Moãi gia ñình nhoû coù cuoäc soáng ñaàm aám cuûa mình trong moät ngoâi nhaø saøn, giöõa söï saên soùc giuùp ñôõ cuûa coäng ñoàng laøng chaï.

Caên cöù vaøo nhöõng hình chaïm khaéc trang trí treân troáng ñoàng thì nhaø saøn cuûa nhaân daân Vieät coå laø kieåu nhaø saøn chöa coù vaùch, saøn thaáp, maùi cong hình thuyeàn ñuoâi maùi goái saùt nhaø saøn, thang leân nhaø ñaët ôû maët tröôùc.

Caïnh nhaø ôû coù caû nhaø kho cuõng xaây theo kieåu nhaø saøn thaáp, troøn, maùi hình mui thuyeàn, nhoû hôn nhaø ôû. Daáu veát cuûa nhöõng ngoâi nhaø saøn lôùn coù coät goã to, daøi ñeán 4 hay 5 meùt vôùi nhöõng loã moäng ñuïc tinh teá, cuøng vôùi nhöõng gioùng tre, nhöõng maûnh pheân ñan ñaõ ñaøo tìm ñöôïc ôû lôùp ñaát döôùi cuøng di chæ Ñoâng Sôn (Thanh Hoùa).

Gia ñình nhoû thôøi Huøng Vöông laø teá baøo cuûa xaõ hoäi. Gia ñình nhoû bao goàm vôï choàng vaø nhöõng ñöùa con, ñöùa chaùu luùc naøy ñaõ xuaát hieän vaø phaùt trieån beân caïnh nhöõng gia ñình lôùn ñang treân quaù trình suy taøn vaø sau khi nhöõng coâng xaõ thò toäc doøng meï baét ñaàu tan raõ, nhöôøng choã cho cheá ñoä quyeàn cha vaø gia ñình doøng cha. Tröôùc kia noâng nghieäp duøng cuoác ñaù thoâ sô laøm cho ngöôøi ñaøn baø thôøi nguyeân thuûy giöõ vai troø troïng yeáu trong saûn xuaát. Troàng troït ñaõ coù nhöng chöa baûo ñaûm, chæ coù haùi löôïm môùi cung caáp töông ñoái ñaày ñuû nhu caàu thöïc phaåm cho con ngöôøi. Ñeán thôøi Huøng Vöông, coâng cuï saûn xuaát, nhaát laø noâng cuï baèng ñoàng, ngaøy caøng saéc beùn tieän lôïi, laøm cho ngheà troàng troït ñöôïc ñaåy maïnh. Luùa khoai saûn xuaát ñöôïc baûo ñaûm phaàn lôùn thöùc aên cuûa con ngöôøi.

Löôõi rìu, löôõi cuoác, löôõi caøy, löôõi haùi baèng ñoàng ñaõ ñöa ngöôøi ñaøn oâng töø saên baén veà vôùi noâng nghieäp. Vieäc trao ñoåi thònh haønh, thuùc ñaåy söï phaùt trieån caùc ngaønh saûn xuaát khaùc, chieán tranh töï veä vaø baønh tröôùng laõnh thoå laøm cho ngöôøi ñaøn oâng giaønh laáy ñòa vò quan trong trong saûn xuaát, trong xaõ hoäi cuõng nhö trong gia ñình. Coù moät söï thay ñoåi ngoâi töø cheá ñoä quyeàn meï vaø doøng meï sang cheá ñoä quyeàn cha, doøng cha, nhöng khoâng ñi ñeán cöïc ñoan vaø nhanh choùng nhö ôû xaõ hoäi vaø gia ñình ngöôøi Haùn cuøng thôøi.

