Buoåi chieàu ñeán, coâ Tuù ñi chôï, laøm côm vaø mua luoân caû ñoà aên thöùc duøng cho buoåi sôùm hoâm sau nöõa. Cuï Ngheø Moùm ôû nhaø nhaøn roãi, duøng thôøi giôø vaøo vieäc sao moät laù soá, gieo moät queû boùi hay laø keâ moät ñôn thuoác cho ngöôøi laøng. Coù moät buoåi chieàu, moät ngöôøi baïn ñoàng song cuøng ôû vuøng aáy, nhaân bò trôøi möa daàm giöõ laïi nhaø cuï Ngheø Moùm, ñaõ noùi vôùi chuû nhaân :

- Daêm ba teân hoïc troø nheùp naøy, laáy gì laøm ñuû soáng. Traø taøu, röôïu cuùc, caây caûnh vaø hình nhö baùc vaãn chöa boû ñöôïc caùi chöùng thaép neán baïch laïp ñeå ñoïc Ñöôøng Thi saùch thaïch baûn thì phaûi. Laâu nay coù ñi ñaâu xa khoâng ?

Cuï Ngheø Moùm cöôøi. Ngöôøi baïn giaø ròt moài thuoác chaët xuoáng noõ ñieáu, tieáp :

- Toâi coù moät chuyeän naøy muoán noùi vôùi baùc töø laâu laém, nhöng chæ sôï baùc cheâ laø coâ laäu.

Cuï Ngheø Moùm ngöøng tay maøi hoøn son trong ñóa, chaêm chaêm nhìn baïn.

- Baây giôø toå chöùc nhöõng cuoäc chôi thaû thô, yù baùc nghó theá naøo ?

- Cuõng khoù laém. Hoài toâi coøn taïi chöùc, coù luùc thì toâi ñaùnh thô ôû nhaø, coù luùc thì leân quan Ñoác treân tænh, khoâng maáy thaùng laø khoâng coù moät cuoäc hoäi hoïp. Maø toâi nghieäm, caùi gioáng thaû thô caøng hay chöõ caøng hay thua cay. Coù laém ñeâm toâi maát ñeán muôøi maáy quan tieàn ñoàng maø khoâng truùng laáy ñöôïc moät chöõ.

- Cuï daïy nhö theá thì nhaàm roài. Cöù gì phaûi ñöôïc tieàn. Vaû chaêng, ngöôøi thua coù maáy khi laø ngöôøi doát chöõ ñaâu, vaø keû ñöôïc thöôøng cuõng khoâng daùm töï ñaéc leân maët saønh thô. ÔÛ vuøng ñaây laém ngöôøi cuõng muoán chôi laém nhöng töï xeùt khoâng ñuû tö caùch ñeå thaû thô cho ra hoàn, neân chöa coù caùi loái hoäi hoïp nhö vaäy. Toâi muoán ñöôïc bieát yù cuï veà vieäc thaû thô naøy.

- Toâi boû ñaõ laâu ngaøy roài. Neáu coù ñònh chôi thì phaûi ñoïc laïi thô maát moät daïo vaø voøng cho ñuû chöõ moät tuùi thô, keå cuõng coâng phu laém. Ñieàu toâi ngaïi nhaát nöõa laø baây giôø tuoåi taùc roài, baây giôø laïi baøy troø vui ñoù, e coù meät cho tinh thaàn. Ñaõ thaû thô thì phaûi oàn aøo môùi vui. Coøn treû trung gì cho noù cam. Maø cuï töôûng ôû ñaây ai ñaùnh noåi. Chöõ nghóa ñaâu maø laøm caùi voán. Hoï doát chöõ, hoï thua thô, mình aên tieàn cuûa hoï ñaõ khoâng laáy gì laøm höùng thuù maø laïi coøn mang tieáng raát nhieàu nöõa.

- Neáu mình cöù thaû thô luoân ôû ñaây, nhöõng ngöôøi ôû vuøng quanh seõ tôùi. Toâi seõ reo leân. Cuï keâu ngöôøi ñaây ít chöõ ; keä hoï. Hoï maát tieàn maø ñöôïc laïm döï vaøo laøng thô phuù, hoï phaûi laáy laøm sung söôùng. Maø boïn nhaø nho ngheøo nhö anh em mình, nhieàu luùc cuõng neân cho hoï chôi treøo moät chuùt, mieãn laø hoï phaûi traû tieàn. Tuïc leä ôû höông thoân, khi baùn nhieâu baùn xaõ, mua quan vieân cuõng khoâng ra ngoaøi caùi yù ñoù. Vaäy baùc ñeå taâm ñeán vieäc naøy. Töø mai baùc ñoïc laïi caùc taäp thô coå, tìm saün nhöõng chöõ " voøng " chöõ " thaû " vaø cho chaùu gaùi taäp ngaâm nhöõng chöõ " thaû " thì vöøa. Coâ Tuù nhaø ta gioïng trong vaø aám tieáng laém.

