Chim Vieät Caønh Nam [ Trôû Veà ]
__________________________________________________________________________________
Tình Xöa
Thaïch Lam
OÂng Caû ôû moät lôùp nhaø coå, moät caùi nhaø ngoùi naêm gian chaïy daøi maët phoá vaø moät caên nhaø laù roäng, ñaày nhöõng haøng hoùa cuûa baø Caû, roài ñeán nhaø döôùi vaø beáp. Ñaèng sau nhaø coù moät mieáng ñaát troàng caây coái, ngaên vôùi baõi coû hoang cuûa tænh baèng moät haøng raøo raâm buït thaáp. Ngay tröôùc nhaø gaïch troâng ra, coù moät caùi saân vuoâng vaø heïp, coù beå nöôùc lôùn. Caùi saân ñoù laø giang sôn rieâng cuûa oâng Caû: moät caùi nuùi non boä nhoû trong caùi beå con baèng xi maêng vaø hai daãy chaäu troàng ñuû caùc thöù lan. Cuõng nhö nhieàu ngöôøi roãi khaùc, oâng Caû coù caùi ham meâ nhöõng coâng vieäc tæ mæ. Sôùm chieàu luùc naøo toâi cuõng thaáy oâng lom khom ôû ngoaøi saân, cuùi mình tæa xeùn caùc chaäu lan hay söûa sang non boä. Thaät laø moät dòp troïng voïng neáu chaäu lan coù chuùm moät doø hoa. Phaûi nhìn veû vui söôùng treân maët oâng luùc baáy giôø môùi hieåu. OÂng goïi chuùng toâi ra xem hoa, vôùi caùi töï kieâu cuûa moät chuû nhaân oâng kheùo leùo; roài haøng giôø oâng ñöùng laëng ngaém chaäu lan, döôøng nhö ñeå ñôïi chôø boâng hoa nôû.
Saân gaïch ngay choã cöûa soå buoàng hoïc chuùng toâi troâng ra, vaø luùc naøo ngöûng leân treân saùch, chuùng toâi cuõng thaáy boùng oâng. Söï chaêm chuùt aâu yeám vaø caån troïng cuûa oâng laøm chuùng toâi buoàn cöôøi. Neáu khoâng coù anh Hoøe cuøng ngoài ñaáy, chuùng toâi ñaõ baøn ñònh tinh nghòch ñuøa oâng moät chuyeán.
Böõa côm hoïp ñoâng ñuû caû nhaø: chuùng toâi, anh Hoøe vaø oâng Caû ngoài aên côm nhaø treân, coøn baø Caû vôùi hai coâ con gaùi vaø ñöùa em nhoû aên rieâng döôùi beáp. Hai maâm côm khaùc nhau: böõa côm chuùng toâi aên ngaøy naøo cuõng coù thòt caù, coøn böõa côm ôû döôùi nhaø chæ toaøn rau muoáng vaø ñaäu phuï. Khoâng bao giôø chuùng toâi thaáy coù moùn aên khaùc, vaø coù luùc chuùng toâi thaàm phaøn naøn cho söï kham khoå cuûa baø Caû vaø hai coâ con gaùi. Veû xanh xao cuûa Lan vaø Hueä khoâng laøm chuùng toâi ngaïc nhieân. Ñoù laø hai thieáu nöõ laëng leõ vaø kín tieáng, khoâng luùc naøo cöôøi noùi to.
Bôûi vaäy tuy hai coâ cuõng traïc tuoåi vôùi chuùng toâi, toâi cuõng khoâng ñeå yù ñeán. ôû trong buoàng hoïc troâng ra, thænh thoaûng toâi thaáy boùng Lan ñi qua saân xuoáng nhaø döôùi hay vôùi tay muùc nöôùc trong beå. Nhöng caùch ñi ñöùng kheùp neùp vaø caùch phuïc söùc nhaõ nhaën cuûa coâ khoâng gôïi yù chuùng toâi bao giôø.
*
* *Chuùng toâi ôû troï nhaø oâng Caû ñaõ ñöôïc ngoùt hai naêm. Toâi thích ôû ñaáy, giöõa nhöõng ngöôøi giaûn dò, vaø rieâng ñoái vôùi toâi, oâng Caû raát coù caûm tình.
Anh Hoøe laø moät caäu hoïc troø raát ñaàn vaø doát, chaäm trí khoân; cuøng vaøo hoïc maø toâi leân lôùp nhaát, anh môùi hoïc lôùp nhì. Bôûi vaäy oâng Caû nhôø toâi reøn caëp cho anh ta, vaø baûo ban theâm. Toâi gaéng laøm coâng vieäc ñoù moät caùch chu ñaùo, neân oâng Caû toû yù bieát ôn. Nhöõng luùc naøo anh Hoøe chaäm hieåu baøi hay laøm tính hoûng, oâng Caû thöôøng gaét baûo:
- Maøy khoâng xem caäu Bình ñaáy maø baét chöôùc. Caäu aáy hoïc saùng bao nhieâu, maø laïi chòu khoù nöõa.
