|
|
|
| Vì Caâu-Thi-Na chæ laø
moät laøng nhoû khoâng coù choã truù
nguï, chuùng toâi cho xe laáy ñöôøng
28 ñi thaúng veà höôùng Taây,
nhaém Basti, caùch ñoù khoaûng 120 km.
Trôøi ñaõ toái, xe hö ñeøn,
chæ coøn ñeøn "pha", choùi maét
xe chaïy ngöôïc chieàu neân heát
söùc nguy hieåm. Cuoái cuøng chuùng
toâi cuõng ñeán ñöôïc
Basti, vaøo moät khaùch saïn xaùc xô
nhöng coù caùi teân sang troïng laø
Suyash Palace. Hoâm sau chuùng toâi seõ boû
ñöôøng 28, laáy moät con ñöôøng
khoâng teân leân höôùng baéc,
qua Balrampur ñeán moät thò traán teân
goïi laø Sravasti (Xaù-veä), ngaøy nay khoâng
coù ngöôøi ôû.
Xaù-veä khoâng gì khaùc hôn chính laø kinh ñoâ nöôùc Kieàu-Taùt-la cuûa nhaø vua Ba-tö-naëc. Sravasti coøn coù teân laø Savatthi, chính laø nôi Phaät löu truù 25 muøa möa, giaûng voâ soá kinh saùch maø ta thaáy ñaàu kinh ghi laø "Xaù-veä-quoác". Taïi Xaù-veä, Phaät giaûng hai boä kinh cao caáp nhaát veà maët trí hueä, ñoù laø kinh Kim Cöông vaø kinh Hoa Nghieâm. "Hoäi Hoa Nghieâm" ñöôïc môû taùm laàn cho trôøi ngöôøi ñöôïc nghe, phaàn lôùn laø taïi caùc cung trôøi, moät laàn treân ñòa caàu laø taïi röøng "Theä Ña" taïi Xaù-veä. Hai ngaøn naêm traêm sau hoäi naøy, nhieàu nhaø vaät lyù hieän ñaïi kinh ngaïc thaáy raèng theá giôùi moâ taû trong phaåm "Nhaäp phaùp giôùi" cuûa Hoa Nghieâm hoaøn toaøn truøng hôïp vôùi nhaän thöùc cuûa hoï. Röøng Theä Ña coù teân laø Jetavana, coù ngöôøi goïi laø Kyø vieân, ñoù laø moät khu vöôøn cuûa moät "tröôûng giaû" teân laø Caáp Coâ Ñoäc. Vò naøy laø moät thöông nhaân raát giaøu coù, oâng laøm ngheà "ngaân haøng", coù leõ oâng nhieàu cuûa caûi nhö Bill Gate thôøi nay. Nhöng oâng khaùc vôùi caùc thöông nhaân ngaøy nay ôû choã raát toân troïng vaø heát loøng hoã trôï Phaät phaùp. Nhaø ngaân haøng Caáp Coâ Ñoäc coù vôï ngöôøi xöù Vöông Xaù, oâng haún laø ngöôøi ñaàu tieân laøm caùi ngheà nhieàu lôïi töùc naøy cuûa AÁn Ñoä. Ngaøy noï, ñeán queâ vôï giao dòch, ôû taïi nhaø anh reå, oâng thaáy trong nhaø chuaån bò nhoän nhòp. Hoûi ra oâng bieát coù ngöôøi teân laø "Ñöùc Phaät" ngaøy mai seõ ñeán thoï thöïc taïi ñaây. Toái hoâm ñoù oâng thao thöùc chaúng nguû ñöôïc, daäy sôùm ñi veà phía röøng Truùc Laâm thì coù ngöôøi goïi oâng baèng teân toäc. Nhö thôøi nay, caùc ñaïi phuù ngaøy xöa ñeàu muoán daáu teân, oâng giaät mình hoaûng sôï vaø môùi hay ngöôøi ñoù laø ñöùc Phaät ñang ñi kinh haønh buoåi saùng. Trong böõa aên ngaøy hoâm ñoù, oâng xin qui y vaø môøi Phaät veà Xaù-veä nghæ trong muøa möa. Phaät nhaän lôøi vaø cho hay choã löu truù chæ neân yeân tónh laø ñöôïc. Caùi choã ñoù thaät söï laø yeân tónh nhöng ñaét tieàn. Caáp Coâ Ñoäc tìm ra ñöôïc moät khu vöôøn xanh töôi, naèm ôû phía taây nam kinh thaønh Xaù-veä. Theá nhöng vöôøn ñoù coù chuû, noù laø cuûa Jeta, con trai nhaø vua Ba-tö-naëc. Jeta khoâng chòu baùn cho Caáp Coâ Ñoäc nhöng daïi doät noùi chôi theâm "100.000 ñoàng tieàn vaøng cuõng chöa chaéc chòu". Chaúng may cho Jeta laø Caáp Coâ Ñoäc laø thöông nhaân, raát saønh veà hôïp ñoàng mua baùn. Theo luaät thôøi ñoù heã ai neâu giaù laø phaûi baùn, neáu nhaát ñònh khoâng baùn thì ñaõ khoâng neâu giaù. Caáp Coâ Ñoäc kieän vò hoaøng töû, buoäc phaûi baùn vôùi caùi giaù khoång loà 100.00 ñoàng tieàn vaøng. Vaø coâng minh thay, neàn tö phaùp cuûa thôøi quaân chuû ngaøy ñoù khoâng heà beânh vöïc con vua chaùu chuùa, Jeta phaûi baùn vôùi giaù naøy. Ngöôøi ta cho raèng soá tieàn naøy ñuû ñeå mua vaøng traûi ñaày khu vöôøn. Ñoù laø naêm 526. Khu vöôøn naøy ñöôïc troàng caây coái raäm raïp, moät phaàn laø xoaøi neân coù khi ñöôïc goïi laø "röøng xoaøi". Ngaøy noï coù moät ngöôøi ñeán thaêm Phaät vì loøng toø moø. OÂng laø nhaø vua Ba-tö-naëc, trò vì nöôùc Kieàu-taùt-la. OÂng nghe sa-moân Coà-ñaøm laø con trai cuûa Tònh Phaïn maø Tònh Phaïn thaät ra laø vua cuûa moät tieåu quoác thaàn phuïc Kieàu-taùt-la. Ñuùng ra ta chæ neân goïi Tònh Phaïn laø thoáng ñoác [1] thì phaûi hôn. Ba-tö-naëc ñeán tìm Coà-ñaøm vôùi söï deø daët: "Ba-tö naëc: Thöa Coà-ñaøm, phaûi chaêng Ngaøi laø ngöôøi töï xöng laø Phaät ñaõ hoaøn toaøn giaùc ngoä?" "Phaät: Ñuùng theá, ta töï xöng nhö theá!" "Ba-tö-naëc: Caùc vò Sa-moân vaø