Chim Vieät Caønh Nam [ Trôû Veà ] [ Trang chuû ]
„Vinh danh Thieân Chuùa treân trôøi, bình an döôùi theá cho ngöôøi thieän taâm“ Nguyeãn Quyù Ñaïi Munich |
Tröôùc
2000 naêm Chuùa giaùng sinh, caùc daân
toäc treân theá giôùi ñeàu
coù nhöõng ngaøy leã khaùc nhau
vaøo thaùng 12. ÔÛ Egyptern/ Egypt möøng
sinh nhaät Horus, AÁn Ñoä möøng chuùa
AÙnh saùng (Lichtgotte), ngöôøi La Maõ
coå möøng ngaøy hoäi Saturnalien. Taát
caû caùc quoác gia coù nhieàu leã
loäng laãy rieâng bieät. Naêm 217 Ñöùc
Giaùo Hoaøng Hyppolist ngaøi choïn 25.12 laø
ngaøy Chuùa giaùng sinh vaø qua caùc
muøa Voïng.
Muøa Voïng (Advent) ñaàu thaùng 12, caùc trung taâm thöông maõi baùn haøng Giaùng sinh vaø naêm môùi, nhöõng caây thoâng baèng nhöïa treo ñeøn maøu, keát hoa ñoû, hình sao... trang ñieåm cho haøng quaùn theâm röïc rôõ. Tröôùc caùc coâng sôû, haõng xöôûng nhöõng caây thoâng keát ñeàn saùng lung linh. Moïi ngöôøi ñang mong chôø ngaøy Chuùa giaùng traàn. Danh töø Muøa Voïng baét nguoàn töø tieáng La Tinh "Adventus", coù nghóa laø ñeán. Ngay töø thôøi Cöïu Öôùc, nhaân loaïi ñaõ mong ñôïi Ñaáng Cöùu Theá ra ñôøi.. Ñöùc Chuùa cha ñaõ ñeå con Moät cuûa ngaøi laø Chuùa Gieâsu Kitoâ xuoáng theá laøm ngöôøi taïi Belem caùch ñaây hôn 2000 naêm. Ngaøi ñeán trong maàu nhieäm Giaùng sinh cuûa Giaùo hoäi. Ngaøi ñeán ñeå xeùt xöû keû soáng vaø keû cheát. Ngaøi ban cho chuùng ta nhöõng aân suûng. Leã Giaùng sinh laø ngaøy quan troïng, neân ngöôøi ta thöôøng daønh thì giôø veà sum hoïp gia ñình, taëng quøa trong ñeâm Thaùnh voâ cuøng, aên "Reùveillon". ôû Ñöùc nghæ vieäc töø chieàu 24, 25 vaø 26 thaùng 12. Sau ngaøy Gaùng Sinh nhöõng cöûa haøng, sieâu thò trôû neân vaéng laëng, caùc haøng baùn phaùo boâng ñuû loaïi cho ñeán chieàu 30 teát. Nhieàu ngöôøi ñi tröôït tuyeát ,ñoùn giao thöøa ôû vuøng nuùi cao, hay moät thaønh phoá xa laï naøo ñoù. Ngöôïc laïi ngöôøi Vieät theo phong tuïc AÙ Chaâu raát troïng 3 ngaøy Teát thöôøng ôû nhaø ñoùn xuaân, vui chôi vôùi gia ñình, baø con hoï haøng. Voøng hoa Muøa voïng Voøng hoa muøa voïng coù boán caây neán mang maøu cuûa phuïng vuï : 3 caây maøu tím töôïng tröng cho saùm hoái vaø moät caây maøu hoàng duøng cho chuùa nhaät thöù 3, muøa voïng noùi leân nieàm vui nhö Thaùnh Phao loâ keâu goïi: Haõy vui leân... vì Chuùa ñang ñeán! aùnh neán töôïng tröng cho söï chôø ñôïi vaø hy voïng vaøo ngaøy Chuùa ñeán.Voøng hoa muøa voïng vôùi caønh laù xanh töôïng tröng cho söï soáng muoân ñôøi. Haït gioáng, traùi hoà ñaøo duøng ñeå trang trí treân voøng hoa töôïng tröng cho söï soáng laïi vaø nhöõng hoa traùi tieâu bieåu cho löông thöïc doài daøo cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu.
