Chim Vieät Caønh Nam [ Trôû Veà ] [ Trang chuû ]
Nghi vaán lòch
söû
Nguyeãn Dö |
Baø
Tröôøng Laïc laø moät trong soá 7 baø vôï vaø maáy traêm cung nöõ
cuûa vua Leâ Thaùnh Toâng. Cuoäc ñôøi cuûa baø coù vaøi ñieàu ñaùng
chuù yù.
Tröôùc heát laø caùi teân Tröôøng Laïc ? |
Ñaïi Vieät
söû kí toaøn thö (Khoa Hoïc Xaõ Hoäi, 1968, vieát taét
laø TT) cho chuùng ta bieát:
Vua (Leâ Hieán Toân) teân huyù laø Tranh, laïi coù huyù laø Huy, con tröôûng cuûa Thaùnh Toân (?). Meï laø Tröôøng Laïc thaùnh töø hoaøng thaùi haäu hoï Nguyeãn, huyù laø Haèng, ngöôøi ôû höông Gia Mieâu ngoaïi trang huyeän Toáng sôn, con gaùi thöù hai cuûa thaùi uyù Trinh quoác coâng Ñöùc Trung. Tröôùc ñaây, Thaùnh toân chöa coù con noái, Quang thuïc hoaøng thaùi haäu vaãn thöôøng caàu ñaûo, sai Ñöùc Trung ñeán caàu ôû am Töø coâng nuùi Phaät tích, chieâm bao thaáy ñeán tröôùc maët thöôïng ñeá caàu hoaøng töû, thöôïng ñeá noùi : cho sao Thieân loäc laøm con cuûa Nguyeãn thò. Beøn aüm ñeán ngoài ôû tröôùc. Baáy giôø Tröôøng Laïc hoaøng thaùi haäu ôû cung Vónh ninh, töùc thì coù mang. Ñeán khi ñuû ngaøy thaùng, chieâm bao thaáy con roàng vaøng töø treân trôøi bay xuoáng vaøo choã Tröôøng Laïc thaùi haäu ôû, ñöôïc moät luùc thì sinh ra vua . (TT, taäp 4, tr. 5). TT cheùp Tröôøng Laïc laø moät baø hoaøng thaùi haäu, ôû cung Vónh Ninh. Nhöng ôû moät choã khaùc, veà ñôøi vua Uy Muïc, TT laïi cheùp : Ngaøy 22 thaùng 3 (naêm 1505), thaùi hoaøng thaùi haäu boãng baêng ôû chính taåm ñieän Tröôøng Laïc, thoï 65 tuoåi (TT, taäp 4, tr. 42). ÔÛ ñaây, Tröôøng Laïc laïi laø teân cung ñieän. Ñaïi Vieät thoâng söû cuûa Leâ Quyù Ñoân (Khoa Hoïc Xaõ Hoäi, 1978, vieát taét laø TS) cheùp veà baø nhö sau: Huy Gia hoaøng thaùi haäu hoï Nguyeãn, huyù laø Huyeân, ngöôøi ôû trang Gia Mieâu ngoaïi, huyeän Toáng Sôn, laø con gaùi thöù hai cuûa oâng Nguyeãn Ñöùc Trung ñöôïc taëng haøm Thaùi uùy Trinh quoác coâng. Thaùng 7 naêm Quang Thuaän thöù nhaát (1460) ñöôïc tuyeån vaøo cung, phong laø Sung nghi ôû cung Vónh Ninh. Baø ñöôïc vua (Thaùnh Toâng) yeâu quyù nhaát trong soá caùc cung nhaân. Luùc naøy nhaø vua chöa sinh thaùi töû (?). Ñeán kyø maõn nguyeät khai hoa, baø laïi naèm moäng thaáy roàng vaøng töø treân trôøi hieän xuoáng, bay vaøo nôi baø ôû. Trong choác laùt, beøn sinh hoaøng töû, ñoù laø vua Hieán Toâng (?). Naêm Hoàng Ñöùc thöù nhaát (1470), taán phong baø laøm quyù phi; baø caøng ñöôïc höôûng ôn vua nhieàu hôn. Nhaø vua maáy laàn muoán laäp baø laøm hoaøng