- Ñeå toâi xem xem coù neân khoâng ñaõ.

- Cuï khoâng phaûi nghó nöõa. Vaäy ñeä xin ñính öôùc vôùi baùc ñeán tuaàn traêng sau. Ö Ø, baây giôø laø cuoái haï. Baét ñaàu sang thu maùt trôøi thaû thô thì tuyeät. Nhaø laïi ôû beân soâng, coøn chôø gì maø khoâng laøm moät caùi nhaø beø treân maët nöôùc. Keå cuõng ñuû ñi döôõng tính tình vaø ñôõ cho khoaûn nhaät duïng.

Khaùch ñi roài, cuï Ngheø Moùm nghó ñeán hoài tröôùc, cuï ñi laïi vôùi baïn ñoàng lieâu, nhöõng luùc thöøa nhaøn, khoâng ñaùnh toå toâm chôi côø töôùng thì laïi baøy moät cuoäc thaû thô hay laø leo leân moät ñoâi traùi nuùi ñaù. Caùi buoàn thaáy ñôøi laø ngaén laø ít chôùm qua loøng moät oâng giaø ñaõ muoán yeân phaän vôùi chöõ baøi.

- Ñöøng nghòch, thaày troâng thaáy, thaày maéng cheát. Giaáy naøy ñeå laøm gì aø ? Thaày seõ vieát nhöõng caâu thô coå vaøo ñaáy ñeå baøy ra giöõa chieáu nhöõng luùc thaû thô.

- Thaû thô ? Coù laøm thô thì coù, chöù thaày vaø caùc anh aáy coù noùi thaû thô bao giôø.

Coâ Tuù voán yeâu nhöõng caäu hoïc troø nhoû tuoåi cuûa cha mình nhö moät ngöôøi chò lôùn ñoái vôùi em uùt, coâ khoâng khoûi mæm cöôøi ñeå giaûng :

- Thaày seõ vieát vaøo maûnh giaáy traéng naøy moät caâu thô baûy chöõ maø chæ... coù saùu chöõ thoâi. Coøn moät chöõ thì ñeå troáng vaø thay vaøo ñaáy moät caùi khuyeân troøn. Caùi khuyeân troøn thay chöõ ñoù thöôøng goïi laø chöõ voøng. Ñaây naøy, chò laáy moät caâu laøm thí duï thì caùc em roõ ngay. Caùc em bieát caâu : " Quaân höôùng Tieâu Töông, ngaõ höôùng Taàn "  ñaáy chöù ? Ö Ø, thí duï baây giôø ñònh thaû caâu thô aáy. Vaø ñònh voøng chöõ " höôùng " ôû ñoaïn döôùi. Thaày seõ vieát vaøo maûnh giaáy nhoû naøy : " " Quaân höôùng Tieâu Töông, ngaõ ... Taàn " . Vaø khi ngaâm caâu thoát ngoân coù saùu chöõ aáy leân thì thöôøng phaûi ngaâm : " Quaân höôùng Tieâu Töông, ngaõ ... " voøng " ... Taàn ". Chöõ " voøng " ñaây thay vaøo choã ñeå troáng. Baây giôø môùi noùi ñeán nhöõng chöõ " thaû " ra. Thí duï thaày thaû naêm chöõ : coá, taïi, voïng, phaûnvaø luoân caû caùi chöõ höôùngtrong nguyeân vaên. Thöôøng chæ thaû coù naêm chöõ thoâi.

Tuïi troø nhoû thaáy chuyeän thaû thô ngoä nghónh, nghe laáy laøm khoaùi trí, troá maét nhìn coâ Tuù, duïc coâ noùi tieáp.

- Muoán ñaùnh chöõ gì thì choïn laáy moät trong naêm chöõ maø ñaùnh. Ñaùnh truùng thì moät ñoàng aên ba ñoàng. Nhöng maø ñaây laø chuyeän cuûa ngöôøi lôùn tuoåi. Caùc em ra taäp baøi ñi, bao giôø thaønh ngöôøi lôùn roài seõ bieát.

- Nhöng maø bieát theá naøo laø ñöôïc, laø truùng haû chò ? Laïy chò, chò giaûng cho moät chuùt nöõa, roài caùc em xin ñi ra buïc hoïc baøi ngay, ñeå chò roïc giaáy.

