Chim Vieät Caønh Nam [ Trôû Veà ] [ Trang chuû ]
Xuaát haønh naêm môùi
Voõ Hoàng
- Ba phaûi chôû thaèng Haøo ñoù, tieáng con Haèng, con lôùn cuûa chaøng baûo.
- Ö Ø, ñeå ba chôû.
Thuûy, con beù nhaát phuïng phòu:
- Khoâng, ba chôû con. Ñeå chò Haèng chôû anh Haøo.
- Ai chôû cuõng ñöôïc, mieãn ñi tôùi nôi thì thoâi. Ba phaûi chôû anh vì anh naëng hôn con. Chò Haèng chôû, ñaïp khoâng noåi.
- Nhöng anh Haøo gaày...
Noùi xong Thuûy phaù ra cöôøi. Haøo lieác nhanh Thuûy maø ñoâi maøy nhíu laïi, veû nghieâm trang. Y Ù noù khoâng vui vì bò pheâ bình laø gaày, moät söï thöïc maø noù khoâng phaûn ñoái nhöng noù khoâng muoán ai nhaéc tôùi. Giang traûi khaên ra baøn vaø ñaët bình hoa ôû giöõa. Nhöõng hoäp ñöïng möùt, keïo baùnh... xeáp laøm boán haøng. Nöûa baøn coøn laïi bò chieám bôûi nhöõng ly taùch ñuû loaïi. Chaøng vöøa xeáp ñaët vöøa ñôïi ba ñöùa con söûa soaïn aên maëc. Xeáp ñaët ñaâu ñoù cho ñaày ñuû laø coát ñeå khi thaêm moä veà coù khaùch tôùi ngay thì chaøng cuõng ñaõ coù ñuû quaø ôû tieän tay ñeå tieáp khaùch. Naøy laø goùi thuoác laù ñaët vaøo ñóa treân coù hoäp dieâm. Coøn caùi gaït taøn thuoác. Chaøng goïi con Boán, con nhoû ôû, chaïy ñi röûa caùi gaït taøn thuoác ñaày öù nhöõng tro vaø maåu thuoác löu laïi töø naêm cuõ. ÔÛ xa loâng cuõng phaûi moät loï hoa nhoû vaø theâm moät ñóa haït döa. Maáy chai röôïu ñaët ôû ñaàu tuû buffet nhö theá kia troâng cuõng ñöôïc. Nhöng coøn... Chaøng vöùa chôït nhôù vöøa chaïy vaøo phoøng rieâng môû toang maáy hoäc baøn tìm caùi môû nuùt chai. Trong khi ñoù, maáy ñöùa con laàn löôït chaïm phaûi vaán ñeà:
- Ba ôi, trôøi nöïc theá naøy maø con Thuûy khoaùc caû aùo len vaøo. Con côûi ra noù khoâng chòu.
Chaøng vöøa luïc loïi ngaên keùo vöøa noùi laïi:
- Keä noù.
Tieáng Haèng caõi:
- Nhöng moät laùt nöõa, naéng leân phaûi côûi aùo len ra roài boû ñaâu?
- Ö Ø, thoâi cuõng ñöôïc.
Caùi loái giaûi quyeát ba phaûi naøy, laâu nay ñaõ laø loái giaûi quyeát quen thuoäc cuûa chaøng. Thaät ra, khoù coù ai bình taâm ñeå vöøa nghó, vöøa giaûi quyeát ñeán ba, boán vieäc moät löôït, giaûi quyeát minh baïch, gaãy goïn. Maø naøo coù ra vieäc cho cam. Bieát theá naøo Thuûy cuõng baát bình vì döï truø cuûa Thuûy bò baùc ñi, troâng mong ba baøo chöõa cho theá maø cuoái cuøng ba laïi "y aùn" vôùi chò, chaøng böôùc xuoáng phoøng caùc con ñeå tìm caùch voã veà Thuûy. Nhöng tieáng giaøy chaøng vöøa ñeán cöûa thì Haøo ñaõ nhaûy ra:
- Ba chaûi giuøm toùc cho con ñi.
Chaøng chæ xuoáng chaân:
- Sao laïi mang xaêng ñan theá kia? Mang giaøy vaøo.
Haøo cau maët:
- Nhöng ñaâu maát moät chieác taát.
- Hoûi con Boán xem. Boán ôi, taát cuûa em ñeå ñaâu?
Con Boán ñang thaét nô cho Thuûy, nghe hoûi ñeán bít taát bít taát, voäi boû Thuûy chaïy laïi môû va li. Trong khi ñoù, Haèng ra baám baùnh xe ñaïp roài la leân:
- Boán ôi, ñeâm qua maøy laáy xe cuûa tao ñi chôi bò gai hay sao maø xeïp caû baùnh tröôùc theá naøy?
Thaáy coù chaøng ôû ñoù, Boán sôï bò raày neân vöøa nhìn Haèng nhaùy maét ra hieäu vöøa lí nhí noùi:
- Ñaâu coù. Ñeâm qua toâi ñaâu coù ñi chôi. Xuoáng tieäm chò Minh Chaâu mua caùi daây döøa coät gaøu maø.