Moät tinh thaàn bình ñaúng ngöï trò trong quan heä cuõng nhö trong vò trí xaõ hoäi cuûa ngöôøi ñaøn oâng vaø ngöôøi ñaøn baø, ngöôøi ñaøn oâng tuy ñaõ vöôn leân nhöng chöa giaønh cho mình ñöôïc öu theá tuyeät ñoái; cheá ñoä quyeàn meï, gia ñình gioøng meï coøn ñeå laïi nhieàu taøn dö sinh hoaït, trong phong tuïc vaø trong vaên hoaù tinh thaàn con ngöôøi thôøi Huøng Vöông cuõng nhö thôøi phong kieán sau naøy.

Vôùi nhöõng coâng cuï saûn xuaát saéc beùn tieän lôïi, moãi gia ñình nhoû ñaõ coù khaû naêng saûn xuaát töï caáp töï tuùc vaø taát nhieân coøn phaûi nhôø vaû vaøo taäp theå veà nhieàu maët. Laõnh ñaïo gia ñình laø ngöôøi choàng, ñoàng thôøi yù kieán cuûa ngöôøi vôï cuõng coù taùc duïng quyeát ñònh. Caû hai vôï choàng cuøng lao ñoäng noâng nghieäp vaø trong nhöõng luùc raûnh roãi, vôï coù theå ñi haùi löôïm, choàng saên baén vaø ñaùnh caù ñeå caûi thieän sinh hoaït nhö caùch noùi ngaøy nay. Vôùi daûi ñaát phì nhieâu nhieàu röøng ruù, soâng ngoøi ñaàm hoà vaø bôø bieån thì saûn phaåm thieân nhieân vaãn laø nguoàn boå sung thöùc aên phong phuù vaø quyù baùu cho ngöôøi daân Vieät coå, chuû nhaân cuûa nhöõng thöûa ruoäng nöôùc ("ruoäng Laïc") ñaàu tieân.

Ruoäng ñaát hoài aáy chöa phaûi laø cuûa rieâng. Chöa coù tình hình:

Troáng laøng ai ñaùnh thì thuøng
Cuûa chung ai kheùo vaãy vuøng thaønh rieâng

Soáng trong laøng chaï, trong caùc gia ñình nhoû aáy, nam giôùi thöôøng laø ñoùng khoá, côûi traàn. Coù kieåu khoá daây, ñuoâi thaû vöøa chaám moâng. Coù kieåu khoá quaán hai voøng quanh buïng thaû muùi phía tröôùc vaø caû phía sau. Coù kieåu khoá chæ thaû ñuoâi daøi ôû phía sau (2).

Nöõ giôùi thì maëc vaùy, côûi traàn nhö caùc daân toäc ôû Taây Nguyeân, Ba-Li (Inñoâneâxia) vaø nhieàu vuøng röøng nuùi Ñoâng Nam AÙ ngaøy nay. Coù kieåu vaùy kín (vaùy chui), laïi coù kieåu vaùy môû (vaùy quaán), caû hai kieåu ñeàu maëc ngaén ñeán ñaàu goái. Nhieàu phuï nöõ maëc theâm chieác ñeäm vaùy coù trang trí thaû ôû tröôùc buïng vaø sau moâng (3).

Nguyeân lieäu ñeå laøm khoá, vaùy laø vaûi deät, coù nhieàu maãu vaûi deät töông ñoái mòn, ñeïp, treân vaûi coù trang trí baèng theâu, veõ.

Ngaøy hoäi, ngaøy leã, daân Vieät coå maëc nhöõng chieác vaùy xoøa laøm baèng loâng chim hay baèng laù caây keát laïi, ñoäi nhöõng chieác muõ cuõng laøm baèng loâng chim caém cao treân ñaàu phía tröôùc caøi theâm nhöõng boâng lau (4)

Truyeàn thoáng duøng loâng chim vaø boâng lau laøm trang phuïc ngaøy hoäi coøn ñöôïc baûo löu laâu daøi veà sau ôû nhieàu laøng ngöôøi Vieät, ngöôøi Möôøng, ngöôøi Taây Nguyeân.