Sinh hoaït thay ñoåi töø ñaàu thaùng 12, taïi Ñöùc taát caû sieâu thò thöù baûy môû cöûa ñeán 20 giôø (khaùc Hoa kyø môû cöaû luoân cuoái tuaàn). Caùc chôï (Weihnachtsmarkt/ Chriskindlmarkt) khoâng baùn caùc loaïi hoa mai, hoa anh ñaøo nhö chôï teát Vieät Nam duø coù nhaäp caûng nhöng vì thôøi tieát laïnh caùc loaøi hoa ñoù khoâng theå nôû hoa..phaàn lôùn trong muøa Gíang sinh vaø Teát coù chôï baùn thoâng xanh cao ñeán 2m50, (Weihnachtsbaum/ Christmas tree) Ngaøy 6/12 nôi nhaø treû, tröôøng tieåu hoïc, caùc sieâu thò lôùn Nikolaus/ oâng giaø Noel thöôøng xuaát hieän phaùt keïo cho treû em, OÂng giaø Noel mang tuùi lôùn baèng vaõi chöùa keïo chocolade, traùi caây cho treû em vaø caû khaùch haøng keøm theo quaûng caùo vôùi nhöõng chieác bong boùng troøn ñuû maøu, Ngaøy nay ñoâi khi caùc coâ xinh ñeïp laøm Nikolaus hay laøm moät Thieân thaàn ñi beân caïnh OÂng giaø Nikolaus choáng gaäy |
OÂng
giaø Giaùng Sinh Peøre de Noel /Nikolaus/ Santa Claus/Sinterklass/
Nikola
Vaøo theá kyû thöù 10 töø ñôøi nöõ Hoaøng Thephanu goác Hy Laïp, laø vôï Hoaøng Ñeá Otto II cuûa Ñöùc ñeå nhôù thaùnh Nikolaus neân töø naêm 1555 taïi Ñöùc nguôøi ta may aùo quaàn maøu ñoû, ñoäi toùc traéng, mang raâu, giaû laøm Nikolaus ,hình aûnh Nikolaus xuaát hieän trôû laïi vôùi yù nghiaõ mang tình thöông ñeán vôùi moïi ngöôøi. Weihnachtsmann xuaát hieän töø naêm 1933 do quaûng caùo cuûa haõng Coca Cola. Hình aáy ñöôïc thaáy treân maøn aûnh Tivi suoát muaø Giaùng Sinh OÂng giaø Noel theo tieáng Phaùp Peøre de Noel, tieáng anh Santa Claus, tieáng Hoøa-Lan Sinterklass.Theo taøi lieäu tröôùc khi ñöôïc phong thaùnh oâng Nikolaus laø ngöôøi giaàu coù, nhaân töø. Vaøo ñeâm Giaùng-Sinh, oâng ñöôïc Thieân chuùa maëc khaûi, ñem heát cuûa caûi rieâng mình ban phaùt cho nhöõng ngöôøi ngheøo khoå vaø treû con. OÂng bieán nhöõng giaác mô cuûa hoï thaønh söï thöïc, baèng caùch mua quaø baùnh ñeå bieáu nhöõng keû ngheøo khoå, mang laïi cho hoï nhöõng sung söôùng baát ngôø. Coù taøi lieäu cho bieát, oâng giaø Noel ñöôïc phong Giaùm muïc vaøo theá-kyû thöù 3 sau TL. Sau khi ñöôïc phong thaùnh, Nikolaus trôû thaønh ngöôøi ñôõ ñaàu cuûa caùc thöông nhaân, thuûy thuû vaø treû con. OÂng qua ñôøi vaøo ngaøy 6/12 khoâng nhôù naêm. Ngaøy 6/12 haøng naêm ñeå töôûng nhôù laïi hình aûnh ngöôøi ñaïo ñöùc, giaøu loøng nhaân töø baùc aùi . Hình aûnh ngöôøi maëc aùo maøu ñoû cuûa Nikolaus thuôû naøo, ñeán töøng nhaø coù treû con thaêm vieáng, chia baùnh keïo trong ñeâm Giaùng Sinh. Theo truyeàn thuyeát oâng giaø Noel trôû laïi traàn gian, theo ñöôøng oáng khoùi loø