Baø-la-moân khaùc cuõng traû lôøi toâi laø hoï cuõng giaùc ngoä hoaøn toaøn. Laøm sao Ngaøi coøn treû tuoåi vaø xuaát gia chöa laâu maø goïi laø giaùc ngoä hoaøn toaøn ñöôïc?" "Phaät: Thöa quoác vöông, coù boán thöù ta khoâng neân coi thöôøng vì tuoåi coøn treû: ngöôøi chieán só, con raén ñoäc, ñoám löûa vaø vò tæ-kheo" [2] . Tröôùc söï huøng bieän hoùm hænh cuûa Phaät, Ba-tö-naëc khoâng heà thaáy bò xuùc phaïm. OÂng laø nhaø vua, cuøng treû tuoåi nhö Phaät theá nhöng khoâng ñöôïc lieät vaøo "boán thöù". Ngöôïc laïi oâng xin qui y trôû thaønh cö só. Keå töø naêm 508 Phaät xem vöôøn Kyø vieân laø truù xöù muøa möa cuûa mình, Ngaøi ôû ñoù suoát 18 muøa möa. Gaàn ñoù caùch 600m veà phía ñoâng coù moät khu vöôøn khaùc teân goïi laø Pubbarama cuûa tín nöõ Visakha taëng taêng ñoaøn, taïi ñoù Phaät löu truù saùu muøa möa. Töø Basti ñi Xaù-veä, ñöôøng daãn qua nhöõng laøng maïc voâ danh, qua nhöõng ñaùm röøng raäm coù theå laøm ta haõi sôï. Beân maët cuûa con ñöôøng xe chaïy laø con soâng Rapti, ngaøy xöa teân goïi laø Achiravati. Kinh thaønh Xaù-veä ngaøy xöa naèm treân bôø soâng naøy, nhôø theá maø thuaän ñöôøng mua baùn vì soâng chaûy veà phía ñoâng nam nhaäp chung vôùi Haèng haø. Treân ñöôøng ñi, chuùng toâi gaëp moät traän möa to töôûng chöøng nhö ñaïi hoàng thuûy keùo tôùi vaø cuõng nhôø theá maø khi ñeán Kyø vieân taïi Xaù-veä thì maây ñen ñaõ tan, ñeå loä moät vuøng caây coái xanh töôi khoâng theå naøo taû xieát. Caùm ôn thay Nhaø nöôùc AÁn Ñoä, maëc duø daân ngheøo lam luõ, maëc duø ñaïo Phaät ñaõ bieán maát caùch ñaây 10 theá kyû nhöng vaãn ñeå taâm saên soùc khu vöôøn lòch söû naøy ñeå cho haäu theá coù theå tìm thaáy truù xöù cuûa Phaät trong moät tình traïng xöùng ñaùng vôùi taàm voùc cuûa noù. Toâi böôùc chaäm raõi trong Kyø vieân treân con ñöôøng heïp traùng xi maêng maø baây giôø ñaõ saïch boùng sau côn tröa vaø nhaän raèng loøng mình luùc naøo cuõng bình an khi ñeán caùc thaùnh ñòa. Ñoù laø loøng bình an kyø laï duø taâm löõ khaùch haùo höùc lôùn hôn moïi choã toâi töøng ñi qua. ÔÛ ñaây toâi caûm nhaän moät khoâng khí thuaàn tònh, ôû Vesali moät khí saéc vöông giaû, ôû Bodh Gaya moät taâm tö kính sôï, ôû Linh Thöùu moät loøng caûm ñoäng voâ haïn, ôû Caâu-thi-na moät khí löïc maùt laïnh buoàn baõ, ôû Loäc Uyeån moät loøngï haân hoan. Nhöng ôû moïi nôi, loøng bình an luoân luoân chan hoøa trong moïi caûm nhaän ñoù, noù laøm neàn cho chuùng phaùt khôûi. Ñaây laø caây boà-ñeà meänh danh "A-nan", noù ñöôïc A-nan cho mang moät nhaùnh [3] töø caây boà-ñeà goác taïi Bodh Gaya veà vaø do chính tay Caáp Coâ Ñoäc troàng. Caây naøy ñöôïc troàng vì daân chuùng Xaù-veä hoûi Phaät khi Ngaøi ñi vaéng thì laáy gì ñeå cung kính. Phaät cho troàng caây naøy vaø ñaõ töøng thieàn ñònh döôùi goác naøy moät ñeâm. Ngaøy nay Phaät ñaõ ñi vaéng, toâi ñaønh cung kính Ngaøi baèng caùch thaép moät caây höông caém döôùi goác caây. Ñi theâm khoaûng 100m nöõa thì beân traùi laø ñeàn Gandhakuti, choã thieâng lieâng nhaát cuûa Kyø vieân, ñoù laø truù xöù cuûa Phaät, choã Ngaøi ôû suoát 18 muøa möa, ngaøy nay chæ coøn neàn ñaù. Treân neàn naøy ñaõ coù nhieàu coâng trình xaây döïng sau ñoù, chuùng cuõng laïi bò ñoå naùt theo thôøi gian. Theo taøi lieäu khoa hoïc thì neàn gaïch nung coøn laïi ngaøy nay laø töø thôøi ñaïi Gupta (320-510 sau coâng nguyeân). Trong theá kyû thöù 5 luùc Phaùp Hieån ñeán ñaây, oâng coøn thaáy daáu tích moät ngoâi thaùp goã baûy taàng ñaõ bò chaùy, thay vaøo
ñoù laø moät ngoâi thaùp gaïch hai taàng. Hai theá kyû sau, luùc Huyeàn Trang ñeán thì ngoâi thaùp gaïch cuõng ñaõ ñoå naùt. Coù leõ caùc vieân gaïch ñoû naøy laø di tích neàn thaùp xaây trong theá kyû thöù naêm ñoùuø. Nhöõng caûnh thaønh hoaïi trong caùc kieán truùc xaây döïng naøy chæ nhaéc toâi nhôù laïi kinh Kim Cöông maø Phaät thuyeát ngay taïi choán naøy: Taát caû phaùp höõu
vi,
|
|
|
| "Naêm traêm naêm tröôùc
Coâng nguyeân, Phaät Coà-ñaøm, vò
ñaïo sö theá gian cuûa lòch söû,
ñaõ soáng treân traùi ñaát
naøy vaø du haønh lieân tuïc khoâng
bieát meät moûi töø nôi naøy
qua nôi khaùc, ñeå tìm gaëp ñöôïc
caøng nhieàu ngöôøi caøng toát
trong thôøi gian Ngaøi coøn taïi theá.