"Luùc naøo cuõng Minh Chaâu" chaøng cöôøi thaàm. Con beù naøy coù moät ñaëc tính laø meâ nhöõng coâ baùn haøng ñeïp. Duø hoï coù baùn ñaét hôn nhöõng baø giaø xaáu xí, noù vaãn nhaøo vaøo mua. Chaúng nhöõng ñeán mua maø thoâi maø luùc ôû nhaø, trong moïi caâu chuyeän noù ñeàu khoâng queân nhaéc ñeán nhöõng coâ aáy. Chaúng haïn coù ñöùa naøo than raèng "naêm nay trôøi möa to" thì noù baûo "Coâ Myõ Loäc môùi mua caùi aùo möa ni loâng maøu hoa caø". Hoûi: "Sao mua thòt boø dai vaäy?" thì noù noùi: "Chò Thu Taâm baùn haøng xeùn cuõng la vôùi con raèng sao ñoä raøy ngöôøi ta chæ baùn toaøn nhöõng thòt boø dai". Vaø moãi laàn noùi ñeán teân nhöõng coâ ñeïp maø noù ngöôõng moä, gioïng noùi cuûa noù khoâng coøn töï nhieân nöõa. Khoâng coøn laø caùi gioïng queâ muøa cuûa chính noù maø coù pha moät chuùt gì nuõng nòu cuûa gioïng Hueá, moät chuùt gì ngoït ngaøo cuûa gioïng Saøi goøn, ñaøi caùc cuûa Haø noäi. Chaøng noùi:
- Ñoà ñaïc cuûa em moãi ñöùa moãi ngaên sao coøn ñeå loän xoän ñeå maát coâng ñi tìm?
Vaø chaøng noùi tieáp luoân vì lôøi leõ daën vöøa roài khoâng coù gì laï ñaùng ñeå noù phaûi suy gaãm vaø phaùt bieåu yù kieán trôû laïi. Ñoù laø moät caâu chaøng ñaõ nhieàu laàn laëp laïi, cuõ vaø voâ haïi nhö moät lôøi caùm ôn.
- Daét giuøm caùi xe ra cho tao. Taùm giôø roài.
Chaøng cung tay nhìn ñoàng hoà vaø ngaïc nhieân thaáy raèng mình noùi ñuùng. Tuy vaäy, phaûi ñeán taùm giôø möôøi phuùt moïi ngöôøi môùi saün saøng ñeå leân xe. Chaøng soaùt laïi caùc cöûa tuû, boû ví caån thaän vaøo tuùi quaàn, khoùa cöûa phoøng rieâng, khoùa cöûa phoøng khaùch. Naén laïi caùc tuùi ñeå bieát chaéc chaén laø khoâng boû queân, khoâng boû soùt, chaøng leân xe. Haèng chôû Thuûy ñöùng ñôïi ôû caùch xa chaøng gaàn ba möôi thöôùc. Haøo ngoài sau löng chaøng. Khi hai xe khôûi haønh thì kim daøi cuûa chieác ñoàng hoà tay ñaâm ngang giöõa con soá boán.
Caùc phoá haàu heát ñoùng cöûa, thöôøng chæ môû heù moät caùnh cöûa ñeå ra vaøo. Neáu coù nhaø naøo môû roäng caùnh thì y nhö maét chaøng chaïm phaûi moät caønh mai hoa vaøng ñöùng trong moät caùi loï ñoäc bình söù. Nhöõng caønh mai reû tieàn chæ laùc ñaùc ít hoa vaø nhieàu laù ôû choùt caønh, troâng khoå nhö caùi ñaàu uoán toùc laâu ngaøy, chaân toùc daøi ra suoân ñuoät, ñaåy lui phaàn uoán eùo ra maõi taän choùt cuøng.
Thöôøng, nhöõng caønh mai nhö theá naøy phaûi nhôø nhöõng caønh thieáp chuùc Teát che laáp söï troáng traûi. Tieáp theo laø nhöõng hoäp möùt, hoäp keïo naèm ñaày baøn, nhöõng coác pha leâ, taùch söù men boùng loän. Chuû nhaân thì chöõng chaïc, nghieâm trang. Nhöõng caùi veû haáp taáp haøng ngaøy bò ñaåy lui vaøo boùng toái cuûa ñeâm ba möôi. AÙnh saùng cuûa ngaøy moàng moät nhö coù naêng löïc maàu nhieäm laøm huôõn ñaõi moïi cöû chæ voäi vaõ, laøm chöõng chaïc moïi veû ngöôøi lau nhau.
Xe chaøng ñi raát chaäm, moät phaàn vì phaûi ñôïi con, moät phaàn vì nhöõng xe khaùc cöù töø nhöõng con ñöôøng ngang ñaâm boå ra. Chaøng ñi keøm saùt beân con vöøa nhaéc chöøng, vöøa ra leänh:
- Con ñi saùt vaøo bôø leà moät chuùt.
- Heã coù oâ toâ thì con ñaïp chaäm laïi ñeå ba theâm "ga" chaïy voït leân.
- Coi chöøng, con Thuûy ngoài thaúng. Ñöøng ngoù nghieâng maø treïo xe, maát thaêng baèng.
Söï côûi môû cuûa chaøng môû ñöôøng cho con bi boâ theo. Thuûy noùi:
- Ngoài ôû ñaèng sau moûi laém neân con phaûi trôû mình ñoù chôù.
- Theá maøy töôûng phaûi ñaïp nhö tao laø söôùng chaéc?
Haøo ñeà nghò:
- Thoâi Thuûy qua ñaây ngoài vôùi ba, tao qua ngoài vôùi chò Haèng cho.
Caâu noùi voâ tình maø phuø hôïp vôùi yù nghó cuûa Thuûy. Nhöng Thuûy vaãn giöõ moät gioïng hôøn doãi:
- Anh Haøo ngoài beân ba söôùng hôn con.