haäu, nhöng thaáy doøng hoï nhaø baø coù theá maïnh, sôï raèng caùc taàn thieáp khoâng ai daùm gaàn vua nöõa, neân laïi thoâi. Naêm thöù 28 (1497), vua Thaùnh Toâng maát, vua Hieán Toâng leân ngoâi, toân baø laøm hoaøng thaùi haäu, ñeå ôû ñieän Tröôøng Laïc, vaø phuïng döôõng raát chu ñaùo (?). Ñaây laø ñoaïn söû duy nhaát cuûa Leâ Quyù Ñoân noùi ñeán teân Tröôøng Laïc, nhöng laïi laø teân moät cung ñieän ñaõ coù töø tröôùc khi Hieán Toâng leân ngoâi nghóa laø ñaõ coù töø ñôøi Thaùnh Toâng. Vì vaäy môùi gaây ra thaéc maéc, ñaët thaønh caâu hoûi: Tröôøng Laïc laø teân ngöôøi hay teân cung ñieän ? Neáu vöøa laø teân ngöôøi vöøa laø teân ñieän thì teân naøo coù tröôùc ? Noùi khaùc ñi, vì laø choã ôû cuûa baø Tröôøng Laïc neân ñöôïc goïi laø ñieän Tröôøng Laïc hay ngöôïc laïi vì baø hoaøng thaùi haäu ôû ñieän Tröôøng Laïc neân ngöôøi ta goïi baø laø Tröôøng Laïc ? Giaû thuyeát thöù nhaát (choã ôû cuûa baø Tröôøng Laïc ñöôïc ngöôøi ta goïi laø ñieän Tröôøng Laïc) khoù ñöùng vöõng bôûi vì taát caû nhöõng cung ñieän ñöôïc xaây caát töø tröôùc nhaø Leâ cuõng nhö döôùi thôøi nhaø Leâ, töø ñôøi Leâ Thaùi Toå cho ñeán ñôøi Leâ Uy Muïc, ñeàu ñöôïc ñaët teân rieâng töø luùc baét ñaàu xaây caát hoaëc khi xaây caát xong. Giaû thuyeát thöù nhì (vì baø hoaøng thaùi haäu ôû ñieän Tröôøng Laïc neân ngöôøi ta goïi baø laø Tröôøng Laïc) cuõng khoù ñöùng vöõng vì treân kia TT ñaõ cheùp Tröôøng Laïc hoaøng thaùi haäu ôû cung Vónh Ninh, ñieàu ñoù chöùng toû raèng teân Tröôøng Laïc ñaõ coù ñoäc laäp vôùi teân nôi baø ôû. Hôn nöõa, TT khoâng cheùp vieäc xaây ñieän Tröôøng Laïc. |
Cuõng may laø sau ñoù TT laïi trôû
veà vôùi loái cheùp ban ñaàu :
Baáy giôø (naêm 1509) Nguyeãn Vaên Lang laø baø con vôùi Tröôøng Laïc hoaøng thaùi haäu, cuõng vaøo trong soá ngöôøi bò ñuoåi veà queâ nhaø? (tr. 51). Duø hieåu theo caùch naøo ñi nöõa thì tröôùc sau (chæ tröø naêm 1505) teân Tröôøng Laïc cuõng vaãn ñöôïc TT duøng ñeå chæ moät baø hoaøng thaùi haäu. |
Qua söû saùch thì chuùng ta thaáy raèng
leã taán phong hoaøng haäu (vôï vua), hoaøng thaùi haäu (meï vua)
hay thaùi hoaøng thaùi haäu (baø vua) ngaøy xöa ñöôïc toå chöùc
raát long troïng, röôøm raø vaø phöùc taïp. Giaây phuùt quan troïng
nhaát cuûa buoåi leã laø luùc quan truyeàn cheá ñoïc caâu Nay saùch
phong cho chính cung chöùc?hoï? laøm hoaøng haäu, sai caùc ngöôi
mang saùch vaøng naøy ñeán laøm leã (Phan Huy Chuù, Lòch
trieàu hieán chöông loaïi chí , taäp 2, Leã
nghi chí , Söû hoïc,1961, tr.