Moät laàn noï coù moät baø meï ñeán tìm gaëp Ngaøi taïi moät ngoâi ñeàn, khoùc loùc thaûm thieát. Baø mang ñöùa con ñaõ cheát treân tay vaø khoùc loùc laøm moïi ngöôøi ñoäng loøng thöông xoùt; vì ai cuõng bieát maát con laø noãi ñau ñôùn lôùn nhaát treân ñôøi. Baø meï van xin: "Haõy ñeå toâi gaëp Phaät Coà-ñaøm", vöøa noùi vöøa gaàn nhö ngaát lòm vì ñau ñôùn. "Haõy cho toâi gaëp Ngaøi, Ngaøi seõ coù moät pheùp laï. Ai cuõng noùi Ngaøi coù theå cöùu con toâi. Haõy ñeå toâi tôùi Ngaøi". Phaät Coà-ñaøm cho baø vaøo gaëp ngay. Tröôùc cöûa, caùc tæ-kheo ñang caàu nguyeän cho chuùng sinh ñöôïc giaûi thoaùt; sau caùnh cöûa, vò ñaïo sö ngoài trong söï an laïc vôùi chính mình vaø theá gian. Vôùi aùnh maét Phaät, Ngaøi nhìn thi haøi tí hon cuûa ñöùa treû roài nhìn khuoân maët baø meï. Hôi aám khoù taû toûa ra töø haøo quang cuûa Ngaøi bao truøm caên phoøng, Ngaøi ñeå cho ngöôøi meï tuyeät voïng daàn daàn laáy laïi ñöôïc bình tónh, ñeå cho baø saép xeáp ñöôïc tö töôûng ñang roái loaïn. Baø ñöa cho Phaät xem thi haøi ñöùa con roài goïi: "Con cuûa con ñaõ cheát. Con laøm sao baây giôø. Baïch Theá Toân, Ngaøi haõy giuùp con. Haõy cöùu noù soáng daäy! Ngaøi laø chuùa teå cuûa söï soáng cheát, ñaõ vöôït qua soáng cheát. Haõy cöùu chuùng con. Noù laø nieàm vui cuûa gia ñình. Töø nhieàu naêm nay, chuùng con khoâng mong gì hôn laø ñöôïc ñöùa con. Baây giôø noù cheát vì moät thöù beänh hieåm ngheøo. Haõy mang aùnh saùng laïi trong maét cuûa noù. Haõy coâng baèng. Ñöùa con nhoû tuoåi naøy cheát ñi quaù sôùm". Baø van caàu ñöùc Theá Toân vaø Phaät cöù ñeå nhö theá cho ñeán luùc baø im laëng. Ngaøi nhìn ñöùa treû vaø ñöa tay rôø vaàng traùn ñaõ laïnh. Cuoái cuøng Ngaøi noùi: "Haõy nghe ta, hôõi ngöôøi ñaøn baø toát daï vaø trung thaønh. Naøng haõy ñi töø nhaø naøy qua nhaø khaùc trong ñoâ thò naøy vaø haõy xin moät haït caûi cuûa moät nhaø chöa coù ai cheát. Haõy mang haït caûi ñoù veà ñaây vaø ñeå xem ta coù theå laøm ñöôïc gì khoâng". Ngöôøi ñaøn baø nghe xong möøng rôõ. Baø quì döôùi chaân Phaät, caûm taï baèng caùch rôø chaân cuûa Ngaøi. Phaät ñeå hai tay treân ñaàu baø, truyeàn naêng löôïng an laïc leân ngöôøi baø. Vôùi phöôùc laønh ñoù, baø oâm ñöùa con ra ñi. Baø ñi suoát ngaøy trong thaønh phoá, töø nhaø naøy qua nhaø khaùc, vaø xin haït caûi cuûa taát caû gia ñình maø trong ñoù chöa coù ngöôøi thaân naøo cheát caû. Ñi tôùi ñaâu, baø cuõng keå chuyeän thöông taâm cuûa mình, keå hoaøi, nhöng baø khoâng tìm ra moät gia ñình naøo maø chöa töøng ñoái dieän vôùi caùi cheát. Khoâng meät moûi, baø vaãn tieáp tuïc tìm kieám, chæ vôùi hi voïng, xin ñöôïc moät vaøi haït caûi ñem veà cho Phaät, ñeå Ngaøi cöùu soáng con mình. Cuoái ngaøy, baø vaãn khoâng tìm ra ñöôïc haït naøo caû, vì thöïc teá caùi cheát ñeán vôùi taát caû moïi ngöôøi. Nhieàu ngöôøi xoùt thöông, ñeà nghò cho baø vaøi haït caûi, nhöng giaáu chuyeän trong nhaø coù ngöôøi cheát. Nhöng ngöôøi ñaøn baø noï khoâng ñoàng yù, baø khoâng theå löøa doái Phaät. Baø chæ caàn tìm ra moät gia ñình maø trong ñoù chöa coù ai cheát caû. Maët trôøi ñaõ laën. Trong aùnh saùng cuoái ngaøy, baø ñöùng ñoù vôùi thi haøi ñöùa con treân tay, vaø nghó veà nhöõng caâu chuyeän hoâm nay baø ñaõ ñöôïc nghe. Baø khoâng coù moät haït caûi naøo caû vaø boãng nhaän ra raèng, khoâng ai thoaùt ñöôïc caùi khoå naøy caû, caùi khoå maø tröôùc ñoù baø nghó raèng chæ mình phaûi chòu. "Ta khoâng phaûi laø moät
ngoaïi leä, con ta cuõng khoâng phaûi laø
ngöôøi duy nhaát phaûi cheát", laàn
ñaàu tieân baø nghó theá. "Caùi
gì coù sinh, aét caùi ñoù coù
dieät. Ñoù laø ñieàu khoâng
theå thay ñoåi, vì theá ta phaûi
kieám caùi khoâng bao giôø sinh vaø
cuõng khoâng bao giôø dieät, phaûi
tìm chaân lyù tröôøng cöûu
maø caùc baäc hieàn nhaân
Ñeâm daàn buoâng khi baø veà laïi ñeàn Phaät ôû, thi haøi ñöùa con vaãn ôû trong tay. Baø meï treû ñoù khoâng tìm ra ñöôïc moät haït caûi naøo, nhöng ñöôïc moät tri kieán maø baø mang trong loøng nhö moät ngoïn löûa baäp buøng. Caøng tôùi gaàn Phaät, baø caøng cuùi ñaàu. Sau ñoù baø ñeå ñöùa con döôùi chaân Ngaøi vaø noùi: "Baïch Theá toân töø bi, con ñaõ hieåu nhöõng gì Ngaøi muoán noùi. Caùi voâ thöôøng thì phaûi cheát, khoâng theå traùnh khoûi. Nhôø Ngaøi, con ñaõ thaáy moät chuùt cuûa chaân nhö, caùi chaân nhö ñoù khoâng cheát, trong con vaø trong moïi thöù. Caùi chaân nhö ñoù cuõng chính laø caùi maø ñöùa con cuûa con ñaõ thaáy, ít nhaát laø trong moät choác ngaén nguûi, tröôùc khi noù tìm kieám moät ñôøi soáng khaùc. Vaø caùi chaân nhö ñoù, con ñaõ thaáy ngay luùc con coøn soáng. AÙnh saùng cuûa töï tính thöôøng haèng laø caùi duy nhaát vónh cöûu. Vaø töø nay veà sau, con xin döïa vaøo noù thoâi". Ñöùc Phaät mæm cöôøi vaø gaät ñaàu ñoàng yù, khi ngöôøi meï xin Ngaøi tieáp daãn cho thaàn thöùc ñöùa con ñöôïc sinh vaøo coõi Phaät, trong ñoù thöùc ngöôøi cheát ñöôïc löu truù trong moät giai ñoaïn, khoâng bò