Phuï nöõ thuoäc caáp baäc treân maëc ñuû boä xoáng aùo troâng raát sang troïng: ngoaøi chieác khaên truøm vaét thaønh choùp nhoïn treân ñaàu coøn maëc yeám kín ngöïc ôû trong, aùo caùnh xeû ngöïc ôû ngoaøi, thaét löng coù trang trí quaán ngang buïng, lieàn ñoù chieác vaùy kín cuõng coù trang trí, buoâng chuøng ñeán goùt chaân, chieác ñeäm vaùy hình chöõ nhaät thaû ôû tröôùc buïng vaø sau moâng (5). Ñaây laø tieàn thaân kieåu aùo yeám vaùy quen thuoäc cuûa ngöôøi phuï nöõ Vieät coå truyeàn, vaø gaàn nhö laø kieåu maãu cuûa y phuïc phuï nöõ Möôøng caän hieän ñaïi.

Thuû lónh quaân söï thôøi Huøng Vöông coù taám ñoàng che ngöïc hình chöõ nhaät hay hình vuoâng coù trang trí, coù ñai löng vôùi khoùa ñoàng to baûn coù trang trí vaø ñính theâm nhöõng chieác nhaïc ñoàng nhoû.

Ngöôøi thôøi Huøng Vöông öa duøng ñoà trang söùc. Nam cuõng nhö nöõ ñeàu ñeo voøng tai (6), ñeo nhaãn, haït chuoãi vaø phoå bieán nhaát laø voøng tay.

Kieåu trang söùc thaät laø nhieàu maàu veû: voøng tai hình troøn, hình vaønh khaên; haït chuoãi hình troøn, hình truï, hình traùi soan; nhaãn coù tieát dieän hình troøn, hình thöøng beän; voøng tay coù tieát dieän hình troøn, hình baùn nguyeät, hình chöõ nhaät, hình vuoâng, hình thang...

Haàu heát ñoà trang söùc laøm baèng ñaù hieám (maøu vaøng, maøu xanh, nhieàu maøu), baèng ñoàng thau. Thænh thoaûng coù caû ngoïc. Nhôø söï chaêm chuù gia coâng vaø khieáu thaåm myõ tinh teá, kyõ thuaät cheá taùc tinh xaûo, ngöôøi thôï kheùo ñaõ taïo ra nhöõng vaät laøm ñeïp cho con ngöôøi coù giaù trò lôùn trong lòch söû ngheä thuaät trang söùc.

Ngöôøi thôøi Huøng Vöông coù nhieàu kieåu ñaàu toùc khaùc nhau. Phoå bieán laø loái caét toùc ngaén vaø buùi toùc. Saùch Lónh Nam chích quaùi cheùp : (Daân Vieät coå) caét toùc ngaén ñeà ñi röøng cho tieän. Nam giôùi laãn nöõ giôùi caét toùc ngang vai roài ñeå xoõa, khoâng teát buoäc gì. Loõi buùi toùc phoå bieán cuõng chung cho nam laãn nöõ laø buùi troøn sau gaùy, thænh thoaûng coù ngöôøi buùi cao treân ñænh ñaàu (7). Phuï nöõ quyù toäc - caùc mò nöông (meä naøng) - truøm khaên vaét thaønh choùp nhoïn, ôû ngoaøi buùi toùc. Cuõng coù khi caû nam laãn nöõ keøm vôùi buùi toùc coøn chít moät daûi khaên nhoû ôû giöõa traùn vaø chaân toùc, thaû ñuoâi khaên ra phía sau, hay khoâng coù ñuoâi khaên(8). 

