|
Mieáng
ngon nhôù laâu, Cô caàu nhôù dai .
(Phöông ngoân) |
 AÊn
vaây, aên boùng, aên haûi saâm, baøo ngö, gì roài cuõng chaùn. Moät
buoåi saùng kia, thaáy naûn veà söï tieâu hoaù, ta chôït nhôù raèng
côm traéng vaãn laø laønh vaø hôïp vôùi taïng phuû ta. Moät baùt
phôû khoùi boác leân nghi nguùt, moät meït buùn chaû thôm ngaøo thôm
ngaït, hay moät ñóa baùnh cuoán Thanh Trì, ñeå beân caïnh moät
ñóa ñaäu raùn phoàng noùng raãy leân, töï nhieân laøm cho ta nhôù
ra raèng nhöõng caùi ñoù ñaõ taïo neân moät phaàn naøo linh hoàn
cuûa Haø Noäi; sôû dó ta thaáy khoâng theå queân ñöôïc Haø Noäi
cuõng vì nhöõng thöùc aên ñaëc bieät Haø Noäi ñoù.
Coù
nhöõng ngöôøi ñaõ qua caùi tuoåi hai möôi, bò nhöõng boùng daùng
yeâu kieàu cuûa ñoâ thò vaên minh xoâ ñaåy, ñaõ boû caùi maùi
nhaø yeân aám cuûa mình ñi theo tieáng goïi cuûa moät tình yeâu
môùi, eâm aùi hôn, thaém töôi hôn.
Höông
boán muøa coù theå laøm cho hoï say söa, nhöng moät buoåi chieàu
ñoâng kia, ngöôøi ñaøn oâng laïc phaùch trôû veà thaáy gia ñình
aám cuùng, chaân thaät, boãng thaáy loøng aân haän, vì ñeán luùc
baáy giôø môùi caûm thaáy chæ coù ngöôøi vôï taám maún môùi
laø ngöôøi chung thuûy vôùi mình.
Moät
caùi quaøng tay, moät caùi nhìn aâu yeám, caû moät thôøi aùi aân
xöa kia töôûng ñaõ tan bieán, baây giôø laïi trôû veà, coù phaàn
thôm ngaùt hôn xöa. Moät hôi thôû, moät mieäng cöôøi gôïi laïi
caû moät moái tình eâm dòu maø kín ñaùo, cuõng nhö moät ngöôøi
xa queâ laâu ngaøy, ngöûi thaáy muøi luùa chín ôû caùnh ñoàng, laïi
thaáy nôû ra trong trí bao nhieâu kyû nieäm töôi ñeïp nôi ñoàng
aùng.
Mieáng
ngon Haø Noäi, vì theá, nhieàu khi laøm cho ta yeâu Haø Noäi thaám
thía, nhôù Haø Noäi eâ cheà, vaø laøm cho ta caûm giaùc ta laø ngöôøi
Haø Noäi hôn... Coù ai ñaõ xa Haø Noäi laâu ngaøy, moät chieàu hiu
haét voïng veà Haø Noäi nhôù töøng caùi ngoõ, töøng caùi nhaø, nhôù
töøng vöôøn Baùch Thaûo, hoà Hoaøn Kieám nhôù ñi, nhôù töø nhöõng
hoa saáu ruïng ôû treân ñöôøng ñaàu thu nhôù xuoáng, maø töï
nhieân ôû ñaâu coù ngöôøi tìm ñeán mang "moät chuùt quaø Haø Noäi"
ñeán cho mình, ngöôøi aáy môùi coù theå bieát "quaø Haø Noäi"
giaù trò nhö theá naøo!