söôûi vaøo moãi gia ñình, ñeå ñoàng tieàn hay baùnh keïo vaøo trong chieác vôù hay chieác giaøy cho treû con treo gaàn giöôøng nguû hay loø söôûi, ñem laïi giaác mô ñeïp vôùi tuoåi thô trong ñeâm Giaùng Sinh. Bôûi theá Cha meï thöôøng mua quøa boû vaøo ñoâi vôù ñeå caïnh loø söôûi, luùc treû con thöùc daäy vui möøng vôùi moùn quaø cuûa oâng giaø Noel taëng. Phong tuïc naøy khuyeán khích treû em neân laøm ñieàu thieän ñeå ñöôïc oâng giaø Noel taëng quaø |
Ñeâm Thaùnh
voâ cuøng / Heiligabend /silent night
Chuùa chaøo ñôøi ngaøy 25 thaùng 12 trong maùng coû ngheøo heøn ñaõ ñeå laïi cho nhaân loaïi lòch söû suy nieäm, töø ñoù haøng naêm tín ñoà Thieân Chuùa Giaùo cöû haønh leã Giaùng Sinh raát long troïng khaép nôi treân theá giôùi. ñeå töôûng nhôù ngaøy Chuùa ra ñôøi beân thaønh Beâlem/Bethelem, treân phaàn ñaát ngheøo naøn thuoäc laõnh thoå Do Thaùi / Israel. Söï nhaäp theá cuûa Chuùa Haøi ñoàng trong maùng coû ngheøo ñaõ coù nhöõng hieän töôïng laï theo söï höôùng daãn cuûa ngoâi sao kyø dieäu, caùc vò vua vuøng laân caän ñaõ tìm ñeán haàu Ngaøi (trong leã ba Vua). Moïi ngöôøi treân theá giôùi ñeàu thôø kính Ngaøi con moät cuûa Chuùa cha ñaõ xuoáng theá laøm ngöôøi vaø chòu cheát treân caây Thaùnh giaù . Leã Giaùng sinh thöôøng gioáng nhau, nhöng coù söï thay ñoåi chi tieát tuøy moãi ñòa phöông treân theá giôùi,taïi VN caùc thaønh phoá hay giaùo phaän Thieân Chuùa Giaùo thöôøng cöû haønh Thaùnh leã Giaùng sinh vaøo ñeâm 24 thaùng 12 haøng naêm. Trong voâ soá nhöõng baøi ca, ngöôøi ta coøn nhaéc nhôû ñeán nhöõng baøi thaùnh ca baát huû, trôû thaønh nhöõng baøi ca quoác teá, dòch ra nhieàu thöù tieáng. Trong soá ñoù baøi thaùnh ca "Ñeâm Thaùnh Voâ Cuøng" cuûa nhaïc-só thieân taøi ngöôøi AÙo laø Franz Xaver Grubert (1787-1863). Naêm 1840 nhaïc-só Franz Grubert laø ngöôøi ñeäm döông caàm cho Giaùo ñöôøng naém caïnh bôø soâng Danube. Grubert baùo cho Cha Sôû Joseph bieát raèng vaøo giôø choùt ñaøn döông caàm hö, khoâng theå söûa ñöôïc, xin cha choïn baøi haùt khaùc khoâng caàn ñeäm döông caàm Chính cha Josep vieát lieàn lôøi thaùnh ca vaø nhaïc só Grubert phoå nhaïc ngay taïi choã. Ñeâm Giaùng Sinh naêm 1840, baøi thaùnh ca Weihnachtslied "Silent Night/ Ñeâm Thaùnh Voâ Cuøng" ra ñôøi vaø ñöôïc hôïp ca vôùi moät caây ñaøn nhoû phuï hoïa. Ñoù laø baøi thaùnh ca baát huû, löu truyeàn ñeán baây giôø. „ Ñeâm thaùnh voâ cuøng giaây phuùt töng böøng. Ñaát vôùi trôøi xe chöõ ñoâng; Ñeâm nay Chuùa con thaàn thaùnh toân thôø. Canh khuya giaùng sinh trong choán hang löøa, ôn chaâu baùu khoâng bôø beán, Bieát tìm kieám