Thach Lam

Ngaøy chöa taét haún, maët traêng ñaõ leân roài. Maët traêng troøn, to vaø ñoû töø töø leân ôû chaân trôøi, sau raëng tre ñen cuûa laøng xa. Maáy sôïi maây coøn vaét ngang qua, moãi luùc moät maûnh daàn, roài ñöùt haún. Treân quaõng ñoàng roäng, côn gioù nheï hiu hiu ñöa laïi, thoang thoaûng daâng höông thôm ngaùt.

Sau tieáng chuoâng cuûa ngoâi chuøa ñoä moät giôø, thì thaät laø saùng traêng haún: trôøi baáy giôø trong thaêm thaúm vaø cao; maët traêng ñaõ nhoû laïi, saùng vaèng vaëc, du nhö saùo dieàu; aùnh traêng trong chaûy khaép caû treân ngaønh caây, keõ laù, traøn ngaäp treân con ñöôøng traéng xoùa.

Trong caùi vöôøn nhoû beân bôø ao, Tuaân naèm treân chieác choõng keâ vaøo boùng toái, ngöûa maët leân trôøi. Chaøng nhìn traêng qua caønh laù tre, caønh laù saéc vaø ñen nhö möïc vaét qua maët traêng, nhö moät böùc tranh Taøu. Reâu ôû taám ñaù bôø ao gaàn ñoù boác leân hôi laïnh. Böùc töôøng hoa giöõa vöôøn saùng traéng leân, vaø laù löïu daøy vaø nhoû laáp laùnh nhö thuûy tinh.

Boùng caây raâm maùt quaù, thaân maät vaø kín ñaùo. Tim chaøng ñaäp maïnh leân. Tuaân vôùi tay, vaø laéng tai nghe: nhö coù tieáng laù ñoäng, tieáng chaân ñi nheï nhaøng vaø nhoû nhaén. Moät caønh caây cong xuoáng roài vuït leân, laù rung ñoäng laáp laùnh aùnh traêng nhö aùnh nöôùc.

Khoùm hoa ñôn reõ ra, moät boùng traéng mô hoà tieán laïi. Tuaân giô tay oâm laáy, caûm ñoäng thì thaàm:

- Em...

Naøng khoâng traû lôøi, yeân laëng ngaû vaøo loøng chaøng.

Tuaân cuùi maët vaøo ñoáng toùc thôm, ngaït ngaøo moät muøi höông quen meán. Tay oâm chaët laáy nhau, quaán quít. Chaøng tìm ñoâi moâi xinh ñeïp cuûa naøng, heù ra, hai haøm raêng chaïm vaøo nhau trong moät caùi hoân say meâ vaø ñau ñôùn.

Hoài laâu, hai ngöôøi buoâng nhau ra. Mai gôõ tay vuoát laïi maùi toùc roái, nhöõng sôïi toùc tung ra vuoát buoàn treân da maët chaøng, vì hai ngöôøi vaãn gaàn nhau quaù. Hoï nhìn nhau khoâng chaùn. Tuaân thaáy trong boùng toái cuûa vaønh khaên, hai con maét Mai long lanh yeâu meán. Chaøng laïi ñôõ laáy naøng, öôõn xuoáng ñeå aùnh traêng soi toû maét. Khoâng coøn boùng toái bí maät vaø thaân yeâu nöõa; maët naøng ñeàu ñaën, caùi caèm nhoû, caùi coå troøn vaø traéng nhö söõa: ñeïp quaù, xinh quaù, khieán chaøng say söa ngaây ngaát caû ngöôøi. Mai naèm yeân treân tay chaøng; Tuaân cuùi xuoáng nhö cuùi gaàn moät boâng hoa quí.