Phuï nöõ thænh thoaûng keát toùc thaønh moät ñuoâi sam thaû daøi sau löng, chít theâm moät vaønh khaên nhoû khoâng thaû muùi (9)

Ñaàu toùc, xoáng aùo, ñoà trang söùc: ñoù laø boä trang phuïc cuûa ngöôøi thôøi Huøng Vöông, qua ñoù theå hieän söï phaùt trieån kinh teá, söï tieán boä vaø phaân hoùa xaõ hoäi, trình ñoä tieán trieån cuûa tö duy vaø khieáu naêng thaåm myõ. Qua ñoù cuõng thaáy roõ moät soá ñaëc tröng veà toäc heä khaùc nhau maø veà sau nhöõng toäc ngöôøi khaùc nhau vaãn coøn baûo löu beân caïnh ngöôøi Vieät: ngöôøi Thaùi, ngöôøi Möôøng, ngöôøi Meøo, ngöôøi Dao ... trong ñaïi gia ñình daân toäc Vieät Nam.

Nguoàn thöùc aên chuû yeáu cuûa nhaân daân Vieät coå laø thoùc gaïo. Lónh Nam chích quaùi cheùp : (Ruoäng Laïc) saûn xuaát ñöôïc nhieàu gaïo neáp. Gaïo neáp nay vaãn ñang coøn laø nguoàn thöùc aên quan troïng cuûa daân toäc Möôøng, Taøy, Thaùi,  Laøo ...

ÔÛ ngöôøi Vieät, trong cuùng gioã hoäi heø - vôùi thöïc chaát vaø yù nghóa laø gôïi laïi vaø baûo löu truyeàn thoáng sinh hoaït coå xöa - nhaát thieát phaûi duøng gaïo neáp (xoâi, oaûn), ñieàu naøy cho thaáy thoaït ñaàu, thuôû xöa, neáp laø thöùc aên quan troïng. Truyeàn thuyeát daân gian noùi nhieàu veà vieäc aên vaø cheá bieán neáp ôû thôøi Huøng Vöông. Khaûo coå hoïc cuõng ñaõ phaùt hieän ñöôïc nhöõng chieác choõ ñoà xoâi thôøi Huøng Vöông.

Cuøng aên vôùi thoùc gaïo coøn coù moät soá quaû, haït, rau, cuû khaùc nhö baàu, bí, ñaäu, traùm, na, caø, cau, cuû kieäu, döa haáu, boät baùng, rau muoáng ... Quaû baàu laø moâ-típ cuûa nhöõng thaàn thoaïi vaøo loaïi coå nhaát cuûa nhieàu daân toäc ôû Vieät Nam vaø Ñoâng Nam AÙ. Truyeàn thuyeát daân gian veà vua Huøng, veà oâng Doùng ñaõ nhaéc ñeán cuû kieäu, quaû caø. Baø meï vaø daân chaï ñaõ doïn cho Doùng nhöõng böõa côm caø ñoà soä; tröôùc khi leân ñöôøng ra traän, Doùng aên lieàn moät luùc heát :

Baûy nong côm, ba nong caø.

Thöùc aên coù caù, gaø, vòt, chim, choù, lôïn röøng, lôïn nhaø, traâu röøng, traâu nhaø, höôu nai, caày caùo, nhím, ruøa, ba ba, hoå, voi, raùi caù, teâ giaùc maø raêng vaø xöông vuïn ñaõ tìm thaáy trong caùc di chæ khaûo coå, hay hình aûnh thaáy treân caùc troáng ñoàng, töôïng ñoàng, töôïng ñaát ñaøo ñöôïc trong caùc di chæ. Saùch söû coå cuõng nhaéc ñeán deâ, raén. Ngoaøi ra cua, oác laø moät nguoàn thöùc aên ñaùng keå. Ngöôøi xöa ñaõ töøng naën töôïng oác (10)  beân caïnh töôïng gaø, töôïng chim, töôïng boø, töôïng choù, töôïng coùc, töôïng ruøa. Xaùc cua ñoàng ñaõ tìm thaáy ôû moät vaøi di chæ.

