Chim Vieät Caønh Nam [ Trôû Veà ] [ Trang chuû]
Tröông Minh Kyù (1855-1900) ( Trích " Caùc Nhaø Vaên Quoác Ngöõ Tieàn Phong " - Huyønh AÙi Toâng ) Tröông Minh Kyù coù bieät hieäu laø Theá Taûi, oâng sanh ngaøy 23-10-1855 taïi Gia Ñònh, laø hoïc troø cuûa Tröông Vónh Kyù. OÂng thoâng Haùn vaø gioûi Phaùp vaên, laøm thoâng ngoân cho nhaø caàm quyeàn Phaùp, coäng taùc vôùi Tröông Vónh Kyù treân tôø Gia Ñònh baùo, Thoâng Loaïi Khoùa Trình cuõng nhö vieát saùch daïy Phaùp vaên.
Tröông Minh Kyù khoâng ñöôïc ngöôøi ta chuù yù nhöng vöøa laø moân ñeä, vöøa laø ngöôøi coäng taùc thaân caän vôùi Tröông Vónh Kyù, xeùt qua vaên nghieäp, cuõng xöùng ñaùng daønh cho oâng moät choã ñöùng trong caùc nhaø vaên tieàn phong chöõ quoác ngöõ.
OÂng haønh vaên cuõng bình daân, moäc maïc nhö Tröông Vónh Kyù vaø Huình Tònh Cuûa, chuyeân dòch chöõ Haùn ra quoác ngöõ vaø söû duïng vaên vaàn nhieàu hôn vaên xuoâi.
OÂng coù ñöôïc aân thöôûng:
- Huy chöông Haøn Laâm Vieän Phaùp quoác (Officier d"acadeùmie)
- Kim Khaùnh boäi tinh cuûa Nam trieàu vaø Hoaøng gia Cam Boát.OÂng maát vaøo ngaøy 11-8-1900, moä oâng ñöôïc choân caát trong nghóa trang gia ñình, nôi Tröông Gia Töø naèm treân ñöôøng Lyù Thöôøng Kieät, Goø Vaáp, Gia Ñònh ( Gaàn Toång Y Vieän Coâng Hoøa).
Vaên nghieäp cuûa oâng goàm coù:
- Phong thaàn baù aùp khaûo
- AÁu hoïc khaûi phong
- Trò gia caùch ngoân
- Coå vaên chôn böûu
- Phaùp hoïc taân löông (Cours gradueù de Langue-Francaise) 1895
- Recueil de Brochures sur l"histoire de la litteùrature Annamite, relieù 1891
Trích vaên:
GAØ ÑEÛ TRÖÙNG VAØNG Tham thì thaâm. Toâi muoán daãn chöùng lôøi naày laø thuaät chuyeän con gaø thöôøng böûa ñeû ra moät tröùng vaøng, cuû gaø töôûng trong mình con gaø coù moät caùi kho vaøng. Noù ñem laøm thòt ñi, moå ra coi thaáy cuõng gioáng nhö gaø thöôøng vaäy. AÁy bôûi boån thaân laøm cho mình phaûi maát cuûa quí troïng cuûa mình.