Vöøa luùc aáy coù tieáng coøi oâ toâ theùt leân quaù gaàn khieán xe maáy cha con loaïng choaïng. Hai tay laùi laïi baùm saùt vaøo leà ñöôøng. Nhöõng coâ beù caäu beù cöù meâ maûi nhìn xuoáng ñoâi giaøy ñoâi guoác môùi cuûa mình maø ñi loït ra giöõa ñöôøng hoài naøo khoâng bieát. Nhieàu coâ caäu khaùc cöù daùn maét vaøo quaàn aùo môùi cuûa ngöôøi qua ñöôøng maø roát cuoäc ñi loän haøng nguõ phaûi goïi nhau, chaïy tìm nhau, va caû vaøo xe. Caùc anh thanh nieân, chò thieáu nöõ ñi töøng ñoaøn, laây caùi söùc maïnh cuûa söï ñoaøn keát vaø say söa vì yù xuaân, men xuaân neân ñi ngheânh ngang moät caùch coù yù thöùc, baát chaáp moïi ngöôøi.
Xe chaøng ñeán caàu xoùm Boáng gaëp ñeøn ñoû phaûi döøng laïi. Thaät raéc roái. Soáng maõi ôû Nha Trang, quen vôùi söï ñi laïi töï do, nay gaëp phaûi moät aùnh ñeøn ñoû khieán côn giaän vuït ñeán, mau nhö söï nhöùc nhoái gaây ra do moät mieáng ñoà aên cöùng chaïm phaûi caùi raêng saâu. Tröôùc kia, hoài coøn ôû Saøi Goøn, ñeøn xanh ñeøn ñoû ñaõ thaønh moät ñieån leä khieán moãi laàn ñi ñeán ngaû tö laø chaøng cuõng nhö moïi ngöôøi phaûi chuaån bò ñeå nhaãn naïi. Thôøi gian ôû Nha Trang quaû ñaõ laøm chaøng hö neát ñi. Moïi naêm cöù saùng tinh söông chaøng ñi thaêm moä thaät sôùm roài veà thaät sôùm neân söï ñi laïi qua caàu töï do. Naêm nay vì muoán cho con ñi cuøng maø thaønh phaûi ñi tröa, phaûi bò aùnh ñeøn xanh ñoû haïn cheá töï do. Chaøng döøng xe, cuùi nhìn xuoáng ñöôøng nhöïa ñeå giaän.
Nhöõng chieác xe du lòch, xe ñaïp, xe ngöïa, xe loâi, xe gaén maùy noái ñuoâi nhau chaïy ngöôïc laïi chaøng. Chaøng traû thuø, khoâng nhìn vaøo nhöõng chieác xe du lòch. Chaéc chaén ôû trong ñoù coù nhöõng boä maët haõnh dieän nhìn ra -nhaát laø nhöõng boä maët ñaøn baø- laøm boä ngaây thô, nghieâm trang hay nhí nhaûnh, nhöng taát caû ñeàu coát ñeå ngöôøi khaùc nhìn vaøo maø theøm muoán, maø thaùn phuïc, maø say meâ. Muoán choïc giaän hoï hôn, moãi laàn nghe tieáng coøi, chaøng nhìn thaúng leân mui xe roài lô ñaõng nhìn ra beå. Ñeå hoï sung söôùng huït. Nhöõng yù nghó vaå vô naày laøm rôi côn giaän, khieán chaøng hôi hôi vui nöõa. Chaøng quay sang noùi chuyeän vôùi con:
- Caàu naày goïi laø caàu xoùm Boáng ñaây. Boáng laø teân cuûa caùi xoùm chaøi löôùi kia. Doi ñaát coù nhieàu nhaø maø caùc con thaáy ñoù laø xoùm Coàn. Coøn phía naày laø caùi ñaàm. Chôï Nha Trang coøn goïi chôï Ñaàm laø vì vaäy.
Theá coøn daõy nhaø naøo cao ôû choùt nuùi kia ba? Thuûy hoûi.
- Ñoù laø daõy nhaø cuûa maáy oâng cha doøng Phan-xi-coâ.
Haøo voäi vaøng hoûi tranh:
- Ngöôøi ta leo nuùi ñi ñaâu maø nhieàu theá kia hôû ba?
- Ngöôøi ta ñi Thaùp Baø ñaáy. Leân Thaùp Baø ñeå leã.
- Leã laø caùi gì?
- Laø thaép höông roài vaùi oâng thaàn ñeå xin cho ñöôïc söùc khoûe, mua may baùn ñaét.