Toâi laëng yeân vaø tìm côù laùnh ra ngoaøi ñeå anh Hoøe khoûi ngöôïng.
Töø ñaáy, toâi ñöôïc gia ñình oâng Caû troïng voïng vaø yeâu quyù. Soá tieàn troï traû soøng phaúng, vaø nhöõng quaø caùp maø meï toâi khoâng bao giôø queân mang ñeán bieáu oâng Caû moãi khi leân thaêm con, khieán baø Caû coù yù bieät ñaõi toâi. Tieáng baø dòu ñi vaø trôû neân eâm aùi moãi khi noùi vôùi toâi; khi naøo veà muoän, baø daønh phaàn rieâng cho toâi nhöõng moùn aên ngon vaø moät maâm côm töôm taát. Hai baïn toâi ganh tò, thöôøng noùi maùt:
- Thoâi, saép laøm reå baø Caû ñi thì vöøa. Cho chuùng tao aên coã cöôùi vôùi nheù!
Toâi mæm cöôøi khoâng traû lôøi, vöøa nghó ñeán coâ gaùi caû baø chuû troï: coâ thieáu nöõ aáy khoâng laøm toâi coù chuùt yù gì. Maø thaät ra, toâi cuõng khoâng bieát maët muõi coâ ta theá naøo caû: toâi chöa bao giôø nhìn kyõ coâ ta.
Veà cuoái thaùng taùm naêm aáy, sau ngaøy nhaäp tröôøng ít laâu, moät vieäc xaûy ñeán laøm naùo loaïn caùc hoïc troø: moät thieáu nöõ, coâ Bích, vaøo hoïc lôùp nhaát laãn vôùi boïn con trai. ôû Thaùi baáy giôø tröôøng con gaùi chöa coù lôùp treân, maø coâ naøy ñaõ hoïc hai naêm lieàn ôû lôùp nhì roài. Cha meï coâ khoâng theå göûi coâ leân Haø Noäi, beøn xin cho coâ vaøo hoïc tröôøng con giai. Sau khi ñaén ño maõi, oâng ñoác tröôøng baèng loøng ñeå coâ hoïc lôùp nhaát. Ngaøy ñaàu coâ ñeán tröôøng, boïn hoïc troø thaàm thì baøn taùn vaø chæ tay veà phía coâ. Ngay thaøy giaùo chuùng toâi cuõng coù veû ngöôïng nghòu. Nhöng chæ boïn hoïc troø chuùng toâi laø xoân xao nhaát. Chuùng toâi khoâng theå queân ñöôïc coù moät ngöôøi con gaùi laãn vaøo trong lôùp. Coâ Bích laïi ñeïp vaø raát coù duyeân. Taát caû lôùp ra coâng coá söùc ñeå baét chim coâ. Nhöõng böùc thö tình göûi ñi nhö böôm böôùm. Chính toâi, toâi cuõng yeâu thaàm nhôù vuïng coâ ta. Vaø vì theá maø toâi baét ñaàu ñeå yù ñeán caùc coâ thieáu nöõ.
Raát laâu, vieäc coâ Bích vaøo hoïc laø ñaàu ñeà caâu chuyeän trong böõa aên cuûa chuùng toâi. Chuùng toâi thuaät laïi cho nhau nghe nhöõng cöû chæ cuûa coâ vaø cuûa nhöõng anh meâ coâ. Anh Hoøe cuïc mòch quaù, khoâng bieát noùi gì veà chuyeän aáy, nhöng oâng Caû, tuy ngaøy thöôøng raát ñaïo maïo, cuõng thænh thoaûng töï cho pheùp moät caâu noùi ñuøa hoùm hænh. OÂng vuoát hai beân meùp raâu vaø nhìn chuùng toâi cöôøi moät caùch töï ñaéc. Tieáng oàn aøo cuûa chuùng toâi ñeán tai baø Caû ôû gian beân, vaø baø cuõng chen vaøo moät caâu noùi:
- Coâ ta ôû ñaáy thì hoïc vôùi haønh gì ñöôïc. Khoâng kheùo laïi taèng tòu vôùi anh naøo thoâi.
Ngöng moät laùt, baø laïi hoûi ñuøa:
- Sao caäu Bình khoâng nhaân ngaõi phaêng vôùi coâ ta coù ñöôïc khoâng?
Toâi chöa kòp traû lôøi, hai anh baïn toâi ñaõ nhao nhao leân ñaùp:
- Coù, coù ñaáy aï. Coâ aáy ñeå yù ñeán anh Bình laém aï, vì anh aáy hoïc gioûi nhaát lôùp.