cuûa chò ñeán. OÂi Chuùa Thieân ñaøng cam meán cô haøn, nhaáp cheùn phieàn vöông phong traàn, Than oâi Chuùa thöông ngöôøi ñeán queân mình :boû voâ choán queâ nhaø luùc sinh thaønh. Ai ham soáng trong laïc thuù. Nhôù raèng chuaù ñang ñeàn buø. Tinh tuù treân trôøi. Soâng nuí treân ñôøi vôùi Thaùnh Thaàn mau keát lôøi, Cao rao Hoùa coâng ñaõ kheùo an baøi . Sai con hieán thaân mong cöùu nhaân loaïi. Hang chieân maùng reâu taïm truù boán beà tuyeát söông mòt muø.. „ Khoâng phaân bieät toân giaùo ñeâm 24/12 moi ngöôi ñeàu vui möøng ngaøy Chuùa ra ñôøi. Ngöôøi Vieät Nam möøng Giaùng sinh nhö ngöôøi Taây phöông, sau khi döï thaùnh leã, caùc gia ñình coâng giaùo Vieät Nam vaãn giöõ tuïc aên "Reùveillon" vaøo leã nöûa ñeâm, thôøi tieát ôû Vieät Nam aám aùp neân Thaùnh leã ñeâm 24 ñoâng ngöôøi tham döï, ngöôøi khoâng theo Thieân chuaù cuõng ñeán nhaø Thôø, ñöôøng phoá ñoâng ngöôøi „daäp dìu taøi töû gia nhaân, ngöaï xe nhö nöôùc aùo quaàn nhö neâm“ ÔÛ Hueá khu Phuù Cam nhaø Thôø cao vôùi ngoâi sao loäng laãy, hang ñaù saùng tröng toûa ra töø nhöõng caây neán traéng. Ñaø naúng khu Thanh Boà, Ñöùc Lôïi phaàn lôùn ngöôøi Baéc di cö ngöôøi ta lo leõ Giaùng Sinh raát lôùn. Thaùnh leã cöõ haønh tröôùc nhaø Thôø Chaùnh toaø treân ñöôøng Ñoäc Laäp raát trang nghieâm. Saøi Goøn töø Vöông cung Thaùnh Ñöôøng nhaø thôø Ñöùc Baø ñeán Doøng Chuaù Cöùu Theá nôi naøo cuõng ñoâng ngöôøi tham döï. Ngaøy xöa duø thôøi gian chieán tranh nhöng treân lyù thuyeát hai beân ñeàu ngöng baén ñeå möøng Giaùng sinh. ÔÛ Ñöùc ñeâm 24 laø ñeâm cuûa gia ñình ñöôøng phoá vaéng laëng döôùi baàu trôøi laïnh buoát cuøng tuyeát traéng . Ngöôøi Taây phöông möøng Giaùng sinh vaøo ñeâm 24.12 nhöng moãi quoác gia coù phong tuïc vaên hoaù khaùc nhau. Ngoaïi tröø Hy Laïp Griechenland/ Greece theo Cô Ñoác Giaùo möøng leã Giaùng sinh vaøo ngaøy 6, ôû Hy Laïp khoâng coù Nikolaus nhöng coù Thaùnh Vassilius ,ñeâm muøng Moät teát ñeå quøa taëng tröôùc giöôøng nguû cho treû em. Armenien/ Armenia vaøo ngaøy 18/19 thaùng gieâng . Töø theá kyû thöù 8 ngöôøi Ñöùc ñaõ ñoùn möøng Giaùng Sinh, ñeâm 24 hoï ñi Thaùnh leã sau ñoù gia ñình quaây quaàn beân caây thoâng ñöôïc keát ñeøn maøu, hoa traùi, döôùi goác thoâng laø nhöõng goùi quøa ñeå trao nhau, böûa aên toái thöôøng theo truyeàn thoáng coù ngoãng quay, (Weihnachtsgans) caùc loïai baùnh Weihnachtstollen,Blättchen, röôïu nho vv.. caây thoâng ñeå ñeán ngaøy leã Ba vua. Mieàn New England daân chuùng aên tieäc möøng Giaùng Sinh theo ngöôøi Anh. Trong böõa aên "Reùveillon" nöûa ñeâm, luoân luoân toå chöùc troïng