- Treân ñaàu maåu giaáy con naøy, thaày seõ vieát caùi chöõ thaû, thí duï laø chöõ phaûn. Roài thaày cuoän troøn ñaàu giaáy laïi, giaáu chöõ aáy ñi, chæ coøn ñeå hôû caùi khoaûng vieát maáy chöõ : quaân höôùng Tieâu Töông ngaõ... Taàn, vôùi moät caùi khuyeân troøn veõ thay vaøo choã troáng. Neáu trong naêm chöõ coá, taïi, voïng, phaûn, höôùng, em choïn laáy chöõ phaûnmaø ñaùnh maø laøm thaønh ra caâu : Quaân höôùng Tieâu Töông ngaõ phaûn Taàn, thì laø em truùng ñaáy. Ñaët moät tieàn thì ñöôïc aên thaønh ba tieàn ...

Tuïi troø nhoû nhìn nhau cöôøi khuùc khích vaø khi bò coâ Tuù xoâ ñuoåi leân nhaø hoïc treân ñeàu ngoaùi coå laïi cöôøi, noùi moät loaït vôùi ngöôøi con gaùi lôùn cuûa thaày hoïc :

- Bao giôø caùc em nhôùn, hoïc gioûi ñöôïc leân taäp baøi treân tröôøng quan Ñoác tænh, moãi khi veà thaêm laïi thaày, chò thaû thô cho caùc em ñaùnh vôùi nhaù !

- Traêng möôøi boán bao giôø cuõng kheùo hôn traêng raèm. Ngaøy möôøi boán laø ngaøy vöøng traêng ñi tôùi choã toaøn thònh. Ngaém vöøng traêng raèm, ngöôøi tinh yù seõ nhaän thaáy caùi veû saép taøn cuûa moät vaät gì ñaõ maõn khai trong coù moät thì.

Nhöõng ngöôøi coù chuùt kinh nghieäm, ñeàu chòu lôøi oâng giaø nhaän xeùt laø chí phaûi.

Vöøng traêng möôøi boán luùc cheách veà ñoaøi ñaõ in moät cuïc boùng thaãm vaø daøi leân maët con soâng traéng vaø laïnh nhö thoûi thieác vöøa nguoäi. Ñaáy laø boùng chieác nhaø beø lôïp laù goài maø trong ñoù, cuï Ngheø Moùm ñang ngoài laøm nhaø caùi, thaû thô cho haøng chuïc nhaø con ñaùnh. Ngöôøi ta ñang saùt phaït nhau baèng tieàn, ñem caùi may ruûi caû vaøo ñeán coõi vaên thô vaø treân maët nöôùc soâng thu, tieáng ngaâm moät caâu thô ñöôïc cuoäc, tieáng ngaâm moät caâu thô thua cuoäc maát aên tieàn, nhöõng tieáng ñoù ñeàu aâm höôûng treân laøn nöôùc laïnh, thanh aâm nghe trong treûo, du döông vaø thaùi bình nhö tieáng vang cuûa moät hoäi tao ñaøn naøo.

Moãi buoåi toái thaû thô, coâ Tuù ñeàu ngoài beân caïnh cha. Coâ baän tay ñôõ caùi tuùi thô cuûa cuï Ngheø Moùm môû laáy ra töøng laù thô ñaët vaøo loøng chieáu cho laøng choïn chöõ ñaët haøng choïn chöõ ñaët tieàn. Ñoâi khi coù keû choïn phaûi moät chöõ raát queâ keäch maø laïi truùng vaøo chöõ aên tieàn, coâ Tuù tuûm tæm nhìn maõi nhaø con ñang vô tieàn, chöøng nhö muoán baûo thaàm ngöôøi ñöôïc tieáng baïc ñoá chöõ ñoù : " Ñaáy oâng xem, ôû ñôøi aên nhau ôû may ruûi, chöù chöõ nghóa taøi hoa maø ñaõ laøm gì, phaûi khoâng oâng ? "

Thaùng laïi thaùng, cuï Ngheø Moùm thaû thô treân maët soâng ñaõ laø moät chuyeän maø moät vuøng ñaáy nhaéc nhoûm ñeán luoân luoân. Nhöng coù keû aùc mieäng ñaõ phao leân caùi tin cuï Ngheø Moùm ñònh möôïn cuoäc thaû thô ñeå cho con gaùi lôùn gaàn quaù löùa keùn choàng.

Töø ñaáy khoâng thaáy coâ Tuù theo keøm cha xuoáng beø nöõa. cuï Ngheø Moùm khoâng cho coâ Tuù theo mình ñi thaû thô. Töø ñaáy, khoâng roõ taïi ñaâu, cuï Ngheø Moùm hay thua luoân.