182). Ñöông nhieân laø nhaø vua hoaëc nhöõng oâng quan ñaïi thaàn
ñaõ phaûi söûa soaïn, caân nhaéc, choïn saün teân hieäu cho hoaøng
haäu tröôùc khi laøm leã. Ngöôøi xöa caâu neä vaøo leã nghi. Khoâng
theå coù chuyeän vôï vua ñöôïc taán phong maø laïi khoâng ñöôïc
taëng teân hieäu ! Giaû thuyeát cho raèng baø hoaøng thaùi haäu hoï
Nguyeãn phaûi laáy teân choã ôû ñeå goïi do ñoù khoâng theå ñöùng
vöõng ñöôïc.
Leâ Hieán Toâng, naêm Caûnh thoáng thöù 1 (1498), taán toân meï ñeû laø hoï Nguyeãn laøm Traøng Laïc thaùnh töø hoaøng thaùi haäu (Nguyeãn thò ngöôøi laøng Gia Mieâu, huyeän Toáng sôn) (Phan Huy Chuù, sñd, tr. 179). Tröôøng Laïc hoaøng thaùi haäu (hoï Nguyeãn, sinh ra Hieán Toâng) (Phan Huy Chuù, sñd, tr.127) ñöôïc thôø taïi ñieän Thaùi mieáu trong thaønh Thaêng Long. Phan Huy Chuù cheùp thoáng nhaát vaø roõ raøng Tröôøng Laïc laø teân hieäu cuûa hoaøng thaùi haäu hoï Nguyeãn. Raát coù theå laø TT (hay nhöõng ngöôøi sao cheùp TT) ñaõ cheùp sai caâu Thaùi hoaøng thaùi haäu Tröôøng Laïc boãng baêng ôû chính taåm ñieän (?) thaønh ra Thaùi hoaøng thaùi haäu boãng baêng ôû chính taåm ñieän Tröôøng Laïc. |
Leâ Quyù Ñoân ñaõ döïa vaøo moät caâu cheùp sai cuûa TT (naêm 1505) ñeå vieát raèng ñieän Tröôøng Laïc laø nôi ôû cuûa hoaøng thaùi haäu hoï Nguyeãn. Neáu chæ ñoïc TS thì dó nhieân ai cuõng phaûi nghó raèng Tröôøng Laïc khoâng phaûi laø teân ngöôøi. |
Khaâm ñònh
Vieät söû thoâng giaùm cöông muïc cuûa nhaø Nguyeãn (
Giaùo Duïc, 1998, vieát taét laø CM), vì döïa caû vaøo TT vaø TS
neân cheùp luùc thì cung Tröôøng Laïc (taäp 1, tr. 1190; taäp 2,
tr. 21), luùc thì ñieän Tröôøng Laïc (taäp 2, tr. 22), vaø cheùp
caû:
Sau khi nhaø vua (Tuùc Toâng) leân ngoâi (1502), toân baø toå maãu Tröôøng Laïc hoaøng thaùi haäu Nguyeãn Thò laøm thaùi hoaøng thaùi haäu (taäp 2, tr. 18). Ñoái chieáu ba boä söû, chuùng ta ruùt ra ñöôïc moät keát luaän döùt khoaùt laø hoaøng thaùi haäu hoï Nguyeãn (TS) vaø hoaøng thaùi haäu Tröôøng Laïc (TT, CM) laø moät ngöôøi. Baø laø vôï vua Thaùnh Toâng, meï vua Hieán Toâng. Leâ Quyù Ñoân ñaõ voâ tình hay coá yù boû rôi maát teân hoaøng thaùi haäu Tröôøng Laïc, noùi ñuùng hôn laø hoaøng haäu Tröôøng Laïc vì ñoaïn vieát cuûa Leâ Quyù Ñoân mang töïa ñeà laø Thaùnh Toâng Nguyeãn hoaøng haäu. Laïi coù moät thuyeát khaùc veà baø Tröôøng Laïc. Saùch Tang thöông ngaãu luïc cuûa Phaïm Ñình Hoå vaø