Lôøi giaûi thích tuy coù veû giaûn dò nhöng chaéc Haøo vaø Thuûy khoâng hieåu noåi. Nhaát laø nghóa cuûa chöõ "vaùi". Hình nhö ôû nhaø chöa coù laàn naøo chaøng noùi tieáng "vaùi" aáy maø cuõng chöa heà coù laàn naøo chaøng laøm caùi vieäc vaùi. Nhöng sôû dó chuùng khoâng hoûi theâm vì coù nhieàu ngöôøi ñöùng ôû beân caïnh. Vaø cuõng chính vì leõ ñoù chaøng cuõng thoâi khoâng giaûi thích nöõa. Vöøa luùc aáy ñeøn ñoåi maøu, daõy xe coä chuyeån mình chaûy nhö moät doøng soâng, boø tôùi ñeàu ñaën nhö moät con cuoán chieáu. Beân kia ñaàu caàu, moät daõy xe coä vaø ngöôøi noái ñuoâi chôø. Daõy naøy ngaén hôn: ngöôøi ta ñang baän ñi, chöa veà. Ñöôøng leân Thaùp Baø ôû lieàn chaân caàu. Beân nhöõng caùi saïp môùi döïng baùn höông, ñeøn, nhöõng anh thôï aûnh chaïy laêng xaêng, nhöõng chuù nhoû laõnh giöõ xe ñaïp môøi khaùch oàn aøo. Ñi quaù Thaùp Baø, con ñöôøng quoác loä traûi nhöïa laùng vaø heïp laïi. Nhöõng caên nhaø lôïp laù, vaùch ñaát vaø neàn ñaát vaøng naèm döôùi nhöõng taøng mít laù xanh möôùt. Ngöôøi ñi cuõng khaù taáp naäp. Thanh nieân chæ coù sô mi traéng. Neáu ñeo ca vaùt thì hoaëc quaù ngaén hoaëc quaù daøi, hoaëc uùp cong nhö moät caùi laù. Thieáu nöõ thì aùo thöôøng moät maøu chöù khoâng hoa heø nhö ôû phía beân ñaàu caàu. Baøn chaân ñen vaø to nong vaøo nhöõng ñoâi guoác quaù nhoû. Nhöõng caùi aùo daøi ñen ñaäp cuõn côõn treân ñaàu goái cuûa maáy oâng giaø. Hình nhö ôû phía beân naøy coù nhieàu oâng giaø hôn.
Luùc xe ñi gaàn tôùi nghóa ñòa, töï döng taâm hoàn chaøng u toái laïi nhö moät aùng maây daøi che kín boùng maët trôøi ñang le loùi khieán boùng raâm sa saàm xuoáng. Con ñöôøng naøy môùi naêm naøo laàn ñaàu tieân chaøng böôùc ñeán laø luùc ñöa vôï chaøng ra naèm vónh vieãn nôi ñaây. Chaøng möôøng töôïng nhö coøn thaáy caùi xe tang ñöùng döøng nôi naøy, thaáy ñoaøn ngöôøi ñi ñöa keùo daøi nhö khoâng muoán döùt. Ba ñöùa con, ba ñöùa con cuûa chaøng...
Tieáng Haèng hoûi:
- Döïng xe ôû ngoaøi coång hôû ba?
- Ö Ø.
Chaøng nghe tieáng mình nhö coù hôi laïc ñi.
Nghóa trang naèm thoai thoaûi theo trieàn chaân nuùi. Nhöõng ngoâi moä naèm xeáp thaønh haøng ngay ngaén. Kieåu moä gaàn gioáng nhau: moät bôø thaønh ñaù traùng xi maêng vuoâng vöùc, tröôùc toâ thaønh taám bia. Loøng moä ñaép ñaát. Thænh thoaûng môùi coù moät ngoâi moä kieán truùc phöùc taïp hôn, coù laøm maùi che, coù ñaép hình laân hình phuïng, coù baøn thôø, coù caâu ñoái. Giaû ñaët naèm thaûnh thôi giöõa moät caûnh trí rieâng bieät thì nhöõng ngoâi moä xa hoa naøy seõ coù ñaày ñuû giaù trò myõ thuaät. Ñaët vaøo ñaây khoâng hôïp vì moãi phaàn ñaát daønh cho ngöôøi quaù coá khoâng hôn hai thöôùc beà ngang vaø nhaát laø beân caïnh ñoù coù nhöõng ngoâi moä chæ ñaép sô saøi baèng soûi. Raûi raùc coù nhieàu ngöôøi xì xuïp tröôùc nhöõng ngoâi moä. Töøng voøng khoùi höông bay cuoän trong naéng.
Haøo tieán leân nhanh nhaát ñi veà phía moä maù ñeå toû ra laø mình thaïo. Beù Thuûy laät ñaät chaïy theo. Söï haêng haùi cuûa con khieán chaøng ñau xoùt. Con chaøng nhoû quaù chöa bieát yù nghóa cuûa söï cheát, chöa caûm thaám thía caùi buoàn cuûa vieäc ñi thaêm moä, cuùi xuoáng ñoïc taám bia roài vaãy tay goïi chaøng:
- Ba ôi! Ñaây moä cuûa maù ñaây roài.
Haèng ñi beân chaøng, nheï nhaøng. Luùc ñöùng tröôùc moä, chaøng im laëng nhìn nhöõng phieán ñaù laïnh. Luùc soáng vôï choàng naøo gaëp nhau sau chöøng moät naêm caùch bieät cuõng baét ñaàu baèng caùi nhìn im laëng nhö theá maø bieát bao nhieâu ñaàm aám heïn sau. Vôùi chaøng hoâm nay thì laïnh luøng laø thaùi ñoä vónh vieãn. Chaøng ñaët tay leân phieán ñaù, töôûng töôïng nhö ñöa tay caàm baøn tay aám aùp cuûa vôï xöa. Haèng ruùt trong moät caùi tuùi nhoû caàm tay laáy ra moät boù höông vaø bao dieâm ñöa cho chaøng. Chaøng laëng leõ caàm laáy chaâm ñoát. AÙnh löûa buøng leân, khoùi höông toûa ra, bò gioù thoåi baït ñi, khoâng kòp traéng.