Ngöôøi thôøi Huøng Vöông ñaõ bieát duøng nhieàu loaïi höông lieäu, gia vò vaø thöùc uoáng ñaëc bieät. Ñoù laø röôïu, göøng, muoái, traàu cau, ñaát hun ...

Lónh Nam chích quaùi cheùp : (Ngöôøi Vieät coå) laáy coát gaïo laøm röôïu. Söû saùch vaø truyeàn thuyeát noùi Huøng Vöông say röôïu ñeå maát nöôùc; vaøo theá kyû 2 tröôùc Coâng nguyeân boïn vua quan nhaø Trieäu ôû nöôùc Nam Vieät ñaõ daâng noäp haøng ngaøn voø röôïu cho nhaø Haùn. Truyeàn thuyeát veà traàu cau gaén lieàn vôùi söï tích thôøi Huøng Vöông. AÊn traàu cau laø tuïc leä coå truyeàn ôû Vieät Nam; vaø "mieáng traàu laø ñaàu caâu chuyeän". Coøn ñaát hun, daân gian goïi laø "baùnh ngoùi", moùn ñaát seùt tinh ñöôïc nung ñoát baèng nhöõng caây coû khoùi thôm laø moät "moùn aên" kyø laï nhöng ñöôïc saûn xuaát vaø tieâu thuï ôû nhieàu vuøng trung du vaø ñoàng baèng Baéc boä cho ñeán tröôùc ngaøy caùch maïng thaùng Taùm. ÔÛ ngöôøi Xaù Taây Baéc, ôû ngöôøi Taây Nguyeân vaø ôû moät soá nôi ôû Ñoâng Nam AÙ cuõng coù tuïc aên ñaát hun . Lónh Nam chích quaùi cheùp : Vieäc hoân nhaân giöõa nam nöõ laáy goùi ñaát laøm ñaàu. Coù theå thöù "baùnh ngoùi" naøy ñaõ laø moät moùn quaø cöôùi quan troïng thôøi Huøng Vöông. Nhaø daân toäc hoïc Leâ Thò Nhaâm Tuyeát ñaõ chöùng minh tuïc aên ñaát vaø tuïc cheá bieán ñaát laø moät tuïc raát coå cuûa ngöôøi Vieät maø yù nghóa thöïc chaát cuûa noù laø thöôûng thöùc höông lieäu. "Baùnh ngoùi" laø moät hoøn ñaát chöùa ñöïng chaát khoùi thôm: aên ñaát hun cuõng töông töï nhö huùt thuoác.

Caùc nguoàn thöùc aên ñöôïc cheá bieán theo nhieàu caùch. Caùch aên töôi, aên soáng vaø thui nöôùng treân löûa, treân than ñaõ coù töø thôøi Nguyeân Thuûy, baây giôø vaãn toàn taïi. Nhöng chaéc chaén phaàn lôùn thöùc aên ñaõ ñöôïc cheá bieán vôùi trình ñoä khaù cao: naáu, luoäc, haáp. Cuõng theo ghi cheùp cuûa Lónh Nam chích quaùi, ngöôøi thôøi Huøng Vöông thöôøng aên canh caù.