Toâi toan caõi, nhöng laïi thoâi, loøng cuõng hôi thích vì lôøi noùi aáy. Moät laùt yeân laëng theo sau caâu chuyeän. Roài coù tieáng thanh vaø nhoû cuûa con gaùi beân kia. Coâ Lan noùi chuyeän vôùi meï; toâi laéng tai chuù yù, nhöng tieáng noùi kheõ quaù, khoâng nghe roõ gì caû.
Moät hoâm giôø ra chôi, anh Ngaïc, ngöôøi beûm meùp vaø laùu chuyeän nhaát lôùp, boãng töï döng voã vaøo vai toâi, baûo:
- Saùng nay nhaân tình maøy ra phoá mua saém cho maøy aên phaûi khoâng?
Toâi ngô ngaùc chöa hieåu Ngaïc noùi gì, thì anh ñaõ nhìn toâi nhaùy moät beân maét raát yù nghóa, tieáp:
- Laïi coøn vôø maõi. Coâ Lan con oâng Caû chöù gì!
Roài haén quay löng boû ñi, ñeå toâi ñöùng söõng ngöôøi, yeân laëng; toâi chöa kòp caõi laïi ñieàu gì.
Veà ñeán nhaø, toâi thaáy trong buoàng hoïc, ngay treân baøn veà phía toâi ngoài, moät ñóa saén goït saün ñeå ñaáy. Caâu noùi cuûa Ngaïc trôû laïi trí nhôù toâi, laøm cho toâi ngaïc nhieân. Laøm sao haén ta bieát ñöôïc coâ Lan mua saén, vaø ñeå phaàn cho toâi? Vöøa luùc aáy, anh Chi ñi hoïc veà, chaïy vaøo. Thaáy ñóa quaø, anh keâu leân:
- aù saén! Troâng ngon quaù.
Khoâng löôõng löï, anh caàm laáy aên lieàn. Cöû chæ aáy khieán toâi khoù chòu.
- Anh bieát saén cuûa ai ñaáy maø cuõng aên?
Chi caàm mieáng saén caén dôû, quay laïi phía toâi:
- Khoâng phaûi saén cuûa anh aø?
- Khoâng. Toâi khoâng bieát cuûa ai ñeå ñaáy.
Nghe thaáy tieáng chuùng toâi noùi, baø Caû ôû ngoaøi saân böôùc vaøo:
- Caùc caäu cöù aên ñi. Saén cuûa em noù mua phaàn caùc caäu ñaáy.
Khi baø Caû ra roài, Chi nhìn toâi vôùi moät veû treâu nghòch, vöøa caàm mieáng saén nöõa treân ñóa:
- Coâ aáy phaàn rieâng anh ñaáy, chuùng toâi aên coù ñöôïc khoâng?
Böïc mình, toâi khoâng traû lôøi, yeân laëng ngoài xuoáng gheá. Chi khoâng nhìn toâi nöõa, vaø anh cuùi mình aên saén vôùi moät veû khoan khoaùi raát roõ reät. Toâi nhìn troäm anh ta. Töï nhieân toâi nghi cho Chi vaø Hoaït ñaõ ñaët ñieàu theâu deät veà toâi vôùi caùc baïn ôû tröôøng. Hai anh ñeàu laø nhöõng ngöôøi leùm vaø hay bòa chuyeän laém.
*
* *Töø hoâm aáy coù nhöõng caùi saên soùc nho nhoû toû raèng coâ Lan chaêm chuù ñeán toâi. Ñi hoïc veà, bao giôø toâi cuõng thaáy moät vaøi thöù quaø daønh saün, ñeå ngay treân baøn choã toâi vaãn ngoài. Coù khi moät boù hoa töôi caém trong oáng buùt. Saùch vôû ngaên naép vaø saïch seõ khieán cho toâi bieát coâ Lan coù vaøo buoàng hoïc luùc chuùng toâi ñi vaéng. Tuy vaäy, toâi cuõng khoâng daùm chaéc haún raèng Lan ñeå yù ñeán toâi; toâi cuõng khoâng bao giôø coá yù giaùp maët naøng.
Moät buoåi chieàu, chuùng toâi ra vöôøn ñaèng sau nhaø. Baáy giôø ñaàu thaùng chín, hai caây hoàng ôû goùc vöôøn tróu nhöõng quaû. Anh chò em Lan ñang caàm queøo traåy. Chuùng toâi böôùc laïi gaàn. Anh Chi noùi:
- Naøo, coâ Lan cho chuùng toâi maáy quaû naøo?