Chaøng cuùi ñaàu vuøa thoåi taét ngoïn löûa, vöø nghó thaàm: "Em ôi, hoâm nay anh ñöa con ñeán moä thaêm em. Ba ñöùa con em giao laïi cho anh ñaõ lôùn töøng aáy ñoù". Nghó ñeán ñaây, chaøng döøng laïi leùn ñöa maét nhìn sang ba con ñeå chaéc chaén ñoä lôùn cuûa moãi ñöùa, nhö ñeå ghi chaët vaøo taâm tö raèng ba ñöùa con ñaõ lôùn nhö theá. Vaø chaøng nghó tieáp "Moät naêm qua, anh khoâng naêng gheù laïi ñaây thaêm em, nhöng chaéc em ñaõ tha thöù vì em hieåu tính anh hôn ai heát ôû treân ñôøi naøy. Loøng anh vaø cöû chæ cuûa anh thöôøng maâu thuaãn nhau nhaát laø khi nhöõng cöû chæ aáy coù tính chaát hình thöùc, xaõ giao. Anh chöa queân em".
Ñoù laø moät söï thaät. Caû ngay trong söï suy nghó, chaøng cuõng caân nhaéc caån thaän chöõ duøng. Chaøng khoâng muoán nghó raèng "anh khoâng theå queân ñöôïc em". Chöõ "khoâng theå" hôøi hôït neáu khoâng nôõ noùi laø giaû doái. Khi cuùi xuoáng caém höông vaøo baùt höông, chaøng thaáy coù nhieàu chaân höông môùi caém maøu ñoû töôi vaø coù caû taøn höông vung vaõi. Chaéc nhöõng ngöôøi quen ñi thaêm moä sôùm gheù laïi thaép höông duøm. Trong caùi thaønh phoá nhoû naøy, ngöôøi ta khoâng laï nhau maáy. Chaøng nhìn vaøo neùt khaéc cuûa bia. Maøu vaøng cuûa neùt chöõ ñoâi choã bò phai. Thaèng Haøo laáy ra caây neán caém hai beân lö höông. Chaøng chaâm neán. AÙnh löûa haét hiu aùnh leân maët boán cha con quaây quaàn tröôùc bia moä. Môùi chín giôø hôn nhöng aùnh naéng gaét. Ngoïn löûa trong aùnh naéng coù moät veû gì vöøa thaûm ñaïm vöøa taøn nhaãn. Chôït Thuûy hoûi:
- Baây giôø maù ôû ñaâu ba,
- Maù ôû treân trôøi.
Ñoù laø caùch traû lôøi tieän lôïi nhaát trong caùc caùch traû lôøi maø phaûi moät naêm goùa buïa chaøng môùi tìm ra.
- Maù coù aên Teát khoâng ba?
Haøo "xi" ngay:
- Maøy cöù noùi baäy. Ñaõ ôû treân trôøi maø coøn aên Teát caùi gì?
Roài nhö ñeå khinh bæ söï daïi doät, söï ngôù ngaån cuûa em, Haøo bæu moâi nhaéc laïi vöøa daèn maïnh gioïng:
- Ba ñaõ noùi maù ôû treân trôøi maø coøn hoûi coù aên Teát khoâng!
Chaøng caàm laáy tay Haøo noùi:
- Thuûy noù baûo vaäy laø yù noù thöông maù noù. Chuùng ta aên Teát, naøo baùnh möùt, naøo röôïu traø, theá maø thieáu maù chung höôûng. Thuûy nghó ñeán maù khoâng bieát maù coù ñöôïc aên Teát ôû ñaâu khoâng.
- Nhöng maø ñaõ ôû treân trôøi roài thì ñaâu coøn aên Teát nöõa?
- Con lôùn con bieát theá chöù em coøn nhoû, em ñaâu bieát ñöôïc Nhöng maø thoâi, caùc con cuùi ñaàu laïy maù ñi roài thöa vôùi maù...
Noùi tôùi tieáng "cuùi ñaàu laïy maù", khoùe maét chaøng ñaõ thaáy noùng, nöôùc maét nhö saép chaûy ra, do ñoù tieáng noùi ngheïn ngaøo. Chaøng döøng laïi khoâng noùi tieáp thì Haèng ñaõ hoûi:
- Y Ù ba muoán con thöa caùi gì?
- Thöa caùi gì maø con muoán noùi cho maù nghe ñoù. Chaúng haïn thöa raèng naêm nay con ñaõ hoïc ñeán lôùp maáy roài, con hoïc khaù hay dôû. Con cuõng coù theå noùi cho maù con nghe trong nhaø coù chuyeän gì xaûy ra, ví duï caây döøa ôû bôø gieáng ñaõ nöùt beï troã boâng, con choù Toâ baây giôø ñaâm ra suûa laùo vaø hay caén loän vôùi choù haøng xoùm nhöng luùc naøo cuõng thua.. vaân vaân. Chaéc chaén nhöõng ñieàu ñoù maù con muoán bieát vì chuùng ñeàu dính daùng ñeán nhöõng ngöôøi nhöõng vaät maø maù con yeâu meán.
- Nhöng maù ôû treân Trôøi chaéc maù ñaõ thaáy heát bieát heát.
- Coù theå nhö theá. Nhöng noùi thuû thæ vôùi maù laø moät caùch bieåu loä loøng thöông yeâu. Luù maù coøn soáng con thöôøng thuû thæ noùi chuyeän vôùi maù. Deã thöôøng nhöõng ñieàu con noùi ñeàu laï ñoái vôùi maù con sao?
Haèng coøn ñang ngaàn ngöø chöa bieát traû lôøi sao thì Thuûy hoûi:
- Con thöa vôùi maù raèng thaùng naøy con ñöùng thöù nhì. Chaéc maù khen con laém.