Khaûo coå hoïc ñaõ phaùt hieän nhieàu noài goám caùc kieåu vaø côõ khaùc nhau, coøn nguyeân lôùp nhoï noài cuøng vôùi nhöõng hoá beáp. Ngaøy hai böõa, ngöôøi xöa ñaõ töøng thoåi chín côm gaïo baèng caùch naáu trong noài, ñoà trong choõ hay lam trong oáng tre. Lónh Nam chích quaùi cheùp: Hoï laáy oáng tre maø thoåi côm. ÔÛ Vónh Phuù ñaõ tìm ñöôïc choõ goám. Cuõng saùch vöøa daãn cho bieát hoï laáy caàm thuù, ba ba, caù laøm maém. Nhö vaäy ngöôøi xöa ñaõ bieát cheá bieán maém, moät hình thöùc cheá bieán coå truyeàn vaø phoå caäp ôû khaép Vieät Nam vaø Ñoâng Nam AÙ. Söû lieäu Trung Quoác cho bieát : Ngöôøi Nam laøm döa muoái, laáy gaïo neáp giaõ thaønh boät hoøa vôùi nöôùc vöøng vaø muoái roài neùn cho chín. Döa ñaõ ngon laïi deûo, nöôùc laïi chua, deã aên (11) .  Truyeàn thuyeát vaø phong tuïc coøn cho thaáy ngöôøi thôøi Huøng Vöông ñaõ bieát cheá bieán moät soá baùnh traùi vaø löông khoâ nhö baùnh chöng, baùnh giaày, baùnh oùt, baùnh ít, baùnh uoâi, baùnh daèng, baùnh laúng, baùnh taây, baùnh maät, baùnh boûng, cheø lam ... Truyeàn thuyeát vaø phong tuïc veà baùnh chöng, baùnh giaày phoå bieán caû ôû ngöôøi Vieät laãn ngöôøi Möôøng töø thôøi gian raát xa xöa.

Thôøi Huøng Vöông, vieäc duøng baùt, ñóa, lon, chaäu, maâm boàng ñöïng thöùc aên, duøng gaùo, bình, oáng ñöïng nöôùc, röôïu, duøng laù ñeå goùi hay ñeå loùt côm, boät, baùnh ... ñaõ phoå bieán. Thöùc aên, ñoà uoáng, caùch cheá bieán vaø caùch döïng caát, doïn baøy nhö vaäy laø ñaõ oån ñònh thaønh phong caùch aên uoáng cuûa moät cö daân noâng nghieäp nhieät ñôùi. haønh phaàn chính cuûa böõa côm laø gaïo, moät khoái löôïng thöùc aên phong phuù, moät soá caùch cheá bieán phaùt trieån, beân caïnh moät soá caùch cheá bieán coøn thoâ sô, cho thaáy ñôøi soáng con ngöôøi thôøi Huøng Vöông ñaõ chuyeån sang giai ñoaïn ñaàu cuûa xaõ hoäi vaên minh nhöng vaãn coøn mang ít nhieàu daùnh daáp cuûa ñôøi soáng coå sô.

Ñaëc bieät moät soá phong tuïc veà aên uoáng ñaõ hình thaønh vaø oån ñònh vaøo thôøi aáy (baùnh chöng, baùnh giaày, côm lam, maém, traàu cau ... ) vaãn coøn ñöôïc giöõ gìn vöõng beàn veà sau naøy nhö nhöõng yeáu toá ñaëc tröng cuûa moät phong caùch daân toäc veà maët sinh hoaït.

Ñoà duøng trong ñôøi soáng haøng ngaøy phaàn lôùn laø ñoà ñöïng. Coù loaïi ñoà ñöïng laøm baèng ñaát nung: noài, choõ, voø, bình, lon, chaäu, baùt, ñóa, maâm caùc côõ nhoû lôùn. Nhieàu ñoà ñöïng laøm baèng ñoàng thau: loï, bình, aâu, aám thoá, thaïp ñöôïc cheá taïo coâng phu, nhieàu chieác coù quy moâ lôùn nhö thaïp Ñaøo Thònh.

Ngoaøi nhöõng ñoà ñöïng baèng ñaát nung vaø ñoàng thau coøn coù nhöõng ñoà ñöïng ñan baèng tre nöùa, coùi, maây: guøi, soït, bao, boà, roå, raù coøn ñeå laïi taøn tích trong caùc di chæ khaûo coå. Moät soá ñoà ñöïng khaùc ít phoå bieán hôn laøm baèng goã, baèng da : traùp, röông, hoøm, ngoaøi ra cuõng ñaõ tìm thaáy veát tích cuûa pheân, lieáp, chieáu, daây buoäc (12) .