|
 Keå
veà ñoàng tieàn thì cuõng chaúng laáy gì laøm ñaét ñaâu. Moät
loï caø cuoáng khoâng to hôn moät ngoùn tay; vaøi caùi baùnh coám,
beân moät laïng cheø maïn sen, hay moät loï vöøng hoaëc moät chai
nöôùc maém; maáy thöù ñoù tính theo thôøi giaù, khoâng quaù maêm
chuïc baïc. Theá nhöng maø nhöõng caùi quaø ñoù ñaõ ñem ñeán
cho loøng ta bao nhieâu söï ñaém say, bao nhieâu thuù vò, bao
nhieâu caûm giaùc moâng lung, nhaõ lòch! Ta caàm laáy maø thaáy nhö
oâm moät chuùt höông hoa cuûa ñaát nöôùc vaøo loøng. Ai ñaõ baûo
aên uoáng laø moät ngheä thuaät? Hôn theá, aên uoáng laø caû moät
neàn vaên hoùa ñaáy.
Nhieàu
ngöôøi vieát veà aûnh höôûng huyeàn dieäu cuûa vaên chöông
ñaõ nhaän raèng ñoïc moät quyeån saùch hay coù nhö soáng haún
moät kieáp khaùc vì ñöôïc laøm baïn vôùi thaùnh hieàn.
Ngöôøi
saønh aên, ngöôøi bieát aên ngon cuõng theá, aên moät mieáng ngon
cuûa ñaát nöôùc thaáy böøng leân ôû trong loøng moät moái haïnh
phuùc, vì ñaõ ñöôïc aên vaøo trong mình moät chuùt gì cuûa ñaát
nöôùc, moät tinh tuùy truyeàn töø naêm, thaùng noï sang thaùng, naêm
kia.
Coù
phen ta ñaõ aên quøa Nhaät, ta duøng côm Taây, ta laïi aên tieäc Taøu.
Moãi mieáng ngon cuûa moät nöôùc bieåu loä moät phaàn naøo caù
tính cuaû nöôùc ñoù, cuõng nhö uoáng nöôùc traø naêm giôø laø
ñaëc bieät AÊng-leâ, ca-ry deâ, ca-ry gaø laø ñaëc bieät AÁn Ñoä,
hay aên côm rang vôùi thòt boø troän ñöôøng laø ñaëc bieät Phuø
Tang.
|
 Baây
giôø coù leõ cuõng ñaõ xa roài, nhöng vaøo caùi thôøi 1946-1947,
ôû bieân khu chaïy loaïn, toâi quaû ñaõ nhôù ñeán nhöõng mieáng
ngon Haø Noäi, coù khi ñau nhoùi ôû tim. AÊn moät baùt phôû ôû Chôï
Ñaïi, toâi laïi nhôù tôùi anh phôû Söùt ôû trong caùi ngoû cuït
Traøng Tieàn; aên nem chaû thì nhôù nem chaû ôû ñình Haøng Vaûi
Thaâm; buùn thì buùn chôï Baèng; mieán löôn treân chôï Ñoàng Xuaân;
baùnh ñaäu, nhôù baùnh ñaäu Haûi Döông; keïo meø Thieàu Chaâu,
roài thì baùnh coám Nguyeân Ninh, chaû Haøng Haøi, vaø coám Voøng,
vaø nhaõn Coùt, vaø baùnh lam Lim, vaø chaû nöôùng Gheành, vaø baùnh
giaày Quaùn Gaùnh!
Bôûi
vì phaøm thöùc quaø gì ngon nhaát, thaûy thaûy ñeàu phaûi "coù
maët" ôû Haø Noäi caû. Nhôù ñeán nhöõng quaø aáy, khoâng phaûi
laø nhôù ñeán Haø Noäi maø thoâi, nhöng laø nhôù taát caû moät
daûi ñoàng baèng phì nhieâu Baéc Vieät, coù saùo saäu nhaûy treân
löng boø, vôùi nhöõng ngöôøi nhaø queâ vaïm vôõ caày ruoäng, vôùi
nhöõng coâ gaùi vöøa haùt vöøa quay tô, vôùi nhöõng ñöùa treû
chaên traâu, maët maøy lem luoác nhöng troâng duyeân daùng bieát bao!