thôøi gian vaø khoâng gian lung laïc. Cuøng vôùi caùc taêng só, Phaät ñaët thi haøi ñöùa treû leân moät ñoáng löûa vaø ñeå cho thaân chaùy, trong luùc taâm cuûa ñöùa treû ñöôïc ñöa veà coõi cuûa töï tính, töø ñoù maø moïi hieän töôïng phaùt sinh" [5] . Caâu chuyeän naøy ñöôïc nhieàu ngöôøi bieát vaø toâi ñaõ nghe noù töø hoài coøn nhoû. Nhöng hoài ñoù toâi coù ngôø ñaâu ñaây laø moät caâu chuyeän coù thaät vaø seõ coù moät ngaøy mình seõ ñeán taïi choã xaûy ra söï tích naøy. Trong ngoâi ñeàn Gandhakuti naøy, Phaät ngoài trong phoøng, " sau caùnh cöûa, an laïc vôùi chính mình vaø theá gian ". Bieån giôùi thieäu ñeàn naøy coøn ghi roõ, ôû ñaây coù moät caàu thang ñi leân taàng treân vaø Ngaøi thöôøng xuaát hieän sau caùnh cöûa noï. OÂi, ñaây laø choã baäc ñaïo sö phaùt toûa hôi aám bình an vaø eâm dòu cho nhöõng ai ñeán vôùi Ngaøi, trong ñoù coù ngöôøi thieáu phuï maát con. Ngöôøi ñaøn baø " toát daï vaø trung thaønh " naøy teân laø Kisagomi, queâ taïi xöù Xaù-veä naøy, doøng doõi ngheøo naøn, bò gia ñình choàng haát huûi. Sau khi con maát, baø ñaõ xuaát gia vaø trôû thaønh moät toân giaû ñaéc quaû A-la-haùn. Ngaøy xöa ñoïc caâu chuyeän treân, toâi thaàm nghó sao Phaät khoâng duøng thaàn thoâng cöùu ñöùa treû, Ngaøi laø baäc toaøn naêng maø. Ngaøy nay toâi bieát raèng caùi cheát chæ laø moät söï chuyeån tieáp, chaéc gì soáng soùt laø may maén vaø caùi cheát laø ruûi ro. Vaø toâi bieát moät ñieàu quan troïng hôn laø Phaät, duø laø baäc toaøn naêng, Ngaøi khoâng can thieäp vaøo ñöôøng ñi nghieäp löïc cuûa baát cöù ai, Ngaøi chæ giaûng cho chuùng ta nghe cô caáu vaø taùc ñoäng cuûa chuùng. Ngaøi cho thaáy ñoäng löïc cuûa moïi ñôøi soáng, moïi taùi sinh laø " tham, saân, si ", ñoù laø loøng tham aùi, söï giaän döõ vaø oùc voâ minh. Chuùng sinh ra moïi daïng ñôøi soáng trong moät voøng troøn baát taän maø Ngaøi goïi laø " möôøi hai nhaân duyeân ". Neáu ai muoán thoaùt khoûi voøng sinh töû ñoù thì ngöôøi ñoù töï tinh caàn tu hoïc, khoâng ai coù theå laøm theá cho ai. Vì leõ ñoù maø Phaät ñaõ giaùo hoùa cho Kisagomi vaø coù leõ cho caû thaàn thöùc ñöùa con, nhöng Ngaøi khoâng cöùu ai khoûi caùi cheát. Ngay taïi Xaù-veä naøy cuõng coøn coù moät naøng thieáu phuï khaùc maát con ñöôïc Phaät giaùo hoùa. Naøng teân laø Ubiri [6] , moät trong boán thöù phi cuûa Ba-tö-naëc, sinh ñöôïc con gaùi coù teân laø Jiva. Jiva bò cheát sôùm, naøng ñöùng khoùc taïi nghóa trang beân bôø Achiravati. Phaät ñi ngang, chæ nghóa trang hoûi naøng, trong ñoù coù 84.000 ngöôøi con gaùi teân laø Jiva, naøng khoùc cho ai ? Caâu noùi nghe qua laïnh luøng ñoù maø giaùo hoùa ñöôïc cho Ubiri, veà sau baø cuõng trôû thaønh toân giaû ñaéc quaû A-la-haùn. Ngaøy nay taïi Xaù-veä, chuùng ta coøn ñöôïc thaáy choã ñöùc Phaät phaûi traùnh qua moät beân khi Vidudabha ñem quaân taøn saùt doøng Thích-ca. Nôi ñoù coù moät ngoâi thaùp maø Phaùp Hieån ñaõ thaáy hoài theá kyû thöù naêm. Ngaøy ñoù Ngaøi cuõng phaûi nhìn thaûm hoïa xaûy ra cho doøng doõi mình, chuùng phaûi dieãn ra ñuùng qui luaät nhaân quaû maø haún Phaät laø ngöôøi ñaïi trí thaáy roõ hôn ai heát. Sai traùi thay nhöõng ai cho raèng ñaïo Phaät laø choã dung thaân cho nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái bi quan. Ngöôïc laïi, keû ñi treân ñöôøng Phaät giaùo laø ngöôøi töï mình naém laáy soá phaän cuûa chính mình maø treân con ñöôøng ñoù Phaät hay Boà-taùt chæ laø ngöôøi hoã trôï. Ngöôøi Phaät töû ñích thaät phaûi laø ngöôøi tinh taán, keû chieán ñaáu choáng laïi khuynh höôùng xaáu aùc naèm ngay trong taâm mình, keû " töï thaéng chính mình ". |
|
|
| Toâi ñaõ ñeán
thuû ñoâ Kathmandu cuûa Nepal baèng maùy
bay nhöng ñi ñöôøng boä töø
AÁn Ñoä qua Nepal laø moät chuyeän
khoâng ñôn giaûn. Toâi ñang vaïch
keá hoaïch ñi töø Xaù-veä ñeán
Ca-tì-la-veä naèm beân kia bieân giôùi
AÁn Ñoä, thuoäc nöôùc Nepal.
Ñöôøng naøy daøi chæ khoaûng
hôn 140Km, coù leõ chính laø ñöôøng
ngaøy xöa Phaät töø Xaù-veä veà
thaêm queâ höông, cuõng laø ñöôøng
maø Vidudabha ñem quaân ñi taøn saùt
doøng Thích-ca. Toâi thì nhaém höôùng
Ca-ti-la-veä vôùi moät yù ñònh
hoøa bình hôn nhieàu, toâi ñeán
Laâm-tì-ni (Lumbini) gaàn ñoù ñeå
thaêm choã Phaät ñaûn sinh.