Goã laø nguyeân lieäu quan troïng ñeå cheá taïo nhöõng ñoà duøng lôùn : coái giaõ chaøy tay hình truï troøn, hình loøng maùng maø hình aûnh ñaõ ñöôïc khaéc hoïa roõ raøng treân nhöõng chieác troáng ñoàng coå; quan taøi hình thuyeàn coù naép, coù chieác roäng gaàn 1 m, daøi tôùi hôn 4 m (13) ; vaø ñaëc bieät laø nhöõng chieác thuyeàn.

Ngöôøi thôøi Huøng Vöông bieát cheá taïo nhieàu kieåu thuyeàn khaùc nhau: thuyeàn ñoäc moäc muõi cong, ñuoâi eùn bôi baèng    giaàm (14) , thuyeàn ñi soâng, ñi bieån côõ lôùn coù laàu, saïp, baùnh laùi ôû muõi vaø ôû ñuoâi, chaïy baèng bôi cheøo vaø buoàm(15) . Thuyeàn chaéc chaén laø phöông thieän ñi laïi, chuyeân chôû chính cuûa ngöôøi thôøi Huøng Vöông, con ngöôøi cuûa nhöõng laøng chaï soáng gaàn soâng nöôùc.

Trong nhöõng dòp hoäi, leã , tang ma, xuaát hieän nhöõng chieác troáng ñoàng, hieän vaät tieâu bieåu cho neàn ngheä thuaät vaø neàn vaên hoùa cuûa caû moät thôøi ñaïi. Haøng traêm troáng ñoàng ñaõ tìm thaáy trong loøng ñaát töø Yeân Baùi, Phuù Thoï ñeán Bình-Trò-Thieân chöa keå haøng ngaøn troáng khaùc bò teân töôùng Maõ Vieän tòch thu ñeå ñuùc ngöïa daâng cho vua Haùn, cho thaáy troáng ñoàng ñaõ giöõ vai troø troïng yeáu trong ñôøi soáng xaõ hoäi vaø tinh thaàn cuûa nhaân daân Vieät coå.
 

Boä ñoà duøng goàm coù nhieàu ñoà ñöïng, ñoà goám, ñoà ñoàng lôùn phaûn aùnh raát roõ loái soáng noâng nghieäp ñònh cö ñònh canh. Khoâng coù nhieàu ñoà duøng choâng cheânh maø chæ thaáy nhöõng thöù coù theå ñaët ñöùng chaéc chaén, ñieàu ñoù phaûn aùnh loái soáng ôû treân nhaø saøn.

ÔÛ boä ñoà duøng thôøi huøng vöông, thaáy roõ thò hieáu, sôû thích cuûa ngöôøi xöa laø öa keát hôïp thöïc duïng vaø thaåm myõ : ñoà goám, ñoà ñoàng ñeàu luoân luoân ñöôïc chuù yù gia coâng vaø trang trí. ÔÛ ñoù cuõng thaáy roõ söï phaân hoùa caùc thaân phaän xaõ hoäi: phaân hoùa giöõa chuû nhaân nhöõng ñoà quyù (troáng, thaïp) vôùi chuû nhaân nhöõng ñoà duøng bình thöôøng. Cuøng vôùi phong caùch chung trong aên ôû, aên uoáng, aên maëc, phong caùch chung cuûa caùc ñoà duøng theå hieän ôû nguyeân lieäu, loaïi hình, kieåu daùng, coâng duïng vaø caùch trang trí, tìm thaáy ôû khaép nôi töø caùc cöông vöïc Baéc, Nam, Ñoâng, Taây cuûa nöôùc Vaên Lang cho chuùng ta thaáy moät söï thoáng nhaát khaù chaët cheõ veà nhieàu maët cuûa coäng ñoàng cö daân soáng ñaàm aám trong caùc laøng chaï Vieät coå.