Nguyeãn Auøn (Ñaïm Nguyeân dòch, Ñaïi Nam, 1970, vieát taét laø NL) trong baøi Vua Thaùnh Toâng coù ñoaïn: Khoaûng ñaàu nieân hieäu Thaùi Hoøa (1443-1453), Teá vaên haàu Nguyeãn Traõi phaûi toäi, coù ngöôøi con gaùi bò baét vaøo quan, sung vaøo haøng nöõ nhaïc. Ngöôøi con gaùi aáy tö saéc tuyïeät ñeïp, tuoåi ñaõ 17, 18 maø khoâng bieát noùi. Ñeán nay theo baïn vaøo cung haàu yeán, vì caâm neân chæ ngoài goõ phaùch. Khi vua böôùc leân ngöï toïa, ngöôøi con gaùi boãng caàm phaùch haùt. Tieáng haùt du döông, dö aâm döôøng quaán quanh treân röôøng, nhö khuùc haùt Quaân thieân (ñieäu haùt treân ñeá ñình). Vua laáy laøm laï hoûi, thì ngöôøi con gaùi noùi naêng gioáng heät ngöôøi Ngoïc nöõ treân choã Thöôïng ñeá. Vua lieàn thu naïp vaøo haäu cung, saùch laäp laøm Tröôøng Laïc Hoaøng haäu (tr. 233). |
Thaät baát ngôø ! NL cho chuùng ta
bieát raèng tröôùc khi ñöôïc phong laø hoaøng thaùi haäu vaø thaùi
hoaøng thaùi haäu baø ñaõ ñöôïc vua Thaùnh Toâng phong laø hoaøng
haäu Tröôøng Laïc. Ñieàu naøy chính söû khoâng cheùp. Nhöng ñieàu
baát ngôø nhaát laø baø Tröôøng Laïc laø con gaùi cuûa Nguyeãn
Traõi!
Hai chi tieát naøy ñuùng hay sai ? Chi tieát thöù nhaát ñaõ ñöôïc söû thaàn Vuõ Quyønh xaùc nhaän khi baøn veà vua Thaùnh Toâng, Vuõ Quyønh goïi baø laø Tröôøng Laïc hoaøng haäu (xem Lôøi baøn cuûa söû thaàn Vuõ Quyønh ôû phaàn döôùi). Theo Leâ Quyù Ñoân thì cho tôùi naêm 1470 baø môùi chæ ñöôïc phong laø quyù phi. Chuùng ta coù theå suy ra laø baø ñöôïc phong hoaøng haäu vaøo khoaûng ít naêm sau naêm 1470. Coøn chi tieát thöù hai cho raèng baø laø con gaùi Nguyeãn Traõi thì tröôùc khi traû lôøi laø ñuùng hay sai chuùng ta baét buoäc phaûi traû lôøi moät caâu hoûi khaùc laø Nguyeãn Traõi coù con gaùi hay khoâng ? Ai cuõng bieát raèng khi Nguyeãn Traõi bò gieát (tru di tam toäc), baø vôï leõ hoï Phaïm cuûa oâng ñang coù mang troán thoaùt ñöôïc. Baø naøy sinh ra Anh Vuõ. Naêm 1464 Leâ Thaùnh Toâng xuoáng chieáu taåy oan cho Nguyeãn Traõi. Anh Vuõ laáy laïi hoï Nguyeãn vaø ñöôïc boå tri huyeän. Chính söû vieát raát ít veà Nguyeãn Traõi, khoâng cho bieát oâng coù con gaùi soáng soùt hay khoâng. |
Nguyeãn Löông Bích (Nguyeãn
Traõi ñaùnh giaëc cöùu nöôùc, Quaân Ñoäi Nhaân Daân,
1973) khaúng ñònh : Nguyeãn Anh Vuõ, ngöôøi con duy nhaát cuûa
Nguyeãn Traõi coøn soáng soùt (tr. 591)?Nguyeãn Löông Bích vieát
roõ hôn chính söû.