Lan laëng yeân caàm queøo vôùi moät caønh cao. Thaân theå treû töôi vaø deûo dang cuûa naøng vöôn cong döôùi boùng caây, vaø taám aùo maûnh caêng saùt ñeå phoâ haún nhöõng ñöôøng meàm maïi. Khi naøng haùi chuøm quaû xuoáng, Chi vaø Hoaït xuùm laïi cöôùp ngay treân tay naøng nhöõng quaû ngon. Toâi vaãn ñöùng rieâng ra, vaø theøm muoán caùi veû töï nhieân cuûa hai ngöôøi baïn. Nhöng sau cuøng, Lan ñeán gaàn beân, ñöa cho toâi moät quaû ngon nhaát maø naøng ñaõ giaáu trong luùc caùc baïn toâi tranh. Toâi giô tay ñoùn laáy vaø ngoùn tay toâi chaïm vaøo ngoùn tay naøng. Lan noùi kheõ:
- Anh caàm laáy.
Ñoâi maét naøng nhìn toâi, toâi boãng rung ñoäng caû ngöôøi; ñoâi maét naøng phaûn chieáu moät tình yeâu maõnh lieät vaø tha thieát quaù. Toâi hieåu ngay raèng naøng yeâu toâi. Töï nhieân, moät söï caûm ñoäng traøn laán vaøo ngöôøi; toâi cuõng nhìn laïi naøng. Neùt maët cuûa Lan luùc baáy giôø toâi môùi bieát roõ. Naøng khoâng ñeïp, nhöng khuoân maët deã coi, vaø luùc naøy naøng coù moät veû xinh xaén ñaùng yeâu, moät caùi duyeân töôi thaém vaø kín ñaùo. Tröôùc toâi, naøng cuùi maët xuoáng; moät noãi e theïn laøm öûng hoàng hai goø maù. Khi naøng quay ñi, toâi nhìn theo khen phuïc caùi daùng ñieäu uyeån chuyeån cuûa naøng.
Sau buoåi aáy, toâi bieát chaéc chaén yù töù cuûa naøng ñoái vôùi toâi. Lan tìm heát caùch laøm cho toâi vöøa loøng. Nhöõng söï chaêm nom saên soùc rieâng cuûa naøng laøm toâi töï kieâu. Ñoâi khi, naøng coá yù tìm caùch gaëp toâi. Nhöõng luùc toâi ñi hoïc veà, toâi thaáy naøng nhö tình côø ra ñöùng ôû ngoõ. Khi toâi ñi qua, naøng kheùp neùp vaøo beân töôøng vaø nhìn toâi mæm moät nuï cöôøi sung söôùng. Toâi cuõng mæm cöôøi traû laïi naøng; toâi coøn treû vaø tình yeâu cuûa moät coâ con gaùi khieán toâi töï ñaéc.
Moät ñeâm giöõa thaùng, toâi ngoài buoàn trong buoàng hoïc, khoâng bieát laøm gì. Caû nhaø ñaõ ñi nguû, vaø anh Chi vôùi anh Hoaït ñi xem tuoàng vaéng. Toâi ngoài gaàn beân cöûa soå troâng ra saân. ôû ngoaøi, traêng raèm vaèng vaëc, töôøng voâi saùng traéng leân choùi loïi. Hai daõy chaäu lan caét boùng xuoáng maët saân, vaø caùc laù lan ñen saãm laáp laùnh aùnh traêng cong. Thôøi khaéc raát eâm dòu vaø thuù vò. Toâi laëng yeân höôûng luoàng gioù maùt cuûa ban ñeâm.
Boãng nhieân moät boùng ngöôøi len vaøo caùc chaäu caây, roài toâi nghe thaáy tieáng nöôùc kheõ rôùt xuoáng. Coâ Lan töôùi hoa. Toâi nhôù moãi khi chaäu lan coù doø hoa nôû, oâng Caû laïi baét naøng töôùi ban ñeâm. Coù khi, khuya laém, chuùng toâi haõy coøn nghe thaáy tieáng coâ ôû ngoaøi vöôøn. Moät yù ham muoán boãng ñeán chieám laáy taâm hoàn toâi. Muøi thôm nheï vaø saéc cuûa hoa lan thoang thoaûng ôû ngoaøi. Lan vaãn cuùi mình treân chaäu caây, döôøng nhö khoâng bieát coù toâi beân caïnh. Tuy vaäy, toâi ñoaùn roõ söï caûm ñoäng cuûa naøng. Toâi ñeán beân caïnh naøng kheõ goïi:
- Lan, em Lan...
Toâi ñeå tay leân tay naøng. Lan rung ñoäng caû ngöôøi, toaøn thaân naøng meàm laïi. Naøng ngaû ngöôøi treân vai toâi... Toâi bieát raèng töø ñaây Lan seõ laø moät vaät cuûa toâi, vaø toâi muoán laøm gì naøng cuõng ñöôïc.