*
* *

Hai ngöôøi gaëp nhau trong caên vöôøn nhoû naøy môùi töø ñoä coù traêng. Nhöõng ngaøy ñaàu, coøn laø cuoäc gaëp gôõ ngaén nguûi, töø chaäp toái coù boùng traêng ñeán luùc traêng laën. Daàn daàn traêng ôû treân trôøi caøng laâu, cuoäc gaëp gôõ caøng daøi, vaø aùi tình ñoâi beân caøng ñaèm thaém, maïnh meõ. Tuaân vaø Mai yeâu nhau vôùi taát caû haêng haùi say meâ cuûa tuoåi treû, chaøng möôøi taùm, naøng möôøi saùu, nhö hai caùi maàm non maïnh môùi leân.

Hai nhaø, voán ôû caïnh nhau. Thuûa nhoû, Mai vaø Tuaân vaãn cuøng nhau chôi ñuøa tröôùc coång; buoåi toái, Mai laùch raøo chui sang vöôøn nhaø Tuaân, ruû nhau ngoài thaàm thì trong boùng toái nhö hai ñöùa treû phaïm toäi. Ñeán khi tieáng meï naøng goïi voïng beân kia, Mai môùi boû tay Tuaân laùch haøng raøo chaïy veà.

Naêm möôøi ba tuoåi - naøng möôøi moät -, Tuaân theo baùc leân tænh hoïc. Chaøng queân daàn coâ baïn beù beân laùng gieàng, vaø Mai coù queân chaøng khoâng, caùi ñoù Tuaân khoâng bieát. Thænh thoaûng veà thaêm nhaø, Tuaân ñöùng trong vöôøn beân naøy, thaáy thaáp thoaùng boùng Mai beân kia. Coù khi nghe tieáng naøng noùi lanh laûnh, hay tieáng cöôøi trong khuya laém, nhöõng luùc naøng noùi chuyeän vôùi caùc ngöôøi laøm coâng ñaäp thoùc ngaøy muøa.

Moät hoâm, Tuaân ra caùnh ñoàng trôû veà gaëp Mai tröôùc coång nhaø. Thaáy Tuaân, Mai e leä, maù ñoû böøng, nghieâng chieác noùn che ngang maët. Tuaân döøng laïi, khoâng bieát noùi gì. Moät laùt yeân laëng. Roài Mai quay ñi. Tuaân nhìn theo naøng böôùc trong aùnh naéng, trong loøng xuùc ñoäng bao nhieâu kyû nieäm ngaøy xöa. Chieàu aáy Tuaân ra vöôøn ngoài treân böïc ñaù beân bôø ao, nhìn caùi loái ñi cuõ cuûa Mai qua haøng raøo, baây giôø caây ñaõ laáp cao roài.

*
* *

Heát nghæ, Tuaân laïi ra tænh hoïc, laàn naøy chaøng khoâng coù dòp veà thaêm nhaø luoân nöõa. Moät naêm, hai naêm, roài ba naêm, Tuaân khoâng bieát Mai baây giôø trôû neân theá naøo. Ngöôøi con gaùi nghieâng noùn che caùi mieäng cöôøi chæ coøn ñeå trong taâm trí Tuaân moät hình aûnh môø môø, xa xoâi nhö laøng maïc thoân queâ ôû chaân trôøi sau söông chieàu.

Gaàn qua kyø nghæ heø, Tuaân söûa soaïn vaøo Saàm Sôn taém beå vôùi vaøi ngöôøi baïn, caû maáy coâ baïn gaùi xinh ñeïp vaø taùo baïo cuøng hoïc moät tröôøng vôùi chaøng. Hoâm saép ñi, meï Tuaân ra tænh thaêm con. Baø cuï keå leå vieäc nhaø:

- Coâ Mai beân haøng xoùm, con coù nhôù khoâng? Naêm nay saép veà nhaø choàng.

Tuaân döøng tay thu xeáp ñoà ñaïc, laëng ngöôøi nhö nghó ngôïi söï gì. Luùc saép veà, baø cuï hoûi:

- Con khoâng ñi Saàm Sôn nöõa?