Traàn Huy Lieäu (Nguyeãn Traõi, Khoa Hoïc, 1966) cuõng cho bieát roõ nhöng khaùc Nguyeãn Löông Bích : (?) Theá roài caû gia quyeán Nguyeãn Traõi bò baét giam: Con gaùi bò sung laøm noâ tyø ôû cung vua hay ôû caùc nhaø quan, con trai thì chôø ngaøy ra phaùp tröôøng chòu toäi töû hình (tr. 33). Caùc taùc giaû cuûa Nguyeãn Traõi toaøn taäp (Khoa Hoïc Xaõ Hoäi, 1976), döïa vaøo gia phaû cuûa doøng hoï Nguyeãn Traõi ôû Nhò Kheâ, cuõng vieát gioáng nhö Traàn Huy Lieäu, nghóa laø con gaùi (Nguyeãn Traõi) bò sung laøm noâ tì (tr. 22). NL keå chuyeän ngöôøi con gaùi naøy, ñöôïc tuyeån vaøo cung vaø trôû thaønh hoaøng haäu Tröôøng Laïc. Neáu ñuùng laø Nguyeãn Traõi coù moät ngöôøi con gaùi soáng soùt thì taïi sao chính söû laïi cheùp hoaøng thaùi haäu Tröôøng Laïc (TT) hay hoaøng thaùi haäu hoï Nguyeãn (TS) laø con gaùi thöù hai cuûa oâng Nguyeãn Ñöùc Trung ? Caâu hoûi töông ñoái deã traû lôøi : - Coù theå Nguyeãn Ñöùc Trung laø ngöôøi toát, oâng nuoâi ngöôøi con gaùi noâ tì töø nhoû, vaø nhaän laø con. - Cuõng coù theå Nguyeãn Ñöùc Trung laø ngöôøi lôïi duïng thôøi cô. OÂng nhaän naøng laø con ñeå ñöôïc höôûng nieàm vinh haïnh coù con ñöôïc sung vaøo haøng nöõ nhaïc, ñöôïc tuyeån vaøo cung vua. - Lí do cuoái cuøng laø vuï aùn Nguyeãn Traõi khoâng laáy gì laøm veû vang cho nhaø Leâ. Cho duø trieàu ñình Thaùnh Toâng coù bieát roõ goác gaùc cuûa baø quyù phi hay baø hoaøng haäu Tröôøng Laïc, thì söû thaàn ñöông thôøi cuõng khoù maø coù theå cheùp raèng chính trieàu ñình cuûa boá Thaùnh Toâng ñaõ gieát oan ba hoï nhaø boá vôï Thaùnh Toâng. Cheùp nhö vaäy roài ñöa cho Thaùnh Toâng duyeät ! Gieát vua laø toäi taøy ñình. Maëc duø Nguyeãn Traõi ñaõ ñöôïc taåy oan nhöng haäu quaû tai haïi cuûa baûn aùn sai laàm vaãn coøn toàn taïi laâu daøi ñeán nhieàu ñôøi sau. Chuùng ta khoâng khoûi ngaïc nhieân tröôùc thaùi ñoä cuûa moät söû thaàn danh tieáng qua truyeän OÂng Leâ Traõi (NL, tr. 112-129) : Trong naêm Caûnh Höng (1740-1786) laøm soå daân chính. Trieàu ñình baøn muoán ruùt bôùt aân traïch ñoái vôùi nhöõng coâng thaàn khai quoác. Khi xem ñeán ñaïo saéc cuûa oâng Traõi, quan Thò lang boä hoä laø Baûng nhôõn Leâ Quyù Ñoân xeù ñi maø raèng : - Ñaây laø loaïn thaàn taëc töû, coøn caùo saéc laøm gì ? (?). Nguyeãn Traõi ñöôïc Thaùnh Toâng taåy oan naêm 1464, hôn 300 naêm sau coøn bò Leâ Quyù Ñoân (theo lôøi keå cuûa NL) chæ maët nhö vaäy. Thaùi