Sau ñoä aáy, tính neát naøng hình nhö ñoåi haún, hay baây giôø naøng môùi bieåu loä caùi tính neát thöïc cuûa naøng ra. Naøng khoâng coøn laø coâ gaùi laëng leõ vaø kín ñaùo tröôùc kia nöõa. Lan noùi naêng luoân mieäng vaø tieáng cöôøi cuûa naøng vang leân trong nhaø; maét naøng saùng leân, vaø hôi moät chuùt vieäc cuõng laøm cho naøng vui söôùng. Baø Caû laáy laøm laï veà con vaø nhieàu khi baø ñònh ngaên caûn caùi vui traøn lan aáy:
- OÂi! Con Lan ñoä naøy laøm sao aáy. Khoâng bieát coù gì maø vui veû theá.
Hai baïn toâi hình nhö hieåu bieát. Hoï thöôøng nhìn toâi vôùi moät veû treâu nghòch vaø cöôøi vôùi nhau moät caùch tuøng ñaûng. Toâi laøm lô nhö khoâng bieát gì.
aùi tình ñaõ khieán Lan thaønh moät ngöôøi khaùc. Taâm hoàn naøng phoâ baøy ra roõ reät. Naøng thaønh ra con treû vaø ngaây thô quaù. Naøng töôûng laøm toâi vöøa loøng baèng nhöõng cöû chæ saên soùc aâu yeám. Nhöõng thöùc quaø lieân tieáp nhau treân baøn hoïc, khieán chuùng toâi aên no boû caû côm. (Chæ beùo cho hai anh baïn toâi, hoï ñöôïc höôûng töï nhieân vaø laïi coøn coù chuyeän ñeå cheá gieãu toâi nöõa). Luùc naøo naøng cuõng nghó caùch ñeå chieàu yù toâi. Nhöõng cöû chæ vuïng veà cuûa naøng khieán toâi vöøa caûm ñoäng laïi vöøa ngöôïng vôùi anh em. Nhöng Lan hình nhö khoâng nhaän thaáy.
Moät buoåi chuû nhaät, maáy ngöôøi baïn ñeán ruû chuùng toâi ñi chôi. Vöøa ñi qua chôï ôû ñaàu phoá, boãng thaáy Lan taát taû chaïy theo, goïi. Toâi döøng laïi, cau maøy, khoâng baèng loøng. Naøng troâng leân, vaø luùc baáy giôø hình nhö môùi bieát toâi khoâng ñi moät mình. Hai maù ñoû böøng vì theïn. Lan luùng tuùng:
- Anh... anh caàm laáy caùi naøy maø aên.
Naøng giôû trong boïc aùo maáy beï ngoâ nöôùng vöøa mua ôû chôï.
Tieáng cöôøi cuûa caùc baïn toâi vang leân. Böïc mình, toâi ñaâm gaét:
- Ai baûo coâ cho toâi? Toâi khoâng duøng caùi cuûa aáy.
Lan söõng ngöôøi, ñöùng laëng nhìn. Toâi bieát toâi ñaõ laøm phaät yù naøng, nhöng ai laïi ñem cho quaø giöõa phoá nhö theá. Anh Chi hoûi lôõm:
- Sao, cuûa chò aáy mua cho maø anh laïi cheâ aø?
Hoï cöôøi vôùi nhau, roài Hoaït giôùi thieäu vôùi maáy ngöôøi baïn:
- Nhaân tình ñeïp cuûa anh toâi ñaáy.
Toâi khoâng traû lôøi, khoù chòu. Luùc veà, toâi coá yù traùnh naøng, vaø giöõ veû maët giaän. Nhöng Lan vaãn treû con vaø voâ lyù nhö cuõ.
Ngaøy moàng naêm thaùng naêm, khoâng bieát nghó theá naøo, Lan ñöa taëng toâi moät boä buøa baèng voùc nhieãu xanh ñoû. Ñoù laø coâng trình tæ mæ maø naøng ñaõ thöùc suoát ñeâm ñeå khaâu. Troâng thaáy vaät aáy roõ raøng ñeå treân taäp saùch cuûa toâi, anh Chi vaø Hoaït ruõ ra maø cöôøi. Hoï chuyeàn tay nhau xem quaû ñaøo vaø quaû ôùt saëc sôõ aáy, vaø nhöõng caâu mæa mai laïi gaáp ñoâi leân. Xaáu hoå, toâi giaèng laáy vaø vöùt ra ngoaøi cöûa soå. Caùi buøa tuùi rôi ngay vaøo raõnh nöôùc.
Chieàu ñeán, khi gaëp Lan, toâi thaáy naøng nhìn toâi coù veû aâm thaàm oaùn traùch. Vöøa böïc mình cho toâi laïi vöøa böïc mình cho naøng, toâi laëng yeân giaû vôø laõnh ñaïm roài traùnh maët ra choã khaùc.