- Khoâng; con veà queâ vôùi meï.

Chieàu hoâm aáy, Tuaân ra vöôøn. Ngaøy ñaàu thaùng, traêng môùi leân, maûnh traêng coøn khuyeát laëng leõ ñi ôû goùc trôøi. Nhìn sang beân kia, Tuaân thaáy boùng Mai maëc aùo traéng thaáp thoaùng ngoaøi saân. Loøng chaøng töï nhieân caûm ñoäng vaø hoài hoäp, nhö ñôïi chôø moät söï sung söôùng khoâng bôø beán. Ñeâm aáy, Tuaân chöa daùm leân tieáng; chaøng tha thaån ngoaøi vöôøn maõi tôùi khi söông laïnh xuoáng.

*
* *

Traêng moãi ñeâm moãi toû, moãi khuya hôn. Töø chieàu gioù thôm nheï ñaõ thoang thoaûng tôùi: boâng hoàng nhung thaãm tan vaøo ñeâm toái, coøn boâng hoàng traéng caøng traéng maùt theâm. Tuaân ngoài treân böùc töôøng hoa trong vöôøn, loøng ñaày moät söï haân hoan môùi laï. Khoâng bieát töø ñaâu, chaøng chaéc raèng ñeâm nay, chæ ñeâm nay, Mai seõ yeâu chaøng. Hình nhö Mai, cuõng nhö chaøng, ñang ñôïi chôø caùi giôø yeâu meán say söa maø hai ngöôøi ao öôùc bao laâu.

Tuaân cuùi xuoáng vôùi moät boâng hoàng thôm ngaùt ñöa leân mieäng. Caùnh hoàng nhung ñen saãm nhö ñeâm toái laám taám nhò vaøng, ñaäm moät muøi höông noàng vaø aân aùi. Khi traêng leân qua ngoïn caây, Tuaân ñi ra coång; trong boùng toái, Mai ñaõ chôø saün ñaáy roài. Chaøng giô tay ñoùn naøng vaøo loøng: Tuaân thaáy treân ngöïc chaøng tieáng ñaäp maïnh cuûa quaû tim beù nhoû, hôi thôû aám cuûa naøng beân maùi toùc. Lôøi noùi ñaàu cuûa ñoâi treû laø moät caùi hoân ñaèm thaém vaø yeân laëng.

Khi naøng gôõ tay ra, Tuaân thaáy treân maù chaøng öôùt nhöõng gioït leä noùng cuûa naøng. Ngoït ngaøo, chaøng hoûi:

- Em khoùc ñaáy ö?

Mai khoâng ñuû söùc traû lôøi, guïc ñaàu vaøo vai chaøng. Tieáng khoùc nöùc nôû laøm rung ñoäng taám thaân nhoû beù cuûa naøng. Tuaân thaáy trong loøng boãng caûm thöông Mai voâ haïn.

aùi tình cuûa hai ngöôøi laãn ñaéng cay vaø nöôùc maét. Hoï yeâu nhau tha thieát vaø say meâ. Trong boùng toái, naøng noùi cho Tuaân nghe nhöõng noãi nhôù mong cuûa naøng. Tuy Tuaân khoâng bieát, nhöng Mai ñaõ yeâu töø thuôû nhoû, nhôù mong chaøng nhöõng ngaøy Tuaân leân tænh. Chaøng sung söôùng khi bieát caùi tình yeâu aáy; nhöng sao baây giôø môùi bieát? nay mai naøng ñaõ saép phaûi ñi laáy choàng.

Töø ñoù, khi traêng leân, hai ngöôøi laïi gaëp nhau trong vöôøn, ngoài treân buïc ñaù noùi chuyeän aùi aân, vaø yeâu nhau nhö thôøi khaéc khoâng bao giôø heát.

*
* *

Toái hoâm nay laø toái cuoái cuøng.