theå coù moät loaïi röôïu ñaëc bieät, cheá baèng nöôùc traùi caây eùp vôùi vaøi höông lieäu Ñoâng Phöông nhö ñinh höông ñaäu khaáu vaø röôïu nho. Thöù röôïu ñaëc bieät treân phaûi haâm noùng, uoáng nhö röôïu sakeù cuûa Nhaät, ñeå choáng laïi caùi laïnh beân ngoaøi. Taïi Ñöùc cuõng coù loaïi röôïu nho Gluehwein haâm noùng baùn taïi caùc chôï trong muøa Giaùng sinh Ngöôøi Island muaø Voïng töø ngaøy 12 ñeán 24 moãi ngaøy thöôøng boû nhöõng moùn quaø nhoû trong giaøy töôïng tröng quaø cuûa Nikolaus daønh cho treû con. Chieàu 24 baét ñaàu böõa tieäc möøng Giaùng Sinh, sau ñoù hoï ñi thaêm nghiaõ trang mang ñeán nhöõng traøng hoa vaø ñoát neán treân moä phaàn ngöôøi thaân, ôû Y Ù Italy hoï khoâng duøng caây thoâng trang ñieåm cho muøa Gíang sinh, nhöng hoï laøm hang ñaù vaø aên tieäc ñeâm 24. cho ñeán leã Ba Vua 6.1, hoï boû keïo baùnh vaøo chieác vôù hay giaøy laøm quøa cho treû con. Ngöôøi Taây Ban Nha Spanien/Spain vaø Boà Ñoà Nha Portugal chæ taëng quøa vaøo leã Ba vua. Hoøa Lan Niederlande/ Netherlands töø 6/12 haøng naêm hoï toå chöùc röôùc leã lôùn ôû haûi caûng Amterdame vaø trong ñeâm giao thöøa caùc gia ñình mang ra ñöôøng ñoát nhöõng caây thoâng (Christbäume) cuøng vôùi tieáng phaùo toáng cöuï nghinh taân. Vuøng Ñoâng aâu giaù laïnh nhö Schweden/Sweden muøa Giaùng sinh cuõng laø ngaøy chí ñieåm (Sonnenwende/solstice) khôûi ñieåm muaø Ñoâng vaø Jul-Fest. Chieàu 24 sau 15 gìôø trôøi saåm toái, quøa taëng Giaùng sinh laø caùc con deâ ñöïc baèng rôm vaø loø söôûi hoï ñoát than cuûi töø 24.12 ñeán 6.1 chaám döùt giaùng sinh vaøo ngaøy 13 cuõng laø ngaøy Thaùnh Knut. Hoï neùm nhöõng caây thoâng qua cöûa soå ñoù cuõng laø moät phong tuïc . Ngöôøi Myõ ñoaøn tuï gia ñình ngaøy thöù naêm cuoái thaùng 11 möøng Thanksgiving/ Danke schöne haøng naêm, ñeå taï Thöôïng Ñeá taï ôn ñôøi vaø ôn ngöôøi cuøng aân phuùc cuûa trôøi ñaát, trong ñeâm Giaùng Sinh moïi gia ñình cuõng toå chöùc aên uoáng, trao ñoåi quaø taëng cuøng nhöõng lôøi chuùc toát ñeïp nhaát cho Giaùng Sinh vaø naêm môùi . |
Ngoâi
sao Giaùng Sinh:
Caùc ngoâi sao 5 caùnh thöôøng xuaát hieän röïc rôõ ñuû maàu saéc trong muøa Giaùng sinh, caùc nhaø thôø ñeàu coù treo voâ soá ngoâi sao 5 caùnh. Moät ngoâi sao to lôùn ñöôïc treo ôû choã cao nhaát cuûa thaùp chuoâng nhaø thôø. Töø ñoù caêng giaáy ra boán phía, coù nhieàu ngoâi sao nhoû, treo ñeøn loàng vaø keát hoa raát ñeïp maét. Ngoâi sao trong leã Giaùng sinh coù yù nghóa ñaëc bieät, theo töông truyeàn luùc Chuùa vöøa chaøo ñôøi thì treân trôøi xuaát hieän moät ngoâi sao röïc rôõ . AÙnh saùng toûa ra