OÂng baø Caû ñaõ baét ñaàu nghi ngôø moät söï gì. Ñieàu aáy khieán toâi lo ngaïi. Toâi ñaõ nhieàu laàn baûo nhoû Lan phaûi kín ñaùo. Nhöng maëc nhöõng ñieàu khuyeân nhuû caån thaän cuûa toâi, Lan hình nhö khoâng theå giöõ gìn ñöôïc. Naøng coù moät taâm hoàn giaûn dò vaø queâ muøa trong tình yeâu. Lan laøm quaø cho toâi nhöõng thöùc raát buoàn cöôøi vaø voâ lyù, vaø toû veû ngaïc nhieân khi thaáy toâi khoâng baèng loøng:
- Nhöõng thöù aáy em bieáu anh, anh khoâng thích ö?
Bieát khoâng theå laøm naøng hieåu ñöôïc, toâi chæ traû lôøi:
- Toâi khoâng thích coâ cho toâi caùi gì caû.
Söï yeâu meán cuûa toâi vôùi naøng coù leõ Hoaït vaø Chi ñaõ keå cho nhieàu ngöôøi nghe roài. ôû tröôøng caùc baïn hoïc nhieàu laàn ñaõ noùi boùng gioù xa xoâi ñeán. Caâu chuyeän caùi buøa tuùi ngaøy moàng naêm hoï ñaõ bieát. Ngaïc, moät hoâm, töï döng ñeán thoø tay vaïch aùo toâi ra, baûo:
- Naøo, xem caùi buøa tuùi cuûa maøy ñaâu naøo...
Toâi giaän döõ gaït haén ra, quay ñi. Ngaïc cheá vôùi:
- EÂ, eâ, nhôùn theá kia maø coøn ñeo buøa tuùi kia!
Nhöõng lôøi cheá gieãu aáy laøm toâi böïc töùc ñeán cöïc ñieåm. Toâi thaàm traùch Lan ñaõ gaây cho toâi nhöõng noãi khoù chòu aáy. Tình yeâu moäc maïc cuûa naøng baét ñaàu ñeø neùn toâi. Nhöõng caùch yeâu meán saên soùc cuûa naøng chæ laøm toâi baän bòu.
Toâi baét ñaàu tìm côù traùnh naøng. Lan, traùi laïi, caøng quaán quyùt laáy toâi. Loøng ham meâ khieán naøng queân heát caû giöõ gìn. Heã gaëp toâi choã khuaát laø naøng nhaåy ñeán oâm laáy, vaø toâi khoù khaên môùi gôõ ñöôïc ra. Chuùng toâi nhö theá ñaõ suyùt bò oâng baø Caû baét gaëp maáy laàn.
... Nhöõng veû cheá gieãu cuûa caùc baïn hoïc vaø nhöõng caâu mæa mai laïi thoaùng qua trong trí. Toâi khoâng coøn caùi yeân taâm ñeå saün saøng höôûng tình yeâu nöõa. Toâi voäi xa naøng. Lan khoâng hieåu, vaø nhöõng caâu traùch moùc, tuy raát kín ñaùo, vôùi nhöõng gioït nöôùc maét cuûa Lan moãi khi thaáy toâi thôø ô, chæ caøng khieán toâi khoù chòu theâm.
Moät buoåi chieàu, caû nhaø ñi aên coã vaéng, Hoaït vaø Chi sang Nam Ñònh chôi. Toâi ôû ngoaøi veà thaáy maâm côm chôø saün ôû nhaø vôùi hai ñoâi ñuõa vaø hai caùi baùt. Lan ñöùng khuaát moät choã khuùc khích cöôøi. Roài, nhö con chim non, nhaûy nhoùt chaïy ra naém laáy tay toâi maéng:
- Hoâm nay caäu veà muoän quaù! Côm nöôùc nguoäi caû roài!
Caâu traùch côït ñuøa, naøng coá laáy gioïng ñöùng ñaén ñeå gioáng nhö lôøi ngöôøi vôï traùch choàng. Toâi buoàn cöôøi, nhöng cau maøy khoâng ñaùp.
Lan nhìn toâi nhö ñöùa treû doø yù ngöôøi lôùn:
- Gôùm, laøm gì maø laàm laàm caùi maët theá? Thoâi, toâi xin caäu ñi.
Naøng böng mieäng cöôøi, môû loàng baøn, rình söï baèng loøng cuûa toâi tröôùc nhöõng moùn aên kheùo laøm maø naøng bieát laø toâi vaãn thích.
Nhöng toâi vaãn khoâng noùi. Toâi ueå oaûi vaøo buoàng beân, ngoài sau baøn hoïc giôû saùch ra coi. Bieát naøng ñang tieán laïi gaàn, toâi cuõng khoâng quay laïi.
- Anh Bình sang xôi côm.