- Phaûi ñoù.
Haøo noùi;
- Ñeå con meùt vôùi maù raèng chò Boán ôû nhaø coi nhaø ruû con Ngaâu vaøo chôi ñeå noù laáy maát caây buùt maùy cuûa chò Haèng.
- Ö Ø.
Chaøng vöøa traû lôøi vöøa ñöùng daäy.
- Caùc con coù theå noùi laàm thaàm, hoaëc nghó thoâi maø khoâng caàn noùi to.
Chaøng ñöùng thaúng ngöôøi, ñöa maét nhìn moät löôït chu vi cuûa nghóa trang. Nhöõng ngöôøi vieáng moä khaù ñoâng, khaùc vôùi nhöõng naêm tröôùc chaøng ñeán quaù sôùm neân thöôøng khoâng gaëp moät ai ôû ñaây caû. Moät ngöôøi ñaøn baø chöøng boán chuïc tuoåi ñi giöõa moät baày saùu, baûy ñöùa con töø coång nghóa trang böôùc vaøo. Chaøng bieát chaéc caùi ñoaøn ngöôøi ríu rít naøy seõ reõ sang tay traùi vì khu tay traùi daønh cho moä ñaøn oâng. Nhöng hoï ñi thaúng leân doác, döøng laïi baøn thôø ñaët ôû giöõa ñöôøng chính. Ngöôøi ñaøn baø ñoát moät boù höông lôùn, khaán vaùi moät caùch thaønh kính roài caém vaøo caùi baùt höông to. Baøn thôø naøy khoâng thaáy ghi teân ai nhöng chaøng ñoaùn chaéc laø ñeå daønh thôø vò thaàn Haäu thoå naøo cai quaûn cuoäc ñaát naøy. Gia ñình naøo muoán vaøo thaêm moä cuûa thaân nhaân mình hình nhö tröôùc heát ñeàu phaûi qua khaán vaùi vaø giaùn tieáp xin pheùp ôû ñoù. Chaøng töï traùch mình maáy naêm nay ñaõ voâ tình maø hoùa ra thaát kính. Ai laïi cöù xaêm xaêm ñi veà phía moä vôï mình, baát chaáp caû heä thoáng, caû qui cheá. Chaøng nghó thaàm: Ngöôøi ñaøn baø bao giôø cuõng chu ñaùo. Chaéc theá naøo cuõng coù nhieàu anh ñaøn oâng thaät thaø vaø haáp taáp nhö mình queân leã baøn thôø Haäu thoå.
Moät ngöôøi ñaøn oâng aên maëc taàm thöôøng cuùi lom khom caém moät boù höông tröôùc moät ngoâi moä ñaép ñaát soûi. Ngöôøi aáy ñöùng thaúng daäy vaùi voäi vaõ maáy caùi roài sang moät caùi moä khaùc caùch ñoù möôi thöôùc, moùc tuùi laáy moät boù höông, xoøe dieâm chaâm, caém xuoáng ñaát roài laïi laät ñaät vaùi. Coâng vieäc xaûy ra khoâng quaù naêm phuùt, voäi vaõ haáp taáp nhö moät ñoaïn phim cuõ bò caét, noái, hình aûnh nhaûy nhoùt. Theo caùi ñaø gaáp gaùp ñoù vaø vôùi caùi tuùi coøn ñaày nhöõng boù höông ñem theo, chaøng bieát con ngöôøi naøy coøn phaûi lo traû gaáp moät môù nôï thaêm vieáng ñaàu naêm ôû caùi nghóa trang naøy. Moät baø cuï ñöùng xuyùt xoa maõi ôû moät ngoâi moä. Nhìn xa thaáy boù höông chaùy ñaõ gaàn taøn maø cuï vaãn ñi ñi laïi laïi chaãm raõi quanh ñoù. Chöøng naêm, baûy caây hoa vaïn thoï ñöôïc troàng ôû tröôùc bia vaø treân loøng moä. Söï chaêm soùc tæ mæ vaø loøng quaán quít cuûa nhöõng caëp vôï choàng giaø laøm chaøng caûm ñoäng. Noù khoâng coù giaù trò hôn nhöõng taám loøng thay ñoåi cuûa nhöõng ngöôøi treû, vì giaø roài thì coøn thay ñoåi vôùi ai? Nhöng maø caûm ñoäng.
Moät ñoâi vôï choàng deã thöôøng môùi cöôùi ñi löôïn töø moä naøy sang moä khaùc. Hoï ñoïc nhöõng teân ngöôøi quaù vaõng, coù leõ ñeå tìm moät teân baø con. Nhöng treân tay ngöôøi ñaøn baø chæ coù caùi xaùc nhoû maøu ñoû ñeå caàm ñi phoá vaø ngöôøi ñaøn oâng thì moät tay thoïc vaøo tuùi quaàn, moät tay ñöa ngang löng vôï nhö vì theo moät thoùi quen. Duø laây caùi khoâng khí trang nghieâm tang toùc nôi ñaây maø hoï ñi xa xa nhau moät chuùt nhöng khoâng daáu ñöôïc söï aâu yeám nhau.
