Chim Vieät Caønh Nam            [  Trôû Veà  ]          [ Trang chuû ]
Thö toøa soaïn
Ñoâng ?  Xuaân ?

Naêm heát, teát ñeán, nhaø nhaø chuaån bò ñoùn teát , ngöôøi ngöôøi ca ngôïi xuaân veà... Nhöng, ngaøy Teát , taïi queâ nhaø, trôøi  laïnh coùng ; nôi trôøi Taây, baêng giaù truøm caûnh vaät, tuyeát phuû traéng phoá phöôøng, caây trô caønh... Teát ñeán, Ñoâng coøn löu luyeán chaúng chòu ra ñi. 

Coù leõ phaûi chôø ñeán cuoái thaùng ba, ngaøy laïnh ngaøy nhu,  khí trôøi môùi hôi hôi aám laïi, hoa coá nôû, naéng raùng veùn maây. Xuaân gaéng tôùi ! Trôøi ñaõ naéng, nhöng ra ñöôøng ñöøng queân aùo laïnh, khaên quaøng.

Phaûi chaêng vì ñoâng xuaân laãn loän, ngoaøi caûnh vaät, trong loøng ngöôøi, maø ta coù caûm giaùc soáng luùc giao thôøi. Moät tí vui, moät tí buoàn, daêm ba aâu lo, boài hoài, chaùn naûn, nhöng cuõng coù moät ñoâi tia hy voïng. Quaùi beänh tieáp quaùi beänh,  chuyeàn ñi khaép theá giôùi , baùc só boù tay ñöùng nhìn. Xa xa tieáng suùng I-Raéc ì aàm voïng veà, ñe doïa töông lai, kinh teá ngöøng thôû laéng nghe, do döï, ngöôøi ta bieåu tình ñoøi hoøa bình, ngöôøi ta ñình coâng ñoøi côm aùo, ...

Thöïc ra, " taâm traïng giao thôøi " naøo phaûi chæ ngaøy nay môùi coù, thieáu côm, thieáu aùo ñaâu phaûi chæ laø hieän taïi, maø cuõng ñaõ laø quaù khöù, vaø chaéc chaén seõ coøn laø töông lai. Söï vaät laø baáp beânh, laø "giao thôøi", cuoäc ñôøi laø "Khoå", coù ngöôøi noùi nhö vaäy.

***

Naøo, cöûa vöôøn Chim Vieät 12 ñaõ môû , xin kính môøi!

Nguyeãn Dö tieáp baïn vaøi tranh daân gian loàng trong moät baøi veà phong tuïc taäp quaùn, "Xöôùng ca voâ loaøi", keå laïi thaân phaän moät loaïi ngöôøi xöa kia khoâng ñöôïc xeáp haïng, naèm ngoaøi boán lôùp "Só , noâng, coâng, thöông".
Baêng Sôn mieâu taû phong caùch aên uoáng trong "Böõa aên ngaøy thöôøng" cuûa moät gia ñình neàn neáp, leã nghi, bieát "aên troâng noài, ngoài troâng höôùng". Ngaøy nay, taïi haûi ngoaïi, "böõa aên ngaøy thöôøng" nhieàu khi chæ coøn laø vaøi ba mieáng hamburger mua voäi trong cöûa tieäm Maéc Ñoâ, roài vöøa ñi treân ñöôøng vöøa aên.
Môøi baïn tieáp böôùc, vaøo xem trang trieån laõm cuûa Hoäi Nhieáp AÛnh Ngheä Thuaät Vieät Nam, Hoäi ñöôïc thaønh laäp vaøo naêm 1968 taïi Vieät Nam.
Nguyeãn Kyø Nam giôùi thieäu Chôï Hoa, hoa Saøi Goøn, hoa Haø Noäi.
Nguyeãn Dö göûi theâm hôn 20 taám aûnh môùi trong Boä aûnh Peyrin, coäng vaøo gaàn 150 aûnh ñaõ ñöa laàn tröôùc. Boä aûnh thöïc ra coù gaàn ngaøn taám, nhöng nhieàu phim ñaõ moác meo, hö haïi, caàn boû nhieàu thì giôø töø töø khoâi phuïc.