(Gia Ñònh baùo soá 18 ngaøy 6-5-1882) NÖÕ NHI CAAÊn voùc hoïc hay
Moät ngaøy moät lôùn
Bôùt giôõn bôùt chôi
Cöôøi cöôøi noùi noùi
Khoe gioûi khoe khoân
So hôn tính thieät
Cöôùp vieäc tranh coâng
AÊn chuøng noùi vuïng
Laøm nuõng khoùc la
Nghòch cha nghòch meï
Hieáp treû ñaùnh em
Nhem theøm saép nhoû
Ñieàu coù noùi khoâng
Ñoøi boàng ñoøi aãm
Ñi taém khoâng kyø
Maët lyø maøy lôïm
Ñoùng khôùm, ñoùng hôøm
Ñoå côm ñoå chaùo
Voïc gaïo giôõn tieàn
Boâng kieàng voøng chuoãi
Ñoøi coåi ñoøi ñeo
Leo treøo nhaûy muùa
Chöôõi ruûa raày la
Gaàn xa nghe tieáng
Laøm bieáng nguû ngaøy
Töø raøy boû heát
Coù neát coù na
Thôø cha kính meï
Thöông treû meán em
Döôùi eâm treân thuaän
Ñi ñöùng dòu daøng
Ra ñaøng teà chænh
Cung kính khieâm nhöôøng
Keû thöông ngöôøi meán
Ai ñeán hoûi chaøo
Coù sao noùi vaäy
Maét thaáy tai nghe
Coøn e laàm loãi
Phöôùc toäi chaúng chöøng
Neân ñöøng noùi baäy
Keû vaïy ngöôøi ngay
Maëc ai phaûi chaúng
Ngay thaúng thieät thaø
Vieäc nhaø laàn hoïc
Keû toùc chôn tô
Ngaøy giôø phaûi tieác
Cöù vieäc laøm aên
Cho baèng chuùng baïn
Vieäc baùn vieäc buoân
Hoïc khoân hoïc kheùo
Theâu kieåu vaù may
Haøng ngaøy ra söùc
Baùnh möùc nem bì
Moùn chi cuõng gioûi
Môùi goïi gaùi laønh
Raïng danh thuïc nöõ
Quaân töû haõo cöøu
Danh löu haäu theá
Daïy ñeå maáy lôøi
Phen ngöôøi doài ngoïcTröông Minh Kyù laømCHÖÙC CAÅM HOÀI VAÊN
(Miscelaneùes soá 8 Decembre 1888 trang 15)Chaøng vaâng hoaøng chieáu thuù an bieân,
Ñöa tôùi Haø kieàu reû thaûm rieâng,
Ngaäm thôû nguøi than ngöøng gioït luïy,
AÂn tình xa caùch chôù heà queân.
*
Ñi ra tin ñöùt coù deø sao!
Maøn tröôùng ñaàu xuaân aám ñaëng naøo !
Döôùi buïi quyønh dieâu reâu bieác laùng,
San hoâ trong tröôùng buïi hoàng bao.
*
Noãi lìa thuôû aáy baét kinh hoaøng,
Ñem giuõ loøng ñaâu gaëp laïi chaøng;
Loøng öôùc laøm traêng ngoaøi bieån caû,
Hoaëc laøm maây nöôùc choùi cao san.
*
Maây moùc haøng naêm thaáy maët choàng,
Haøng naêm traêng bieån gioïi soi cuøng,
Bay ñi bay laïi cho gaàn ñöôïc,
Muoân daëm thaáy nhau keûo ñôïi troâng.
*
Ñöôøng saù vôi vôi caùch trôû thay !
Hôøn chaøng ngoaøi aûi ôû laâu ngaøy;
Thuôû ñi ñöa ñoù lau vaøng laù,
Ai ngôõ hoa mai nôû baáy chaày.
*
Traêm hoa roän röïc sôùm chaøo xuaân,
Ai ñoù maø xuaân giuïc keû than,
Ñaày ñaát döông saø vì ñoù veùn,
Boâng rôøi khoâng keû queùt ñaày ñaøng.
*
Thieät thôm xuaân sôùm loái ngoaøi vöôøn,
OÂm laáy taàn tranh tôùi hoa ñöôøng.
Ngaâm khuùc Giang nam vì ñoù khaûy,
Tình saâu xin göûi thaáu loøng chaøng.
*
Baéc phöông hieåm trôû vöôït non soâng,
Muoân daëm non töø döùt neûo thoâng,
Traáp baïc goái ñaàu daàm aùo luïy,
Chöõ vaøng xieâm gieû thaûy xöôøi boâng.
*
Ba xuaân hoàng nhaïn tieáng qua soâng,
AÁy ñoù ngöôøi lìa ñöùt ruoät troâng,
Chöûa ñöùt daây ñôøn loøng ñaõ ñöùt,
Ñaõ xong moái thaûm, khuùc chöa xong.
*
Chaøng nay nhôù thieáp naëng baèng non,
Thieáp cuõng nhôù chaøng moãi phuùt luoân,
Moät boån deät ñem daâng cuùng chuùa,
Caàu tha choàng thieáp sôùm veà cuøng.Tröông Minh Kyù
[ Trôû Veà ]