Tuaân vaø Mai ngoài chôø treân buïc ñaù; maõi tôùi khuya traêng môùi leân, laïnh leõo vaø coù söông muø. Yeân laëng, hai ngöôøi nghe tieáng laù khoâ rôi treân caønh caây; döôùi ao, moät con caù ñôùp ñoäng chaân beøo, laøm maët nöôùc voøng ra aùnh traêng laáp laùnh. Mai töïa ngöôøi vaøo Tuaân, ngheïn ngaøo hoûi moät caâu maø naøng ñaõ nhaéc khoâng bieát bao nhieâu laàn:

- Mai anh ñi thaät ö?

Naøng öùa nöôùc maét khoâng noùi ñöôïc nöõa. Tuaân naém chaët laáy tay ngöôøi yeâu, khoâng bieát traû lôøi theá naøo. Chaøng muoán noùi an uûi Mai, nhöng laïi thoâi. Loøng chaøng coøn treû quaù, chaøng khoâng töôûng ñöôïc coù söï tuyeät voïng khoâng cuøng. Chaøng khoâng töôûng ñöôïc roài seõ phaûi cuøng vôùi Mai xa nhau maõi maõi.

Noãi buoàn khoâng xua ñuoåi ñöôïc tình yeâu. Mai vaø Tuaân baøng hoaøng nhö ngöôøi trong moäng. Naøng voøng tay qua coå Tuaân keùo chaøng cuùi xuoáng naøng hoøa hôïp trong moät caùi hoân laëng leõ. Ñoâi moâi naøng chaûy maùu vaø ñau ñôùn; Mai sung söôùng chòu ñau, göûi thaùc trong caùnh tay Tuaân taát caû thaân theå vaø taâm hoàn trong saïch cuûa naøng.

*
* *

Tuaân ñi ñaõ ba ngaøy roài.

Trong nhöõng ngaøy aáy, Mai khoâng nhôù gì nöõa. Hình nhö bao nhieâu taâm trí cuûa naøng ñaõ ñi theo Tuaân taän ñaâu ñaâu. Naøng thaãn thôø ngoài laëng haøng giôø, maét khoâ vì naøng ñaõ khoùc nhieàu quaù roài.

Saùng nay, hoï nhaø trai mang ñoà leã ñeán. Meï naøng vui veû ra tieáp chuyeän. Ngöôøi choàng saép cöôùi cuûa naøng xuùng xính trong boä quaàn aùo môùi, ngöôïng nghòu vaø hoan hyû. Mai ngoài yeân trong buoàng nghe tieáng cöôøi noùi ôû nhaø ngoaøi.

Toái ñeán, luùc caû nhaø yeân nghæ, Mai laëng leõ laùch raøo sang beân vöôøn. Naøng ñeán ngoài treân buïc ñaù beân bôø ao, choã vaãn ngoài vôùi Tuaân. Nhöng ñeâm nay traêng leân muoän. Naøng ngoài maõi, söông xuoáng laïnh thaám vaøo da naøng. Boùng toái theâm daøy caû goùc vöôøn. Trong cuïm hoàng phaûng phaát coù boâng hoa nôû, höông thôm dòu thoang thoaûng boác leân khieán Mai laïi nhôù laïi laàn ñaàu ngaû mình trong tay chaøng.

Khuya laém, gaàn veà saùng traêng môùi leân: moät maûnh traêng buoàn raàu aûm ñaïm, môø môø sau raëng caây cuoái vöôøn. Khi aùnh traêng leân tôùi mình naøng, Mai guïc ñaàu treân tay khoùc nöùc nôû: loøng tan naùt naøng khoùc cho tình yeâu vaø cho cuoäc ñôøi naøng.

Saùng hoâm sau cha meï Tuaân thaáy naøng naèm cheát döôùi veä ao, maùi toùc xoå ra vöông laãn vôùi caùnh beøo.

Baùo Ngaøy nay soá 120, 24 thaùng 7-1938.