Töø Xaù-veä, toâi veà laïi Balrampur, kieám choã aên tröa roài theo chæ daãn cuûa sôû du lòch, ñi veà höôùng Ñoâng, nhaém höôùng Naugarh, roài töø Naugarh ñi ngöôïc höôùng baéc khoaûng 20Km laø ñeán bieân giôùi Nepal. Chuùng toâi cho xe chaïy nhanh khoâng keå nguy hieåm vì nghe noùi buoåi toái bieân giôùi ñoùng cöûa. Ñöôøng ñi vaéng ngöôøi laøm toâi laáy laøm kyø, duø sao giöõa hai nöôùc AÁn Ñoä-Nepal cuõng haún phaûi coù thöông nhaân qua laïi. Theo baûn ñoà thì ñöôøng töø Naugarh leân phía baéc, tôùi bieân giôùi toâi seõ gaëp traïm bieân phoøng " Checkpoint Birdpur ". Sau khi chaïy xe suoát moät ñoaïn ñöôøng vaéng veû, khoaûng 6 giôø chieàu chuùng toâi ñeán ñoù thöïc. Traïm bieân phoøng chæ coù duy nhaát moät ngöôøi lính AÁn Ñoä boàng suùng canh gaùc vaø khoâng coù xe coä chôø ñôïi laøm toâi ngôø ngôï. Ngöôøi lính nhìn toâi chaêm chuù khi toâi ngoan ngoaõn ruùt giaáy tôø ra trình. OÂng cho chuùng toâi qua bieân giôùi nhöng chieác xe phaûi ôû laïi. Thì ra ñaây chæ laø moät " checkpoint " daønh cho ngöôøi ñi boä. Toâi chæ coøn hai giaûi phaùp, hoaëc laø cho xe chaïy lui tìm traïm bieân giôùi khaùc, hoaëc boû xe xaùch va-li ñi boä qua Nepal tìm xe khaùc ñi Laâm-tì-ni. Toâi nhìn quanh traïm bieân phoøng. Ñaây laø moät nôi vaéng veû, boùng toái ñaõ buoâng maøng, ñaâu ñaây coù tieáng khæ vöôïn keâu huù. Khoâng, toâi khoâng daùm qua bieân giôùi vôùi chieác va-li trong tay, laøm sao kieám ra xe tröôùc khi baát traéc xaûy ra. Toâi xaùch va-li trôû laïi chieác Ambassador yeâu quí, anh taøi xeá tuy khoâng noùi ñöôïc tieáng Anh nhöng toát buïng, toái nay toâi nguû ñaâu cuõng khoâng sao, mieãn an toaøn laø ñöôïc. Sau khi trao ñoåi vôùi ngöôøi lính baèng tieáng ñòa phöông, taøi xeá hoäc toác phoùng xe lui veà höôùng Naugarh. Ñeán Naugarh, anh laáy ñöôøng ñi Pharenda, töø Pharenda xe laïi ngöôïc höôùng baéc ñi Nautanwa, ñoù laø thò traán cöïc baéc cuûa quaän Maharajganj ñeå ñeán traïm bieân giôùi Sonauli. Ñöôøng voøng naøy toán chuùng toâi theâm caû traêm caây soá, ñi xe theâm hai tieáng ñoàng hoà nhöng ñoù laø quyeát ñònh ñuùng. Treân ñöôøng ñi daàn daàn toâi laáy laïi söï an taâm vì xe coä chaïy aøo aït, bieân giôùi xem ra khoâng ñoùng cöûa ban ñeâm vaø haøng quaùn beân ñöôøng cho toâi thaáy ñaây laø ñöôøng xaù cuûa khaùch löõ haønh. Sonauli hieän ra vôùi moät röøng xe, xe vaän taûi, xe du lòch. Hai beân ñöôøng laø voâ soá haøng quaùn chaät ních nhöõng ngöôøi, ñeøn saùng choang. Toâi nhaûy xuoáng xe vaø boãng nhôù beán phaø Haûi Phoøng cuõng nhö caùc beán phaø treân ñöôøng ñi Haï Long. Ñoù laø nhöõng nôi maø keû baùn haøng rong haàu nhö nhieàu hôn ngöôøi mua, nôi maø " xe con " tìm caùch laùch qua maët caùc chieác xe taûi, tìm caùch ñi tröôùc vaø nhaän laïi nhöõng tieáng nguyeàn ruûa. Ñaây laø moät trong hai truïc ñöôøng chính töø AÁn Ñoä ñi Kathmadu, nôi thöông nhaân vaø du khaùch qua laïi. Xung quanh toâi ñaày ngöôøi nöôùc ngoaøi, laùc ñaùc coù ai noùi tieáng Ñöùc, Anh vaø Phaùp. Hoï cuõng mang ba-loâ nhö toâi, ña soá maët maøy raát treû. Chuùng toâi phaûi tôùi traïm bieân phoøng laøm thuû tuïc xuaát AÁn Ñoä vaø nhaäp Nepal. Traïm naøy laøm vieäc nhaëm leï laøm toâi ngaïc nhieân, toâi ñoaùn laø moãi ngaøy hoï giaûi quyeát haøng traêm haøng ngaøn ngöôøi nöôùc ngoaøi nhö chuùng toâi, nhöõng keû phieâu löu ñi ñöôøng boä döôùi chaân Hy-maõ laïp sôn naøy. Toâi ñeán Nepal, ñaây laø maûnh ñaát cuûa vua Tònh-phaïn ngaøy xöa, queâ höông cuûa thaùi töû Taát-ñaït-ña. Nôi ñaây hai ngaøn naêm traêm nöôùc coù moät con ngöôøi vó ñaïi cuûa doøng Thích-ca ñöôïc sinh ra vaø coù voâ  soá ngöôøi voâ danh cuõng cuûa doøng Thích-ca bò gieát haïi. Trôøi ñaõ toái nhöng khoâng laïnh, toâi yeân taâm cho xe chaïy töø töø veà thò traán Bhairawa chæ caùch bieân giôùi 7 Km. Ñaây laø thò traán cöïc nam cuûa Nepal, coù moät saân bay nhoû noái lieàn vôùi thuû ñoâ Kathmandu. Bhairawa laø thò traán môùi xaây, haàu nhö noù daønh ñeå tieáp ñoùn khaùch du lòch ñeán thaêm Laâm-tì-ni. Treân ñöôøng töø Xaù-veä tôùi ñaây toâi ghi nhaän ngoaøi baûn chæ ñöôøng thoâng thöôøng cuûa AÁn Ñoä coù nhöõng baûn ghi tieáng Anh sôn maøu xanh, chæ höôùng veà Laâm-tì-ni hay Ca-tì-la-veä coøn bao nhieâu caây soá. Hoûi ra thì ñoù laø cuûa ngöôøi Nhaät laøm, hoï coøn boû tieàn ra hoã trôï xaây ñöôøng saù daãn ñeán vuøng ñaát cuûa nguoàn suoái thieâng lieâng naøy. Nhôø theá maø khaùch du lòch vaø keû haønh höông coù theå tìm laïi mieàn ñaát ñaõ queân naøy. Cuõng vì theá maø Bhairawa ra ñôøi, caùch Laâm-tì-ni khoaûng hôn hai möôi caây soá, vôùi nhieàu khaùch saïn quoác teá hieän ñaïi vaø khoâng heà reû tieàn. Khaùch saïn toâi ôû
mang teân " Nirwana " (Nieát-baøn), moät caùi
teân sieâu theá gian toâi chöa heà
thaáy trong nhieàu chuyeán ñi. Laøm
thuû tuïc check-in, toâi ñöa giaáy
tôø ra vaø thaàm nghó mình ñang
"nhaäp Nieát-baøn". Buoåi toái, ngoài
trong lounge uoáng bia ñeå queân heát
moïi nhoïc nhaèn vaø hoài hoäp cuûa
ngaøy hoâm nay, toâi chôït thaáy mình
coøn ham bia röôïu vaø thaàm nghó
neáu " nhaäp Nieát baøn " maø deã
nhö theá thì ñôõ cho toâi
bieát bao nhieâu.
|
|
|
| Vöông quoác cuûa vua
Tònh-phaïn thaät ra raát nhoû. Theo kyù
söï cuûa Huyeàn Trang, tieåu quoác
Thích-ca coù moät chu vi chöøng 4000 lí
(khoaûng 1880Km). Theo Schumann ñoù laø moät
vuøng ñaát daøi vaø heïp vôùi
180.000 daân, coù moät dieäïn tích
chöøng 2000 caây soá vuoâng, kinh ñoâ
laø Ca-tì-la-veä vôùi khoaûng 8000
daân. Tieåu quoác Thích-ca thaàn phuïc
nöôùc Kieàu-taùt-la, moãi naêm
phaûi ñoùng thueá, baûn thaân vua
Tònh- phaïn coù khi phaûi ñi hoäi
hoïp taïi Xaù-veä, kinh thaønh cuûa
Kieàu-taùt-la caùch ñoù khoaûng
140km.
