñaáy laø moät caùi kyû nieäm ñaùng keå. Ñeán nhaø Chò Hoaøi maø aên döa khuù naáu vôùi caù treâ thì thuù thöïc. Thuù, coù caùi nghóa laø ñöôïc moät dòp toát ñeå tuûi hoå cho moät caûnh ñôøi. Quaõng ñôøi Chò Hoaøi cuõng khoâng khaùc moät vaïi döa muoái hoûng maáy. Chæ coù moät chuùt maém muoái non ñi hoaëc gia theâm cho ñuùng maø caùi voâ duyeân ñaâm ra khoâng theå chöõa ñöôïc ñeán nhö theá naøy ñaây. Ngaãm ñeán caùi coâng ôn cuûa Chò Hoaøi gaây cho toâi ñöôïc thaân gaàn loaøi caù treâ maø muoán taùn roäng theâm ra, toâi laïi caøng muoán nhaén nhöõng ngöôøi öa laøm vieäc ñôøi moät caâu raèng : " Muoán cho ngöôøi chung quanh bieåu ñoàng tình vôùi mình veà moät caùi sôû thích cuûa mình ñeå ñi tôùi moät caùi keát quaû gì, tröôùc heát phaûi gaây ñöôïc thieän caûm ñaõ. Caùi ñieàu kieän Tình luùc naøy maïnh hôn ñieàu kieän Lyù. Ngöôøi ta ñaõ coù caûm tình vôùi mình, ñaõ yeâu mình roài thì noùi gì maø ngöôøi ta khoâng nghe ; luùc aáy chaúng caàn phaûi giaûng giaûi theá naøo laø phaûi hay khoâng laø phaûi. "

Nguyeãn tuaân

 [  Trôû Veà   ]