Giang ñi veà phía moä cuûa moät ngöôøi baïn. Nhöõng chaân höông cuõ ñaõ phai maøu ñöùng nghieâng ngaõ. Caùch ñaây ñoä baûy thaùng, khi ñi ñöa linh cöõu anh baïn ñeán choân nôi ñaây, chaøng thöông haïi thaáy ngöôøi vôï baïn laên loän khoùc. Phaûi nhieàu ngöôøi oâm giöõ chò laïi. Nöôùc maét voán deã laây, chaúng nhöõng caùc ngöôøi ñaøn baø ñi ñöa ñaùm ñeàu raøn ruïa nöôùc maét maø caû chaøng ñöùng caïnh ñoù cuõng buøi nguøi muoán khoùc. Chöøng naêm thaùng sau, ngaãu nhieân chaøng nghe tin ngöôøi vôï baïn veà queâ vaø laáy choàng. Nhieàu ngöôøi baûo raèng ngöôøi choàng ñoù laø ngöôøi tình cuûa chò, chò coù khi ngöôøi choàng tröôùc coøn soáng. Chaøng laëng yeân nhìn taám bia moä hoài töôûng laïi veû maët coù duyeân, daùng daáp thanh nhaõ cuûa ngôøi baïn xöa vaø taâm hoàn ngheä só cuûa baïn. Chaøng chöa kòp keát luaän thì hai ñöùa con ñaõ chaïy laïi ñöùng caïnh. Thuûy noùi:
- Ba ôi, con noùi vôùi maù roài. Nhöng maù ôû treân trrôøi thì laøm sao maù nghe ñöôïc?
- Duø maù ôû ñaâu ñi nöõa maø khi mình thaép höông vaùi thì linh hoàn maù veà ngay vôùi mình.
Haøo ngöûng maët leân nghe, mieäng haù ra vaø loâng maøy nhíu laïi. Noãi thaéc maéc ñoïc ñöôïc treân caùi veû thaãn thôø suy nghó. Chaøng noùi:
- Hoài ba coøn nhoû, ñi hoïc lôùp Naêm ôû moät tröôøng laøng. Coù moät anh hoïc sinh lôùn ñi taém soâng bò cheát ñuoái. Gia ñình ñem choân anh ta ôû caùi truûng, -ngöôøi ta goïi nghóa trang cuûa ngöôøi Taøu laø caùi truûng- ôû gaàn tröôøng hoïc. Nhieàu anh em khi ñi hoïc hay gheù laïi thaêm moä anh. Moät böõa kia anh em tôùi thaêm moä nhö thöôøng leä thì thaáy coù moät böùc thö daùn treân thaønh ñaù ngang hoâng ngoâi moä. Ñoù laø moät böùc thö gôùi thaêm anh Ca (Ca laø teân anh baïn bò cheát ñuoái) vieát treân moät trang giaáy hoïc troø, neùt gaïch xieân xeïo. Böùc thö baét ñaàu baèng: Thieän ñöùc le (ñoïc laø lô) 12 thaùng 5 naêm 1929 vaø lôøi leõ vaên hoa theo kieåu thôøi baáy giôø:
"Nghieân chaâu buùt ngoïc, taïm böùc thö lan, tröôùc kính thaêm quí höõu bình an"... vaân vaân. Cuoái cuøng kyù teân laø Nguyeãn Thôùi. Coù caû chöõ "nay thô" nöõa.
- Nguyeãn Thôùi laø ai vaäy ba?
- Laø anh hoïc troø lôùp tö taùc giaû böùc thö ñoù.
- Theá anh ta vieát ñeå laøm chi vaäy?
- Anh ta tin raèng daùn böùc thö vaøo töôøng moä thì toái anh Ca seõ hieän hoàn veà ñoïc thö. Nhieàu anh em tin theo nhö vaäy. Vaø ngöôøi ta coøn heïn nhau seõ ñeán xem thö cuûa anh Ca vieát traû lôøi, cuõng seõ daùn leân töôøng moä, caïnh thö cuûa anh Thôùi.
- Anh Ca vieát hôû ba?
- Ö Ø. Anh em tin raèng anh Ca seõ vieát traû lôøi vaø töï daùn cho anh em xem.
- Theá ba coù xem khoâng?
- Khoâng coù, vì anh Ca khoâng vieát traû lôùi maø cuõng khoâng daùn.
Haèng noùi:
- Caùi yù kieán ñoù cuõng hay, hôû ba? Moät ngöôøi nhaø queâ môùi hoïc lôùp Tö maø coù saùng kieán...
Chaøng mæm cöôøi:
- Môùi hoïc lôùp Tö maø xaùc to baèng oâng xaõ roài. Nhöng thoâi, ñaõ tröa laém. Laïi laïy maù roài ñi veà.
Khi trôû laïi moä thì höông ñaõ gaàn taøn. Coù gioù phe phaåy thoåi, ngoïn löûa ôû ñaàu höông chaùy nguùn thaät mau. Ba ñöùa con laàn löôït theo thöù töï lôùn nhoû laïi ñöùng chaép tay tröôùc moä. Chaøng thaãn thôø nhìn ngoâi moä vôï roài laëng leõ quay ñi, böôùc chaàm chaäm theo con. Treân ñöôøng veà, khoâng coøn ai muoán noùi chuyeän nhieàu vì trôøi naéng ñaõ gaét. Tieáng baùnh xe laên bon bon treân ñöôøng. Caàu xoùm Boáng khoâng bò taét ngheõn laâu nöõa. Nhöõng boä com leâ giaøy da ñen coøn soùt laïi treân ñöôøng ñang voäi vaõ raûo traùnh naéng. Caùc caùi coå thaét ca vaùt phaûi ngoï ngoaïy lieân tieáp.