Vöông quoác cuûa Tònh-phaïn coù 9 thò traán, trong ñoù coù moät nôi teân laø Devadaha. Taïi Devadaha coù hai chò em loït vaøo caëp maét xanh cuûa vua Tònh-phaïn, ngöôøi chò laø Ma-gia (Maya), ngöôøi em laø Pajapati. Ma-gia khoâng ai khaùc hôn laø vò hoaøng haäu sinh ra thaùi töû Taát-ñaït-ña. Pajapati cuõng taëng cho vua Tònh Phaïn hai con, moät trai moät gaùi. Moät ngaøy noï trong thaùng naêm cuûa naêm 563 tröôùc coâng nguyeân, baø Ma-gia luùc ñoù ñaõ 40 tuoåi, thaáy mình saép sinh, xin vôùi vua Tònh-phaïn rôøi hoaøng cung, veà queâ taïi Devadaha ñeå sinh con ñaàu loøng. Ñoù laø tuïc leä thôøi ñoù, ngaøy nay nhieàu nôi vaãn coøn. Theá nhöng baø khoâng tôùi kòp Devadaha. Caùch kinh thaønh chöøng 25km, ngang moät khu vöôøn taïi laøng Laâm-tì-ni, döôùi moät goác caây maø coù ngöôøi goïi laø hoa Voâ Öu, ngöôøi khaùc goïi laø caây Sala, baø sinh moät ngöôøi con trai maø ngaøy sau thaønh Phaät. Sinh xong, hoaøng haäu Ma-gia khoâng coøn lyù do veà nhaø cha meï nöõa, baø trôû laïi Ca-tì-la-veä. Ba ngaøy sau hoaøng cung môøi ñaïo só A-tö-ñaø ñeán xem töôùng cho thaùi töû, hai ngaøy sau ñoù moät ñoaøn goàm taùm baø-la-moân ñeán tham döï leã ñaët teân cho thaùi töû. Trong ñoaøn taùm ngöôøi ñoù thì ngöôøi treû nhaát trong soá ñoù teân goïi laø Kieàu-traàn-nhö. Ba möôi naêm sau, Kieàu-traàn-nhö gaëp laïi thaùi töû vaø ta ñöôïc bieát oâng chính laø ngöôøi trong nhoùm naêm ngöôøi ñöôïc Phaät giaùo hoùa taïi Loäc Uyeån sau khi ñaéc ñaïo. Baûy ngaøy sau khi sinh, Ma-gia maát, kinh saùch cheùp baø taùi sinh ngay vaøo coõi trôøi Ñao Lôïi. Baø ôû taïi ñoù ñeå ñôïi Phaät coù ngaøy leân thuyeát phaùp cho baø nghe vaø 80 naêm sau luùc Phaät nhaäp Nieát Baøn taïi Caâu-thi-na caùch choã sinh chöøng 100km, baø hieän xuoáng khoùc tieãn.
May thay, naêm 1806 caùc nhaø khaûo coå ñaøo bôùi ra ñöôïc Laâm-tì-ni vaø tìm thaáy laïi truï ñaù cuûa vua A-duïc, nhöng hình ñaàu con ngöïa nay ñaõ maát. Kì dieäu thay, ngöôøi ta coøn ñoïc treân truï ñaù haøng chöõ sau ñaây : " Hai möôi naêm sau khi ñaêng quang, nhaø vua Devanampiya Piyadasi [8] ñeán ñaây vaø toû loøng ngöôõng moä vì Phaät, ngöôøi minh trieát cuûa doøng Thích-ca, ñaõ ñöôïc sinh taïi ñaây. Ngaøi cho döïng phieán ñaù vaø moät truï ñaù ñeå kyû nieäm nôi sinh cuûa ñöùc Theá Toân. Laøng Laâm-tì-ni ñöôïc mieãn giaûm khoûi ñoùng thueá vaø giaûm phaàn noäp lôïi töùc xuoáng coøn 1/8 [9] ". Ñoù laø naêm 245 tröôùc coâng nguyeân. Toâi ñeán ñaây vaøo moät buoåi saùng trôøi ñeïp. Con ñöôøng töø Bhairawa daãn ñeán Laâm-tì-ni ñöôïc UNESCO xaây döïng, coøn ñoaïn ñi tieáp töø Laâm-tì-ni veà Tilaurakot (töùc laø Ca-tì-la-veä ngaøy xöa) chöa hoaøn taát. Laâm-tì-ni laø moät khu vöïc xanh töôi naèm döôùi chaân Hy-maõ laïp sôn, phía Baéc laø nhöõng ñænh nuùi tuyeát loùng laùnh. Luùc toâi ñeán hoa Voâ Öu khoâng thaáy nôû, noù chæ nôû vaøi ngaøn naêm moät laàn khi coù baäc ñaïi giaùc sinh ra. Trong vöôøn Laâm-tì-ni ñöôïc raøo boïc caån thaän, ngaøy nay ta thaáy coøn moät hoà nöôùc, huyeàn söû cheùp laø nôi roàng hieän leân taém Phaät. Hoà baây giôø tuy coøn nöôùc nhöng reâu xanh baùm ñaày maët hoà. Gaàn ñoù laø truï ñaù cuûa A-duïc cao 6,4 m, phía treân coù moät nieàn saét sieát chaët, ñöôïc raøo boïc caån thaän vaø nhôø ñoù nhöõng haøng chöõ noùi treân, vieát baèng ngoân ngöõ Brahmi vaø Ma-kieät-ñaø vaãn coøn ñoïc ñöôïc. Toâi cuõng neùm vaøo ñoù vaøi ñoàng tieàn nhö moïi ngöôøi, loøng ñaày hoaøi voïng vaø xuùc caûm laøm sao moät truï ñaù maø soáng treân hai möôi theá kyû ñöôïc. Luùc toâi ñeán, ñeàn thôø hoaøng haäu Ma-gia ñang ñöôïc tu boå, leàu baït ngoån ngang treân moät neàn gaïch ñoû thaãm. Ñi quanh neàn gaïch cuûa ñeàn naøy, nghe noùi noù môùi xaây döïng trong naêm 1933, toâi coá tìm moät keû nöùt ñeå caém moät neùn nhang nhöng laï thay khoâng sao tìm thaáy. Di tích trong ñeàn naøy ñöôïc dôøi taïm qua moät caên nhaø khaùc, vaøo ñoù thì thaáy moät phieán ñaù khaéc hoïa laïi söï tích ñaûn sinh. Theo nhieàu taøi lieäu phieán ñaù naøy ñöôïc hình thaønh trong theá kyû thöù hai hay thöù naêm sau coâng nguyeân.  Trong naéng sôùm boãng coù nhöõng tieáng troáng nhoû. Töø xa ñi veà phía chuùng toâi laø moät nhoùm khoaûng boán naêm ngöôøi. Hoï theo ñöôøng ruoäng ñeán Laâm-tì-ni, cöù ñi vaøi böôùc laïi ñaùnh moät tieáng troáng. Ñoù laø nhöõng thanh nieân treû, ngöôøi Aaâu coù ngöôøi AÙ coù. Hoï maëc ñoà ñen, khoâng roõ tu só hay cö só, maët maøy thaønh kính, roõ laø ñang ñi thieàn haønh. Ñeán ñeàn thôø hoaøng haäu Ma-gia hoï ñi voøng quanh ñeàn caû chuïc laàn, tieáng troáng nhoû ñeàu ñeàu vang leân. Chuùng toâi chaép tay vaùi chaøo nhau vôùi moät loøng thieän caûm khoâng noùi ra lôøi. Khoâng roõ caùc vò maëc ñoà ñen naøy thuoäc giaùo phaùi naøo nhöng veà sau toâi laïi gaëp nhieàu ngöôøi nhö theá taïi Cöûu Hoa sôn taïi Trung Quoác, thaùi ñoä hoï cuõng heát söùc thaønh kính. Trong gioù mai boãng coù tieáng phaàn phaät, nhìn laïi toâi thaáy moät nhoùm ngöôøi khaùc ñang giaêng nhöõng haøng giaây coù mang nhöõng laù côø hình tam giaùc. Nhöõng laù côø sa xuoáng ñaàu toâi, treân ñoù laø voâ soá Taïng ngöõ. Ñoù laø caùch cuùng döôøng cuûa ngöôøi Taây Taïng, hoï vieát kinh leân côø vaø cho noù tung bay trong gioù. Nhöõng laù phöôùn traéng vaøng vaø ñoû tung phaàn phaät hoøa trong tieáng troáng döôùi naéng sôùm mang laïi cho toâi moät nieàm an bình roän raõ. Toâi ñi quanh quaån trong vöôøn, khoâng muoán rôøi, moät chò ngöôøi chaâu AÙ ñi ngang nhaéc kheõ toâi " Clockwise ". Toâi caùm ôn chò, luùc ñoù toâi ñi ngöôïc chieàu neân chò nhaéc toâi haõy ñi theo chieàu kim ñoàng hoà. Ñoù laø caùch ñi nhieãu quanh caùc thaùp töôïng, luoân luoân phaûi theo chieàu kim ñoàng hoà môùi thuaän theo chieàu cuûa phöôùc laïc. Tieáng troáng ñaõ döùt, caùc thanh nieân aùo ñen ñaõ tìm choã ngoài thieàn ñònh döôùi aùnh saùng maët trôøi eâm dòu, maët nhìn veà höôùng ñeàn hoaøng haäu Ma-gia. Chuùng toâi tìm choã ngoài thieàn ñònh döôùi goác caây, ñoù laø choã toâi coù theå caém nhang. Ñoù laø neùn nhang Vieät Nam cuoái cuøng trong ba-loâ toâi. |
Ca-tì-la-veä
vaø Laâm-tì-ni sôùm bò chìm
vaøo queân laõng sau khi doøng Thích-ca
bò dieät vong. Trong theá kyû thöù
naêm luùc Phaùp Hieån ñeán thì
ôû ñaây ñaõ thaønh bình
ñòa, oâng chæ nhaéc ñeán
moät pheá tích khoâng roõ raøng.