ñoä cuûa Leâ Quyù Ñoân ñoái vôùi Nguyeãn Traõi coøn ñöôïc caûm thaáy khi ñoïc TS. Trong phaàn keå tieåu söû 19 vò khai quoác coâng thaàn theo phoø Leâ Lôïi, Leâ Quyù Ñoân keå caû truyeän hai oâng Traàn Nguyeân Haõn vaø Phaïm Vaên Xaûo bò Leâ Lôïi gieát oan, nhöng khoâng keå truyeän Nguyeãn Traõi, moät khai quoác coâng thaàn môùi chæ bò Leâ Lôïi baét giam moät thôøi gian. Neáu baø Tröôøng Laïc quaû thaät ñuùng laø con gaùi Nguyeãn Traõi thì chuùng ta khoù maø tìm kieám, bieát roõ ñöôïc goác gaùc cuûa baø qua chính söû ñöông thôøi (TT) hay qua söû do söû thaàn chính thoáng ñôøi sau vieát (TS, CM). Tuy khoù nhöng chuùng ta cuõng coù theå döïa vaøo moät vaøi chi tieát ghi cheùp ñoù ñaây ñeå suy ñoaùn, tìm hieåu. Chaúng haïn nhö taøi lieäu cheùp trong Dö ñòa chí cuûa Phan Huy Chuù (Lòch trieàu hieán chöông loaïi chí, taäp 1, Söû Hoïc, 1960) : Gia mieâu ngoaïi trang laø ñaát toå cuûa caùc vua trieàu Nguyeãn, töø tieân toå laø Nguyeãn Ñöùc Trung laøm chöùc thaùi uùy, coù con gaùi laáy Leâ Thaùnh Toâng, sinh ra Hieán Toâng. Con trai laø Nguyeãn Vaên Lang, giuùp nhaø Leâ laäp Töông Döïc ñeá, ñöôïc phong töôùc vöông. Chaùu laø Hoaèng Duï laïi laäp Chieâu Toâng. Ñeán Trieäu toå (Nguyeãn Kim) toân laäp Trang Toâng, cô nghieäp trung höng cuûa nhaø Leâ gaây döïng ra töø ñaáy tröôùc. Tôùi khi Thaùi toå hoaøng ñeá (Nguyeãn Hoaøng) veà giöõ Thuaän Hoùa, Quaûng Nam truyeàn ñöôïc 8 ñôøi. Ñeán trieàu Nguyeãn bình ñònh ñöôïc caû nöôùc thì laøng Gia Mieâu laø ñaát thang moäc. Vì laø ñaát phaùt phuùc to, khí toát chung ñuùc coøn laâu daøi maõi (tr. 44). Doøng hoï Nguyeãn Ñöùc Trung coù nhieàu ngöôøi laøm quan to, coù coâng vôùi nhaø Leâ vaø nhaø Nguyeãn sau naøy. Laøng Gia Mieâu, huyeän Toáng Sôn, phuû Haø Trung (vuøng Thanh Hoùa ngaøy nay) laø queâ höông doøng hoï oâng, veà sau trôû thaønh ñaát thang moäc. Nhöng vua Uy Muïc laïi cho laøm ñieän Quang Myõ ôû phöôøng Leä Vieân huyeän Quaûng Ñöùc (Thaêng Long, Haø Noäi ngaøy nay) ñeå thôø tieân toå cuûa thaùi hoaøng thaùi haäu (Tröôøng Laïc) (TT, taäp 4, tr. 43; TS, tr. 128). Taïi sao khoâng thôø tieân toå thaùi hoaøng thaùi haäu Tröôøng Laïc taïi Gia Mieâu (Thanh Hoùa) maø laïi thôø taïi Quaûng Ñöùc (Thaêng Long)? Hay laø queâ quaùn cuûa baø laø vuøng Quaûng Ñöùc chöù khoâng phaûi Gia Mieâu ? Chuùng ta cuõng ñöôïc bieát raèng Nguyeãn Traõi sinh ra taïi gia ñình nhaø meïï laø dinh quan Tö ñoà