Hai baøi thô Nghó veà nhau , Thöông Taûn Ñaø noùi leân taâm traïng Nguyeãn Hoài Thuû cuûa nhöõng naêm 1980-1990, nhöõng naêm thaùng cuûa nghi ngaïi, daèn vaët, coâ ñôn. 
Ra ñi, trôû laïi, bao tình caûm vui buoàn nhôù nhung vöông vaán ñöôïc thu goïn trong nhöõng caùi nhìn, trao goïn qua ñoâi maét, vôùi baøi ñoâi maét cuûa Vuõ Quyeân.
Huyønh Maïnh Tieân ñeà thô "Chieàu thaùo kính ngoài döôùi baûng "nhaø baùn" ", Ñan Taâm dòch thô "Ca khuùc" cuûa Federico Garcia Lorca .

Nguyeãn Nam Traân dòch truyeän "Chaùo Khoai", nguyeân taùc baèng tieáng Nhaät cuûa Akutagawa Ryunosuke (1892-1927) , taùc giaû cuûa La Sinh Moân, Ñòa Nguïc Moân. "Akutagawa bi quan chaêng khi muoán noùi ñeán caùi huït haãng cuûa con ngöôøi luùc saép ñaït ñöôïc lyù töôûng maø lyù töôûng chæ coù giaù trò khi ngöôøi ta khoâng ñaït ñeán. OÂng laïc quan chaêng khi muoán baûo raèng moïi cuoäc ñôøi duø heøn moïn ñeán ñaâu cuõng ñeàu ñaùng soáng, lyù töôûng duø nhoû nhoi theá naøo cuõng phaûi aáp uû. " ( Nguyeãn Nam Traân  )
Ñinh Vaên Phöôùc giôùi thieäu Yokomitu Riichi  (1898-1947) qua truyeän dòch "con ruoài" . "OÂng laø moät nhaø vaên môùi trong ñöông thôøi, ñöôïc ñaùnh giaù cao veà loái vieát taû thöïc, moäc maïc, ñoàng queâ, gaây aán töôïng vaø coù söùc truyeàn caûm môùi " (Ñinh Vaên Phöôùc ).
Môøi baïn veà Hueá, cuøng Nguyeãn Töôøng Baùch gheù thaêm moät thò traán nhoû, hay ñuùng hôn moät caên nhaø nhoû, beân bôø soâng Höông, qua baøi "Tröôùc nhaø laø soâng".
Hay cuøng Traàn Truùc Laâm, vôùi baøi " Ñaàu xuaân noùi chuyeän Thieân Thai  ", truy nguyeân vaøi döõ kieän trong baøi haùt "Thieân Thai" cuûa Vaên Cao.
Voõ Hoàng nhôù laïi " Maùi chuøa xöa " vôùi nhöõng kyû nieäm khi coøn aáu thô. Xa hôn nöõa, luùc "giao thôøi", trong nhöõng naêm thaùng cuoái cuøng cuûa Nho hoïc, moät caùch laøm aên "raát vaên hoïc" ñöôïc Nguyeãn tuaân gôïi laïi qua truyeän ngaén " thaû thô ".
Truùc Huy dòch truyeän ngaén noåi tieáng cuûa Khaùi Höng " Anh phaûi soáng " (  You must live  ), noùi leân noãi khoán cuøng cuûa ngöôøi daân tröôùc muøa thu thaùng Taùm, laø boái caûnh cho baàu khoâng khí soâi suïc treân moïi ñòa haït, tö  töôûng, vaên hoïc, chính trò vaøo thôøi ñoù.
Giaùo sö Thanh Laõng tieáp tuïc caâu chuyeän tranh caõi thô vaên quyeát lieät  trong nhöõng naêm 30 qua baøi " Sinh hoaït pheâ bình vaên hoïc theá heä 1932 ". 
Nguyeãn Taán Long-Nguyeãn Höõu Troïng giôùi thieäu Taûn Ñaø, Nguyeãn Khaéc Hieáu.