Luùc Huyeàn Trang ñeán khoaûng hai traêm
naêm sau, oâng ghi raèng moät ñòa
danh teân hieän nay laø Tilaurakot (cuõng coù
teân laø Taulihawa) phaûi laø thaønh Ca-tì-la-veä
cuõ. Coøn Laâm-tì-ni thì ñöôïc
Huyeàn Trang tìm ra chính xaùc. OÂng
thaáy nôi ñoù coù moät truï
ñaù cuûa vua A-duïc vaø ghi roõ
truï ñaõ bò hö haïi, ñaàu
truï laø hình con ngöïa naèm laên
loùc treân maët ñaát. Sau ñoù
khoâng coøn ai bieát ñeán Laâm-tì-ni.
|
|
| Töø Laâm-tì-ni toâi
trôû veà khaùch saïn Nirwana vaø
tieác thay phaûi laøm thuû tuïc " xuaát
Nieát-baøn " ñeå leân maùy bay
töø Bhairawa veà Kathmandu, thuû ñoâ
Nepal. Coù ba haõng haøng khoâng noäi ñòa
vôùi nhöõng caùi teân ñaùng
kính ngöôõng laø Buddha Air, Lumbini Airways
vaø Necon Air chôû haønh khaùch töø
queâ höông cuûa Taát-ñaït-ña
veà Kathmandu caùch khoaûng 250km. Cuoái cuøng
toâi choïn Necon Air. Ñaây laø coâng
ty haøng khoâng noäi ñòa lôùn
nhaát cuûa Nepal vôùi vaøi chieác
maùy bay hieäu Avro 44 choã ngoài.
Töø xa toâi ñaõ thaáy ñaây phaûi laø chieác maùy bay cuõ nhaát maø toâi töøng böôùc leân. Ñoù laø chieác maùy bay coù ba baùnh, baùnh sau thaáp hôn haún hai baùnh tröôùc neân thaân maùy bay khoâng thaúng maø nghieâng, thöù maùy bay toâi töøng thaáy taïi xöù ta thôøi coøn nhoû xa xöa. Leân caàu thang toâi thaáy roõ haøng ngaøn nhöõng chieác ñinh taùn cuõ kyõ treân thaân maùy bay vaø töï hoûi lieäu chuùng coøn söùc chòu ñöïng. Nhìn kyõ toâi thaáy lôø môø haøng chöõ " cheá taïo taïi vöông quoác Anh " vaø nghó raèng chieác maùy bay cuûa thôøi coá hæ coá lai naøy chaéc coù may maén thoaùt khoûi traän oanh taïc cuûa Hitler trong thôøi theá chieán thöù hai. Noù cuõng seõ mang laïi may maén cho toâi. Toâi sôùm queân chieác maùy bay cuõ kyõ naøy vì maõi ngaém nhìn raëng Hy-maõ laïp sôn töø treân khoâng. Chuùng toâi bay veà höôùng ñoâng baéc, ngoïn Everest naèm phía tröôùc, haønh khaùch khoâng theå thaáy. Theá nhöng raëng Hy-maõ laïp sôn laø moät daõy nuùi daøi treân 6000km, khaép nôi laø nhöõng ñænh toaøn treân 7000m, nuùi tieáp nuùi, maây lieàn maây, khoâng phaân bieät ñöôïc ñaâu laø maây ñaâu laø nuùi. Veà sau rôøi Kathmandu ñi Bangkok laàn ñaàu tieân toâi ñöôïc thaáy ñænh Everest. Ñænh nuùi ñaày tuyeát neân phaûi nhìn kyõ ta môùi thaáy ñöôïc noù, baàu trôøi vaø ñænh nuùi hoøa laãn vaøo nhau moät maøu. Chieàu cao cuûa Everest thaät laø khuûng khieáp, giöõa caùc ñænh baûy taùm ngaøn meùt maø noù vaãn nhö moät chieác noùn chuïp leân caùc ñænh. Nhìn caùc raëng nuùi luoân luoân toâi coù loøng kính sôï, noù phaûi laø truù xöù cuûa thaùnh thaàn. Toâi nhôù laïi bieån caû, tuy noù cuõng meânh moâng nhöng noù gaây cho toâi söï thaân tình gaàn guõi. Nhöõng ngoïn nuùi traéng oùng aùnh maøu tuyeát, döôùi gioù nuùi chuùng tung nhöõng ñaùm buïi traéng ñaày baêng giaù. Treân nhöõng ñænh ñoù haún khoâng coù sinh vaät, caây coái khoâng moïc ñöôïc, chim choùc khoâng theå bay tôùi, con ngöôøi khoâng theå leo leân. Theá nhöng haàu nhö chuùng coù thaàn, chuùng xa laùnh vôùi sinh vaät, thuø nghòch vôùi söï soáng, nhöng chuùng vaãn thu huùt con ngöôøi ngöôõng moä höôùng nhìn veà chuùng. Veà sau toâi bieát raèng treân ñoù vaãn coù caây coû, chim choùc bay leân ñeán ñoä cao naêm saùu ngaøn meùt vaø con ngöôøi, moät thöù sinh vaät kyø laï, noù leo leân ñöôïc caùc ngoïn nuùi tuyeát aáy, coù keû khoâng caàn maët naï döôõng khí. Vaø hôn theá nöõa, coù nhöõng keû ñoäc cö treân caùc ngoïn nuùi tuyeát aáy haøng chuïc naêm. Vaø neáu con ngöôøi khi soáng treân maët bieån moät vaøi ngaøy thì taâm lyù xaõ hoäi ñaõ thay ñoåi nhö toâi hay nghe nhieàu ngöôøi keå laïi, thì nhöõng keû soáng treân nuùi cao cuõng sôùm coù nhöõng nhaän thöùc khaùc laï nhö Govinda keå trong taùc phaåm "Con ñöôøng maây traéng" [11] . Vì theá toâi khoâng ngaïc nhieân khi bieát nhöõng ngöôøi soáng treân nuùi cao töø naêm naøy qua naêm khaùc thöôøng coù nhöõng khaû naêng phi thöôøng. Maùy bay ñeán gaàn Kathmandu, phía döôùi laø nuùi ñoài vôùi voâ soá ruoäng luùa naèm treân caùc baäc caáp. Maùy bay haï caùnh an toaøn taïi saân bay quoác teá Kathmandu, neàn haøng khoâng cuûa vöông quoác Anh khoâng phaûi taàm thöôøng, toâi töï nhuû. Saân bay Kathmandu tuy nhoû nhöng hieän ñaïi, nhìn quanh toaøn khaùch nöôùc ngoaøi. Saûnh ñöôøng ñoùn khaùch cuûa saân bay coù moät böùc bích hoïa to lôùn dieãn taû söï tích Phaät ñaûn sinh, choã toâi môùi vieáng sôùm hoâm nay. Thì ra Nepal raát haõnh dieän veà Laâm-tì-ni, ñoù laø moät thaùnh