maáy traêm daëm coøn nhìn thaáy. Töø caùc vuøng phía Ñoâng xa xoâi nay thuoäc laõnh thoå Iran vaø Syria, coù 3 vò vua ñöôïc maëc khaûi tin raèng cöù laàn theo aùnh saùng ngoâi sao tìm tôùi chaéc chaén seõ gaëp Chuùa Töø ñoù ba vò tìm theo söï daãn ñöôøng cuûa aùnh saùng ñeán caên nhaø nhoû. Ñuùng nhö lôøi tieân tri cuûa oâng Simeâong „Haøi nhi naày seõ trôû neân aùnh saùng soi cho muoân nöôùc„ Theo tuïc Ñoâng phöông thaêm vôùi quøa taëng Ba Vua quì laïy daâng leân Chuùa Haøi Ñoàng caùc phaåm vaät traàm höông vaø chaâu baùu vaøng baïc. Ngoâi sao Holley trôû thaønh bieåu tröng yù nghóa trong muøa Giaùng Sinh vaø ñöôïc treo choã trang troïng nhaát ôû caùc giaùo ñöôøng, cô sôû toân giaùo trong ñeâm Giaùng Sinh ñeå nhôù ñeán söï tích treân. Do yù nghóa ngoâi sao coøn töôïng tröng cho pheùp laï cuûa Thöôïng Ñeá Caây thoâng Muøa Ñoâng laïnh leõo chæ coù caây thoâng xanh töôi coù theå soáng vôùi khí haäu baêng giaù. Ñeå coù söï hoaø hôïp con ngöôøi vaø thieân nhieân töø naêm 1660 ngöôøi Ñöùc duøng caây thoâng xanh töôi, coù muøi thôm traøn ñaày nhöïa soáng, trang ñieåm theâm ñeøn, caùc loïai traùi chaâu maøu, ... ôû nhaø vaø nhaø Thôø trong muøa Giaùng sinh. Cho ñeán theá kyû thöù 19 ñöôïc theá giôùi bieát ñeán. Hang ñaù vaø maùng coû Nguoàn goác duøng hang ñaù vaø maùng coû trong leã Giaùng Sinh laø do truyeàn thuyeát Chuùa sinh ra ñôøi trong hang ñaù nhoû, nôi maùng coû cuûa caùc muïc ñoàng chaên chieân taïi thaønh Bethelem. Ñeå nhôù laïi hình aûnh ngheøo khoå cuûa Chuùa luùc môùi ra ñôøi, ñem thaân ñeå chuoäc toäi cho nhaân loaïi. Ñeâm 24/12 caùc Giaùo ñöôøng ñeàu coù hang ñaù vôùi maùng coû, beân trong coù töôïng chuùa Haøi ñoàng töôïng Ñöùc Meï Maria, chung quanh coù nhöõng con löøa, caùc töôïng Ba Vua moät soá Thieân thaàn, thaùnh Giuse treân maùi nhaø coù aùnh saùng, chieáu töø moät ngoâi sao höôùng daãn 3 vua tìm ñeán vôùi Chuùa. Moïi ngöôøi ñeàu höôùng veà Chuùa nhaân töø, caàu nguyeän Chuùa cöùu roãi cho nhaân loaïi traùnh bôùt chìeán tranh ngheøo ñoùi vaø ñoäc taøi „ Haùt khen möøng Chuùa giaùng sinh ra ñôøi Chuùa sinh ra ñôøi naèm trong hang ñaù nôi maùng löøa. Trong hang Belem aùnh saùng toûa lan töng böøng nghe treân khoâng trung tieáng haùt thieân thaàn vang löøng. Ñaøn haùt (reùo raét tieáng haùt) xöôùng ca dö aâm vang xa. Ñaây Chuaù Thieân Toaø Giaùng sinh vì ta..Ngöôøi hôõi (haõy kíp böôùc tôùi) Ñeán xem 8 nôi hang Be Lem). OÂi Chuùa Giaùng sinh khaên thaáp heøn. Nöûa ñeâm möøng Chuùa giaùng sinh ra choán gian traàn. Ngöôøi ñem ôn phuùc xuoáng cho muoân daân laàm than...“ |
[ Trôû Veà ]
.