Traàn Nguyeân Ñaùn ôû Thaêng Long (Nguyeãn Traõi toaøn taäp, sñd, tr.11). Ñaây chæ laø moät ñieàu truøng hôïp ngaãu nhieân hay coá yù ? Hay laø cha ñeû cuûa baø khoâng phaûi laø Nguyeãn Ñöùc Trung maø chính laø Nguyeãn Traõi? Trong TT coù ñoaïn vaên hôi khaùc thöôøng, ñaùng ñöôïc chuù yù : Naêm 1499 (ñôøi vua Hieán Toâng) Söûa laïi chuøa Thieân Phuùc ôû nuùi Phaät Tích vaø döïng bia. Ñoù laø theo lôøi di chuùc cuûa cha sinh ra hoaøng thaùi haäu laø Trònh quoác coâng Nguyeãn Ñöùc Trung (TT, taäp 4, tr.17). Söû cheùp roõ laø cha sinh ra (cha ñeû) hoaøng thaùi haäu. Söû thaàn muoán phaân bieät cha ñeû vôùi cha nuoâi chaêng ? Hay laø söû thaàn ñaõ kín ñaùo cho ñôøi sau bieát laø hoaøng thaùi haäu Tröôøng Laïc coù cha ñeû vaø cha nuoâi ? |
Trong khi chôø ñôïi coù chöùng côù
roõ raøng, chaéc chaén hôn, chuùng ta haõy taïm chaáp nhaän laø Nguyeãn
Traõi coù moät ngöôøi con gaùi soáng soùt vaø chuùng ta ñi tìm hieåu
theâm ngöôøi con gaùi naøy. Naøng ñöôïc söû cheùp teân laø Haèng
hay Huyeân. Coâ Haèng ñöôïc oâng Nguyeãn Ñöùc Trung nuoâi töø nhoû,
coi nhö con ñeû. Lôùn leân coâ Haèng vöøa ñeïp vöøa ca haùt hay,
ñöôïc sung vaøo haøng nöõ nhaïc vaø ñöôïc tuyeån vaøo cung vua.
Coâ Haèng ñöôïc tuyeån vaøo cung vua naêm bao nhieâu tuoåi ? TT cheùp thaùi hoaøng thaùi haäu Tröôøng Laïc maát naêm 1505, thoï 65 tuoåi. Theo caùch tính tuoåi cuûa ta thì coâ Haèng sinh naêm 1441. Ñöôïc hai tuoåi (1442) thì moà coâi cha. Naêm 1460 coâ ñöôïc tuyeån vaøo cung, tuoåi vöøa troøn 20. Chi tieát naøy coù truøng hôïp vôùi caùc taøi lieäu khaùc khoâng ? Tính töø naêm Nguyeãn Traõi bò gieát (1442) ñeán naêm coâ Haèng ñöôïc tuyeån vaøo cung (1460) ñöôïc 18 naêm. Coâ Haèng vaøo haàu vua Thaùnh Toâng naêm coâ ít nhaát cuõng ñaõ ñöôïc 19 tuoåi ta. NL cheùp khoaûng ñaàu nieân hieäu Thaùi Hoøa (1443-1453), Teá vaên haàu Nguyeãn Traõi phaûi toäi laø sai. Ñuùng ra laø Nguyeãn Traõi bò gieát naêm 1442, NL cheùp sai maát moät naêm. NL cho bieát naêm ñöôïc tuyeån vaøo cung coâ Haèng tuoåi ñaõ 17, 18 . Neáu theâm moät naêm thì naøng tuoåi ñaõ 18, 19 hay xaáp xæ ñoâi möôi. Coâ Haèng tuoåi chöøng ñoâi möôi, khoaûng 20 tuoåi ta, nhö söû cho bieát. Naêm Nguyeãn Traõi bò gieát, coâ Haèng ñöôïc 2 tuoåi, Anh Vuõ coøn naèm trong buïng meï. Raát coù theå baø Tröôøng Laïc laø chò ruoät hay ít ra cuõng laø chò cuøng cha khaùc meï cuûa Anh Vuõ. Baø tö saéc tuyeät ñeïp, ñöôïc