Qua baøi " Con deâ chín muøi " , Ñaëng Tieán , "nhaân chuyeän deâ naêm Muøi ... oân laïi moät soá chuyeän vaên hoïc vaø vaên hoùa" , roài ngay sau ñoù, ñöa chuùng ta ñi döï Lieân Hoan Phim Deauville, vaø taïi ñaây, tìm gaëp nöõ ñaïo dieãn Vieät Linh qua taùc phaåm " Meâ Thaûo-Thôøi vang boùng ".
" Meâ Thaûo-Thôøi vang boùng laø moät phim hay, ñaõ ñöôïc dö luaän taùn thöôûng taïi Lieân Hoan Deauville. Sau ñoù döï thi taïi Lieân Hoan phim Bergamo, thaønh phoá 150.000 daân mieàn baéc nöôùc Y Ù, töø 15 ñeán 23 thaùng 3-2003, ñaõ ñoaït giaûi nhaát Boâng Hoàng Vaøng, tröôùc caùc phim Phaùp " Treân Ñaàu Ngoùn Tay " cuûa Yves Angelo, vaø " Chuyeän Gì Ñaõ Xaûy Ra " cuûa Rabah Ameur-Zaimeche. (Naêm 1998, cuõng taïi Bergamo, phim " Ai Xuoâi Vaïn Lyù " cuûa Leâ Hoaøng ñaõ ñoaït giaûi Boâng Hoàng Ñoàng)" (Ñaëng Tieán). 
Ñinh cöôøng töôûng nhôù hoïa só Modigliani nhaân cuoäc trieån Laõm " Modigliani, thieân thaàn buoàn "  (Modigliani, L'ange au visage grave) taïi Paris. Baøi " Trònh Coâng Sôn vaø nhöõng caûm taùc ñaàu ñôøi " cuûa  Böûu Y Ù, keå laïi nhöõng böôùc ñaàu saùng taùc cuûa Trònh Coâng Sôn. 

Leâ Vaên Haûo tieáp tuïc höôùng daãn chuùng ta veà thaêm nöôùc Vaên Lang thôøi Huøng Vöông döïng nöôùc ñeå chöùng kieán " Cuoäc soáng ñaàm aám cuûa gia ñình Vieät coå " .
Hoøa Ña, duyeät laïi nhöõng thuyeát xöa nay veà " coäi nguoàn " cuûa daân toäc Vieät.

Nguyeãn Phuùc Böûu Taäp baøn veà " ñòa vò ngöôøi ñaøn baø trong kinh Phaät ", baøi naøy ñöôïc Corinne Segers, moät phuï nöõ Bæ (Belge), noùi vaø vieát thoâng thaïo tieáng Vieät, dòch ra tieáng Phaùp vôùi töïa ñeà " La condition de la femme d'apreøs les eùcrits bouddhistes ".

Ñeå keát thuùc, Leâ vaên Haûo ñieåm saùch giôùi thieäu " Moät coâng trình vaên hoùa lôùn ñaõ hoaøn thaønh : Toång Taäp Vaên Hoïc Vieät Nam " .

Maø ñaõ thöïc söï keát thuùc chöa nhæ ? Môøi baïn thænh thoaûng gheù trôû laïi vöôøn. Kìa, beân ñöôøng moät ñoùa hoàng vöøa  nôû ...

Chim Vieät Caønh Nam (*)
-------------------
(*)1 - Chim Vieät caønh Nam, laáy töø chuyeän Chim Tró , do vua Vieät ôû phöông Nam taân coáng cho vua nhaø Chu (Chu Thaønh Vöông). Chim choïn caønh phía Nam ñeå laøm oå . "Vieät ñieåu saøo nam chi" (Saøo laø laøm toå chim)  , yù noùi nhôù queâ höông phía Nam. 
2 - Ngöïa Hoà hí gioù Baác , laø chuyeän ngöïa cuûa rôï Hoà (Moâng Coå) daâng cho vua Haùn Vuõ Ñeá , khi gioù Baác thoåi, thì hí leân "Hoà maõ teâ baéc phong", yù noùi nhôù queâ, phöông baéc.

Trôû Veà  ]