Toâi khoâng ñaùp, naøng laïi môøi:
- Môøi caäu Bình ñi xôi côm... Xin môøi caäu Bình ñi xôi côm aï!
Tieáng cöôøi naøng gioøn giaõ reo leân sau caâu noùi aáy. Naøng chaïy ñeán beân ñònh keùo toâi daäy, nhöng neùt maët nghieâm nghò cuûa toâi baét naøng ngöøng im.
Veû söõng sôø cuûa naøng vaø söï oaùn traùch buoàn raàu öùa treân ñoâi maét khieán toâi coù yù aùi ngaïi cho naøng, song toâi cuõng noùi:
- Ñöôïc, coâ cöù ñeå maëc toâi, toâi chöa muoán aên.
- Kìa, nhöng maø...
- Khoâng, choác nöõa toâi aên cuõng ñöôïc.
Naøng toan noùi, nhöng sau cuùi ñaàu im laëng, nhìn toâi moät laàn nöõa roài quay ra.
Toâi aên côm moät mình, aên raát nhanh, vaø khoâng ñeå yù ñeán söï giaän doãi cuûa Lan; xong böõa toâi ñi chôi töùc khaéc.
ôû ngoaøi phoá, toâi gaëp Chi vaø Hoaït beân Nam veà, Chi laøm boä ngaïc nhieân:
- Kìa sao khoâng ôû nhaø töï tình?
Hoaït theâm moät caâu:
- OÂng baø ñaõ giaän nhau chöù gì?
Roài caû hai naác leân cöôøi. Toâi cau maøy ñeå ñaùp laïi.
Ñeâm hoâm ñoù toâi böïc mình vaø traèn troïc khoâng nguû ñöôïc. Nghó ñeán tình yeâu cuûa Lan ñoái vôùi toâi, nghó ñeán böõa côm chieàu, toâi hôi laáy laøm hoái haän, vaø bôûi theá laïi caøng thaáy böïc mình theâm.
Saùng hoâm sau toâi nghe thaáy baø Caû hoûi:
- Lan, maøy meät ñaáy aø?
Tieáng Lan ñaùp:
- Thöa ñeû khoâng aï.
Khi Lan ôû döôùi nhaø ñi qua saân, toâi thaáy naøng maët raàu raàu, hai maét quaàng thaâm, daùng ñieäu laëng leõ vaø chaùn ngaùn. Naøng xaùch caùi thuøng töôùi ñeán ñeå beân beå nöôùc vaø hình nhö coá tình giöõ laïi trong loøng nhöõng tieáng thôû daøi.
Toâi thaáy loøng nao nao vöøa böïc vöøa buoàn, nhö thaáy moät söï gì eâm ñeïp ñang maát ñi maø khoâng coøn can ñaûm giöõ laïi ñöôïc nöõa.
Töø hoâm aáy, Lan laïi yeân laëng nhö tröôùc. Naøng ít noùi vaø cuõng khoâng hay gaëp maët toâi. Naøng toû ra moät thaùi ñoä ñuùng möïc, laõnh ñaïm vaø luùc naøo cuõng buoàn raàu. Söï ñoù ñeå cho toâi ñöôïc bình yeân, nhöng cuõng laøm cho toâi phaät yù. Toâi töôûng naøng chæ theá trong ít böõa, chaéc coù buoåi naøng khoâng gan ñöôïc nöõa, seõ phaûi tìm ñeán toâi, seõ phaûi hoûi han toâi, vaø söï chôø ñôïi caùi luùc naøng laøm laønh vôùi toâi laïi caøng khieán toâi töùc böïc trong söï kieâu haõnh.
Cuøng ôû moät nhaø, chuùng toâi nhö ngöôøi xa laï, vaø laâu daàn, nghó ñeán naøng, toâi thaáy loøng döûng döng. Hôn moät thaùng trôøi thænh thoaûng môùi troâng thaáy nhau, Lan vôùi toâi thaûn nhieân hoûi nhau hay traû lôøi nhöõng caâu khoâng giaáu moät yù töù gì thaân maät hay hôøn giaän.
Toâi cuõng khoâng ñeå maét ñeán dung nhan naøng nöõa, vaø ñoâi khi töôûng töôïng ñeán chuyeän cuõ, toâi ngaïc nhieân nhö tìm thaáy moät tính tình dò kyø.
Roài muøa thi tôùi nôi. Chi, Hoaït vaø toâi chaêm chæ luyeän taäp. Söï ganh ñua soát saéng cuoái naêm laø ñieàu quan taâm hoaøn toaøn cuûa ngöôøi ñi hoïc. ôû nhaø oâng Caû trong nhöõng böõa côm, chæ noùi ñeán chuyeän thi cöû vaø baøn baïc ñeán nhöõng ñaàu baøi khoù hay deã seõ ra trong kyø thi naøy.