vua Thaùnh Toâng yeâu quyù nhaát trong soá caùc cung nhaân. Doøng hoï (Nguyeãn Ñöùc Trung) nhaø baø coù theá maïnh. Ñi laïi vôùi baø ñöôïc 4 naêm, vua Thaùnh Toâng xuoáng chieáu taåy oan cho Nguyeãn Traõi, boå Anh Vuõ laøm tri huyeän (1464). Thaùnh Toâng thaät loøng hay vì neå baø Tröôøng Laïc ? Chöa chaéc ñaõ laø thaät loøng bôûi vì phaûi chôø theâm 3 naêm nöõa (1467) Thaùnh Toâng môùi ra leänh tìm kieám thu thaäp vaên thô cuûa Nguyeãn Traõi. Moái tình vöông giaû, ñaèm thaém cuûa baø vôùi vua Thaùnh Toâng keùo daøi ñöôïc bao laâu ? Chæ bieát raèng veà sau baø bò vua ruoàng boû, baïc ñaõi ñeán noãi phaûi ñem loøng thuø gheùt nhaø vua. Tieác raèng vua nhieàu phi taàn quaù; neân maéc phaûi beänh naëng (vua bò beänh phuø thuõng). Tröôøng Laïc hoaøng haäu thì bò giam laâu ôû cung khaùc, ñeán khi vua oám naëng môùi ñöôïc ñeán haàu beänh, beøn ngaàm ñem thuoác ñoäc trong tay sôø vaøo choã lôû, beänh vua laïi theâm naëng leân vaäy. (Lôøi baøn cuûa söû thaàn Vuõ Quyønh, TT, taäp 3, tr. 320). |
Baø sinh ñöôïc vua Hieán Toâng (1497-1504).
Hieán Toâng cheát, con thöù ba leân noái ngoâi (nieân hieäu Tuùc Toâng).
Chöa ñaày moät naêm thì Tuùc Toâng cheát, khoâng coù con noái ngoâi.
Baø muoán laäp Laõ Coâi Vöông, nhöng bò noäi thaàn Nguyeãn Nhöõ
Vi laäp möu ñöa ngöôøi con thöù hai cuûa Hieán Toâng leân laøm
vua (nieân hieäu Uy Muïc).
Ngaøy 22 thaùng 3 naêm Ñoan Khaùnh thöù nhaát (1505), vua Uy Muïc sai ngöôøi haàu ngaàm gieát thaùi haäu. Sau baø ñöôïc daâng teân thuïy laø Huy Gia Tónh muïc Oaân cung Nhu thuaän Thaùi hoaøng thaùi haäu. Laäp ñieän Quang Myõ ôû phöôøng Leä Vieân thuoäc huyeän Quaûng Ñöùc ñeå phuïng thôø toå tieân cuûa baø. (TS, tr. 127-128). Roát cuoäc baø Tröôøng Laïc bò chaùu noäi sai quan haàu caän ngaàm gieát. |
Neáu baø Tröôøng Laïc ñuùng laø con
gaùi soáng soùt cuûa Nguyeãn Traõi nhö Phaïm Ñình Hoå vaø Nguyeãn
Auøn cho bieát thì cuoäc ñôøi cuûa baø coù theå noùi laø nhieàu
thaêng traàm, bi thaûm nhaát trong lòch söû Vieät Nam. Cha baø cuøng
vôùi 3 hoï bò gieát oan, baø bò baét laøm noâ tì töø naêm 2 tuoåi.
Lôùn leân baø ñöôïc tuyeån vaøo cung vua, ñöôïc phong quyù phi,
hoaøng haäu (vôï vua), roài laïi bò vua haét huûi, giam nôi cung
caám. Baø ñöôïc taán phong hoaøng thaùi haäu (meï vua), thaùi hoaøng
thaùi haäu (baø vua) vaø cuoái cuøng bò chaùu noäi sai ngöôøi gieát
cheát.
Nguyeãn
Dö
(Lyon, 11/2001) |
[ Trôû Veà ]