Vöôït quaù caàu Boáng, veà ñeán coâng tröôøng Coäng hoøa, loøng chaøng thaáy vui vui, coi nhö ñaõ veà ñeán nhaø roài vaäy. Nhöõng veû maët quen thuoäc töôi cöôøi chaøo chaøng. AÙo môùi, deùp môùi, caùi ñaàu toùc chaûi coâng phu khieán nhöõng khuoân maët ñaøn baø troâng nhö môùi laïi, gaàn nhö laï ñi, chaúng khaùc nhöõng ngoâi nhaø vöøa sôn queùt. Nhöõng ngöôøi ñaøn oâng chöõng chaïc vaø nhu mì hôn trong nhöõng boä aùo quaàn thöôøng maøu toái. Coù leõ nhöõng ngöôøi chaøng gaëp ñi vaøo giôø naøy ñeàu ôû treân ñöôøng veà nhaø hoï.
Khi xe döøng tröôùc coång nhaø, con Toâ nhaûy xoà ra suûa vang leân, bò loùa maét vì beà ngoaøi chöõng chaïc cuûa boán ngöôøi quen. Luùc côûi aùo ngoaøi vaø côûi giaøy, cuøng vôùi caùi thuù ñöôïc thoaûi maùi tay chaân, taâm hoàn chaøng thaáy nheï nhaøng vui veû vì caùi boån phaän ñoái vôùi vôï ñaõ traû xong, traû troïn veïn hôn moïi naêm bôûi chaøng ñaõ chìu con, nhaãn naïi ñöa con ñi thaêm meï chuùng. Ba ñöùa con sau khi boû muõ, ñaõ laät ñaät chaïy ra nhaäp boïn chôi vôùi luõ baïn beø. Vöøa luùc aáy con Toâ laïi caát tieáng suûa, ñem theo moät oâng khaùch ñeán thaêm ñaàu naêm. OÂng khaùch khaùc tieáp theo oâng khaùch naøy. Vaø cöù lieân mieân nhö theá, chaøng lo tieáp khaùch, con lo chôi vôùi baïn beø, caùi Teát sum vaày cuûa moïi nhaø chòu baát löïc khoâng sum hoïp caùi gia ñình beù nhoû cuûa chaøng. Nhöõng boån phaän rieâng tö, nhöõng noãi vui chôi cuõng rieâng tö, chæ coù vaøo giôø aên laø cha con quaây quaàn cuøng nhau.
Nhöng ngaøy muøng moät Teát baïn beø coù quyeàn ngoài noùi chuyeän la caø baát chaáp thôøi giôø thaønh ra caùc con phaûi töï yù aên côm tröôùc. Vöøa tieáp khaùch vöøa bò khaùch ruû ñi thaêm nôi naøy nôi khaùc, roát cuoäc, boä quaàn aùo maëc hoài sôùm tinh söông phaûi ñeán möôøi giôø toái môùi hoaøn toaøn côûi ra ñöôïc. Tìm hoûi con thì Haèng ñang nhaäp boïn vôùi con Boán, con Nga, con Anh quaây quaàn ôû baøn ñaùnh caù ngöïa.
- Coøn thaèng Haøo? Chaøng caát tieáng hoûi.
- Thöa thaày thaèng Haøo coi ñaùnh "toâm cua" ôû ngoaøi truï sôû Phong traøo.. Tieáng con Boán traû lôøi.
- Coøn Thuûy?
Boán caùi maët ngô ngaùc nhìn nhau. Haèng noùi nhoû:
- Cheát cha! Töø hoài taùm giôø ñeán giôø sao khoâng thaáy con Thuûy laån quaån ôû nhaø?
- Hay noù sang beân con Sa?
- Khoâng coù ñaâu - chaøng gaït lieàn. Hoâm qua tao ñaõ daën kyõ, ngaøy moàng moät khoâng ñöôïc ñi sang nhaø ai heát, caû nhaø cuûa con Sa nöõa. Sôï ngöôøi ta kieâng.
- Theá thì noù ôû ñaâu? - Con Boán vöøa töï hoûi vöøa chaïy xuoáng nhaø beáp.
Haèng ra ñöùng ôû cöûa keâu:
- Thuûy ôi.
Khoâng coù tieáng traû lôøi.
Giang môû cöûa phoøng mình nhìn vaøo roài quay ra baûo:
- Thoâi ñöøng tìm em nöõa. Em noù nguû ôû trong phoøng ba ñaây.
Chaøng böôùc laïi baøn vieát. Thuûy ngoài ôû gheá maø löng cuùi saáp xuoáng, nghieâng maët gaùc leân maët baøn, maét nhaém. Tieáng thôû ñeàu ñaën. Tay traùi ñeø leân moät maûnh giaáy coøn tay phaûi caàm loûng leûo moät caây buùt. Chaøng cuùi xuoáng trang giaáy. Nhöõng haøng chöõ vieát ngaõ nghieâng, chöõ to caïnh chöõ nhoû, khoaûng caùch khoâng ñeàu vaø boâi xoùa, neùt möïc nhoeø nhoeït. Tuy vaäy, chaøng cuõng coù theå ñoïc ñöôïc:
Maù ôi,
Con ñi thaêm moä maù maø khoâng coù maù, maù ôû treân trôøi. Con hoïc lôùp Naêm khoâng coù maù chaûi toùc cho con, maù con Nguyeät thaét bím cho noù ñeïp laém. Con ñi hoïc trôøi möa trôït öôùt aùo ñaàm anh Haøo laáy tôø giaáy thaám cuûa con. Maù nhôù traû lôøi cho con roài daùn leân treân moä.Voõ thò Tri Thuûy
[ Trôû Veà ]