Lan bò xoùa boû haún trong ñôøi toâi. Khoâng bao giôø söï laõng queân laïi mau choùng nhö trong taâm trí toâi hoài baáy giôø, vaø khoâng bao giôø cuoäc tình duyeân cuûa tuoåi thanh nieân laïi ñôn baïc ñeán nhö theá. Giöõa coâ con gaùi oâng chuû nhaø cuøng vôùi ngöôøi ôû troï hoïc, hình nhö khoâng coù moät tình nghóa naøo caû vaø caùi ñeâm traêng aân aùi tröôùc ñaây daêm ba thaùng chæ laø hình aûnh hôø höõng cuûa moät giaác moäng thoaùng qua.
Hoài aáy kyø thi cô thuûy chöa môû ôû Thaùi Bình. Toâi cuøng caùc baïn höõu phaûi sang tröôøng Nam vaø ôû luoân ñoù boán ngaøy ñeå chôø ñôïi keát quaû. Ngaøy thöù naêm toâi trôû veà Thaùi vôùi caùi möøng ñöôïc truùng tuyeån vaø töùc khaéc nghó ñeán söï thu xeáp veà queâ. Anh Hoøe, con oâng Caû, cuõng may maén nhö toâi, vaø hai anh Chi vaø Hoaït. Toâi ñeå caû taâm trí vaøo söï vui veû cuûa moïi ngöôøi. Vôï choàng oâng chuû laøm moät böõa côm sang troïng nhö böõa tieäc ñeå khao chuùng toâi. Caû nhaø ngoài aên tröø coâ Lan khoù ôû töø maáy hoâm tröôùc. Toâi hoûi thaêm qua quyùt laáy leä vaø cöôøi noùi giaûo hoaït nhaát nhaø. Chi thænh thoaûng treâu toâi baèng moät caâu ranh maõnh khaùc. Moät laàn, khi röôïu ngaø ngaø say, vaø nhaân thaáy Chi ñöùng laøm moái xin coâ Lan cho toâi, oâng Caû cöôøi thích chí:
- Caùi gì chöù caùi ñoù thì ñöôïc. Nhöng ai laáy con gaùi toâi thì phaûi ôû göûi reå ba naêm.
Toâi "xin vaâng" vaø cöôøi moät caùch roõ raøng toû ra tính caùch ñuøa côït cuûa caâu chuyeän.
Toâi khoâng kòp coù thì giôø hoái haän cho söï taøn aùc voâ tình coù theå thaáy trong caâu ñuøa côït. Toâi cuõng khoâng muoán nghó raèng Lan luùc ñoù coù theå ñau loøng vì toâi. Lan khoâng coøn lieân laïc vôùi toâi nöõa.
Hoâm sau toâi töø giaõ nhaø oâng chuû, loøng hôùn hôû töôûng ñeán söï möøng rôõ cuûa meï toâi luùc thaáy toâi veà. Trong caùi thì giôø ñi xe töø Thaùi ñeán beán Taân Ñeä vaø ñôïi taàu ôû Nam qua, toâi maûi nghó chuyeän nghæ heø, chuyeän leân Haø Noäi hoïc ban Thaønh chung, khoâng moät luùc naøo coù moät yù meán tieác coâ thieáu nöõ con gaùi oâng Caû.
Khi taøu Nam tôùi toâi ñaùp thuyeàn leân, choïn choã caát haønh lyù vaø vui veû ngoù ñaàu ra troâng moät laàn cuoái caùi beán toâi vaãn ñi veà trong maáy naêm qua. Hai daõy nhaø laù boàng beành ôû hai con ñöôøng quaïnh queõ ñang thong thaû luøi laïi vaø nhoû daàn. Moät söï baâng khuaâng nheï nhaøng dìu taâm hoàn ngöôøi ñeán nhöõng tình caûm man maùc, toâi boãng thaáy caû ngöôøi xuùc ñoäng vì nhaän ra trong boïn ngöôøi laùc ñaùc ôû beán moät caùi xe ñoã voäi, vaø treân xe böôùc xuoáng moät ngöôøi con gaùi ngô ngaùc nhìn veà phía toâi.
Taàu ñaõ xa haún maïn soâng. Maët ngöôøi treân beán khoâng nhìn roõ. Tuy vaäy, toâi khoâng theå laàm ñöôïc, ngöôøi thieáu nöõ kia chính laø con ngöôøi toäi nghieäp ñaõ hôøn giaän toâi vaø thöông toâi.
Chæ moät laùt, beán ñoø Taân Ñeä ñaõ khuaát haún ven soâng. Töø ñoù, toâi khoâng gaëp Lan laàn naøo nöõa.
Ruùt töø taäp truyeän ngaén Sôïi toùc,
Nxb Ñôøi nay, Haø Noäi, 1942.
[ Trôû Veà ]