Chao
oâi, nhöõng söï nhôù nhung ñoù, sao maø ñaèm thaém, saâu xa theá!
Loøng ngöôøi ta buoàn nheø ønheï, coù phaûi moät phaàn cuõng vì
thaáy nhôù nöôùc, yeâu nöôùc vaø thöông nöôùc hôn khoâng?
Ai baûo raèng sau bao nhieâu cuoäc beå daâu, nöôùc Vieät Nam vaãn coøn toàn taïi laø vì moät neàn vaên hoùa coå truyeàn ñaõ aên saâu nhö nhöõng caùi reã vaøo trong daân toäc? |
 Toâi
thaáy raèng ví baây giôø maø toâi coù bò meï mìn baét ñem ñi
ñaát laï moät nghìn naêm, toâi cöù vaãn laø ngöôøi Vieät Nam
vì khoâng bao giôø quyeân ñöôïc nhöõng mieáng ngon Haø Noäi vaø
toâi thöôøng thích nghó raèng nhöõng mieáng aên ñoù thaät quaû
laø gioáng nhö nhöõng taùc phaåm vaên chöông baát huû.Theá
giôùi moãi ngaøy moãi tieán hôn thì tö töôûng cuõng theá, khoâng
ñöùng nguyeân moät choã. Vì theá coù nhöõng taùc phaåm hôïp vôùi
thôøi ñaïi naøy maø khoâng hôïp vôùi thôøi kia, hay vôùi ngöôøi
thôøi naøy maø khoâng hay vôùi ngöôøi thôøi khaùc; nhöng beân caïnh
nhöõng caùi ñoù, haù ta chaúng thöôøng thaáy nhöõng aùng vaên goïi
laø "coå ñieån" môùi luoân luoân, môùi maõi maõi, ñôøi noï truyeàn
ñôøi kia maø khoâng luùc naøo laïc haäu ñoù sao?
Ñoù
laø nhöõng taùc phaåm cuûa Voltaire, cuûa Dickens, cuûa OÂn nhö Haàu,
cuûa Shakespeare, cuûa Ñoaøn thò Ñieåm; hôn theá nöõa, truyeän
Kieàu cuûa Nguyeãn Du coù 4.000 caâu thô, maø coù nhaø hoïc giaû
daùm ñoan quyeát khoâng theå thay ñoåi ñi moät chöõ!
Nhieàu "mieáng ngon Haø Noäi" coù theå cuõng ví nhö taùc phaåm cuûa Nguyeãn Du. Khoâng theå kheùo hôn ñöôïc, khoâng theå ngon hôn ñöôïc, vì theá, khoâng theå thay ñoåi ñöôïc. Neáu ta muoán nhaïi Nguyeãn vaên Vónh, sao ta laïi khoâng theå noùi ñöôïc raèng :"Nöôùc Vieät Nam coøn thì mieáng ngon Haø Noäi vaãn coøn?" cuõng nhö oâng ñaõ vieát :"Truyeän Kieàu coøn thì nöôùc Nam coøn!" |
|
Töø
tröôùc ñeán nay, nhieàu ngöôøi ñaõ phaân taùch vaø giaûi thích
truyeän Kieàu cuõng nhö caùc taùc phaåm vaên chöông khaùc cuaû Vieät
Nam.
Phaàn
toâi, baét ñaàu töø ñaây, toâi muoán ñem phaân taùch vaø giaûi
thích"mieáng ngon Haø Noäi", nhöõng mieáng ngon maø ngöôøi Vieät
Nam aên vaøo thaáy ngaùt muøi ñaát nöôùc Vieät Nam, thaáy mình
Vieät Nam hôn, vaø thaáy thích thuù, kieâu haõnh ñöôïc trôøi cho
laøm ngöôøi Vieät Nam.
|
[ Trôû Veà ]