tích naèm trong nöôùc hoï. Treân baát cöù moät baûn ñoà naøo cuûa hoï, duø nhoû tôùi maáy, ta cuõng tìm thaáy haøng chöõ ghi Laâm-tì-ni ôû cöïc nam nöôùc Nepal. Dó nhieân khaùch ñeán Nepal khoâng phaûi chæ vì Laâm-tì-ni maø coù moät soá lôùn ngöôøi ñi leo nuùi, hoï theo caùc tuyeán "trekking" treân söôøn Hy-maõ laïp-sôn. Toâi ngaïc nhieân thaáy Nepal xem ra tieán boä hôn AÁn Ñoä trong nhieàu phöông dieän, nhaát laø cung caùch laøm vieäc trong saân bay, khaùch saïn, caùc coâng ty du lòch. Ñaây laø moät xöù nhoû, daân ít, tieáp xuùc nhieàu vôùi beân ngoaøi nhôø khaùch du lòch. Ñôøi soáng xaõ hoäi cuûa Nepal cuõng ñöôïm maøu toân giaùo nhö AÁn Ñoä, nôi ñaây AÁn Ñoä giaùo vaø Phaät giaùo haàu nhö quyeän vaøo nhau ñeå trôû thaønh moät. Taïi caùc ngaõ tö ñöôøng trong thaønh Kathmandu thöôøng ngöôøi ta tìm thaáy moät truï ñoàng, boán maët coù boán töôïng ñöùc Thích-ca tay baét aán nhìn ra boán phía. Gaàn ñoù laø voâ soá ñeàn thaùp, thôø caùc vò thaàn AÁn Ñoä giaùo trong daïng thieân nhaân, daïng phaãn noä, daïng voi, daïng khæ. Kathmandu laø moät thaønh phoá nhoû nhöng coù ñeán baûy ñeàn thaùp ñöôïc Lieân Hieäp Quoác thöøa nhaän laø "di saûn vaên hoùa". Ñoù laø caùc ñeàn ñaøi phaàn lôùn ñöôïc xaây baèng goã, ngaøy nay bò phuû ñaày baèng moät lôùp buïi daøy, khoâng coù ngaân saùch naøo tu boå cho chuùng. Taïi trung taâm Durbar Square khaùch du lòch lui tôùi taáp naäp, hoï hoái haû chuïp hình haàu nhö sôï raèng moät ngaøy gaàn ñaây caùc ñeàn ñaøi ñoù seõ suïp ñoå vì söï taøn phaù cuûa thôøi gian. Caùc ñeàn thaùp noï coù theå khoâng coøn ñöùng vöõng ñöôïc laâu nhöng ngheä thuaät toân giaùo cuûa Nepal chaéc vaãn soáng maõi, toâi hy voïng theá. Toâi nhôù moät ngaøy noï taïi Delhi, mình lang thang treân moät con ñöôøng lôùn. Tröôùc moät tieäm kim hoaøn sang troïng toâi thaáy moät böùc töôïng naèm trong tuû kính. Töôïng trình baøy moät daùng hình heát söùc cao quí, tay caàm löôõi kieám. Ñaàu töôïng maøu xanh ñaäm mang vöông mieän naêm caùnh, töôïng tröng cho naêm trí. Maët böùc töôïng ñöôïc phuû baèng moät lôùp vaøng môø, neùt maët raát treû vaø thanh thoaùt. Tay maët töôïng caàm löôõi kieám boác löûa, beân traùi laø hoa sen mang kinh Baùt-nhaõ, baøn tay traùi höôùng ra ngoaøi baét aán giaùo hoùa. Toâi bieát ñoù laø töôïng Vaên-thuø Sö-lôïi, vò boà-taùt chuû trí hueä. Böùc töôïng naøy haún heát söùc ñaét tieàn, naèm trong tieäm kim hoaøn khoâng phaûi ñeå baùn maø ñeå trang hoaøng. Toâi caøng thaáy xa vôøi, khoâng theå mua. Toâi ñeán Janpath, khu vöïc buoân baùn cuûa Delhi thì chæ tìm thaáy töôïng Vaên-thuø Sö-lôïi baèng ñoàng, neùt thoâ, coøn khuoân maët baèng vaøng maø toâi öa thích ñoù khoâng coù. Hình töôïng thì baèng ñaát hay ñoàng cuõng chæ laø hình töôïng, chaát lieäu vaø xaáu ñeïp khoâng quan troïng, ta neân coù taâm voâ phaân bieät, toâi töï nhuû. Khoâng, nhöng toâi muoán theá, muoán nhìn ngaém khuoân maët vaøng cuûa Vaên-thuø vaø hoûi ra môùi bieát böùc töôïng ñoù laø ngheä thuaät cuûa Nepal. Vì theá ñeán Kathmandu, trong luùc moïi ngöôøi khaùc tìm ñöôøng leo nuùi, toâi ñi tìm böùc töôïng. Vaø ñaõ tìm thì ra. Ngaøy nay böùc töôïng Vaên-thuø vôùi khuoân maët phuû vaøng môø naèm trong phoøng laøm vieäc cuûa toâi. Nhöõng luùc bí khoâng tìm ra taøi lieäu, chöõ nghóa khi laøm vieäc, toâi ñeàu nhìn vaø hoûi thöû khuoân maët vaøng cao quí ñoù. Ngaøy noï, toâi ñöôïc bieát Vaên-thuø Sö-lôïi coù "ñaïo tröôøng" - coù ngöôøi xem laø truù xöù - taïi Nguõ Ñaøi sôn thuoäc tænh Sôn Taây ôû Trung Quoác. Vì Vaên-thuø ñaõ giuùp nhieàu laàn khi toâi caàn ñeán, toâi quyeát ñi Nguõ Ñaøi sôn ñaûnh leã Ngaøi. Veà sau toâi môùi hay cô duyeân coøn cho mình ñi nhieàu nôi nöõa treân ñaát nöôùc Trung Quoác meânh moâng naøy. |
|
[1] Schumann duøng töø "Gouverneur" ñeå chæ vò trí cuûa Tònh Phaïn [2] Trích Töông Öng boä kinh 3,1. [3] Theo moät taøi lieäu thì Muïc Kieàn Lieân duøng thaàn thoâng ñeán laáy nhaùnh con ñoù ôû Bodh Gaya trong nhaùy maét [4] Hình trích cuûa S.Dhammika, saùch ñaõ daãn [5] Trích "The snow lion’s turquoise mane" cuûa Surya Das, baûn dòch "Sö Töû tuyeát bôøm xanh" cuûa taùc giaû, Nhaø xuaát baûn Tp Hoà Chí Minh, 1999 [6] Trích Taêng giaø thôøi Ñöùc Phaät, Thích Chôn Thieän, Vieän nghieân cöùu Phaät hoïc Vieät Nam, 1991 [7] Hình trích cuûa S.Dhammika, saùch ñaõ daãn [8] töùc laø A-duïc [9] Thoâng thöôøng laø ¼ [10] Hình trích cuûa H.W.Schumann, saùch ñaõ daãn [11] Govinda, Saùch ñaõ daãn |
[ Trôû Veà ]