Caû nöôùc Phaùp xoân xao. Daân bieåu ñoå loãi cho chính phuû, chính phuû ñoå loãi cho baùc só, baùc só ñoå loãi cho ... nhöng taát caû moïi ngöôøi boãng yù thöùc raèng "thaân phaän giaø " trong xaõ hoäi ngaøy nay quaû thöïc laø coâ ñôn, mong manh. Nhöng chæ yù thöùc vaäy thoâi, hay ñuùng hôn chæ "tuyeân boá yù thöùc" vaäy thoâi, phaûi tuyeân boá vì duø sao " laù phieáu giaø" cuõng coøn laø "laù phieáu". Ngoïn gioù maïnh xì-caêng-ñan thoåi tôùi, haøng lau "yù thöùc" cong raïp xuoáng laøo xaøo reân xieát, ñeå roài sau ñoù vöôn daäy nhö chaúng coù gì xaûy ra. Taïi Phaùp, taïi Ñöùc, caùc ñaïo luaät môùi laïi noái tieáp nhau ra ñôøi, ñaåy luøi tuoåi höu trí, giaûm löông höu trí vaø caùc haõng xöôûng tieáp tuïc laêm le cho veà vöôøn nhöõng ai coù toäi daùm böôùc qua ngöôõng cöûa 50 !

Trong caùc xaõ hoäi "man rôï " ngheøo ñoùi thôøi tieàn söû, ngöôøi giaø khoâng chaïy theo kòp boä laïc bò boû rôi laïi sau cho cheát. Hình nhö cuõng coù nôi cho ngöôøi giaø leo leân caây roài moïi ngöôøi xuùm laïi rung caây. Ngöôøi naøo baùm chaët ñöôïc thaân caây, khoâng ruïng xuoáng môùi ñöôïc soáng. Ngöôøi naøo heát söùc ... thì oâ hoâ !

Trong xaõ hoäi tieâu thuï giaøu coù ngaøy nay coù leõ hình thöùc coù thay ñoåi, nhöng con ngöôøi vaãn laø con ngöôøi, coøn söùc baùm thì soáng !

Buoàn quaù baïn nhæ ! Thoâi, ñeå giaûi saàu môøi baïn vaøo vöôøn Chim Vieät chôi, coù chuùt hoài töôûng , coù chuùt vaán vöông, coù ñau khoå, nhöng cuõng coù caùi vui, coù caûnh ñeïp.

Ñôøi laø khoå, nhöng ta cöù tìm caùi vui trong caùi khoå .

Leâ Vaên Haûo daãn ñaàu ñoùn chaøo baïn vôùi moät baøi ñieåm saùch : Ñoàng Khaùnh Ñòa Dö Chí, moät taäp ñaïi thaønh ñòa lyù hoïc Vieät Nam cuoái Theá Kyû XIX . Ñaây laø coâng trình lôùn cuoái cuøng cuûa Quoác söû quaùn hoaøn thaønh vaøo ñôøi Ñoàng Khaùnh (1886 - 1887) ñaõ ñöôïc Ñoâng döông Thö khoá (Toyo Bunko) cuûa Nhaät Baûn xuaát baûn ôû Tokyo vaøo thaùng 7 - 1945 döôùi nhan ñeà Ñoàng Khaùnh ngöï laõm ñòa dö chí ñoà. Ngaøy nay, naêm 2003, coâng trình naøy ñöôïc dòch ra vaø xuaát baûn vôùi töïa ñeà Ñoàng Khaùnh Ñòa Dö Chí , 3 taäp, goàm baûn nguyeân vaên chöõ Haùn - Noâm vaø caùc baûn dòch Vieät, Anh, Phaùp, 2500 trang, khoå 32 X 25 cm vaø hôn 300 baûn ñoà.

Cuøng moät taùc giaû, baïn coù theå xem taùc phaåm " Huøng Vöông döïng nöôùc ". Laàn naøy khoâng coù theâm chöông môùi, nhöng caùc chöông cuõ coù taêng theâm hình aûnh, vaø Chim Vieät ñang chuaån bò ñöa theâm moät soá trang hoaøn toaøn goàm hình aûnh veà troáng ñoàng, thaïp coå, ... Xin kieân nhaãn chôø vaøi tuaàn nöõa.

Môøi baïn cuøng Nguyeãn Dö laàn theo böôùc thaêng traàm cuûa lòch söû caùi raêng caùi toùc daân ta, " Caùi raêng caùi toùc, moät goùc con ngöôøi " , khi phaûi ñaáu tranh ñeå ñöôïc caïo troïc nhö thôøi Traàn, khi phaûi troãi daäy ñeå giöõ toùc daøi, raêng ñen nhö lôøi tuyeân boá cuûa Nguyeãn Hueä:

Ñaùnh cho ñeå daøi toùc
Ñaùnh cho ñeå ñen raêng
Ñaùnh cho noù chích luaân baát phaûn
Ñaùnh cho noù phieán giaùp baát hoaøn
Ñaùnh cho söû tri Nam quoác anh huøng chi höõu chuû
(Lòch söû Vieät Nam, sñd, tr. 353)

Tuûi hoå thay Leâ Chieâu Thoáng ñaõ phaûi goït toùc , keát sam theo ngöôøi Thanh.

Phí Vaên Chung ñöa ta ngöôïc leân thaêm nuùi ñoài mieàn Baéc, cuøng caùc saéc daân, qua taäp aûnh vuøng Chapa .

Boä aûnh cuûa Hoäi AÛnh Ngheä Thuaät Vieät Nam , Tuyeån taäp aûnh 2001  , giaøu theâm hôn 30 taùc phaåm,  Boä AÛnh Peyrin :VN 1920-1930  cuûa Nguyeãn Dö taêng theâm 25 aûnh.

Ta böôùc vaøo vöôøn thô. Xa queâ, nhôù queâ, laøm sao tìm laïi ñöôïc nhöõng boùng hình vöông vaán ? Baùm vaøo hình aûnh treân " maïng löôùi trôøi " ? baùm vaøo dö aûnh cuûa giaác mô ? hay ñuoåi theo aâm voïng cuûa kyù öùc ? Xin môøi ñoïc Vuõ Quyeân : Haø Noäi ôi  -  Coù phaûi em veà giöõa chieâm bao , Nguyeãn Theá Taøi : 11 chöõ, aûnh hình xöa / coù phaûi em veà , Nguyeãn Hoài Thuû : Nhöõng vì sao trong gioøng Ngaân Haø , Taân Vaên : Vu Lan . Ngoâ Taèng Giao dòch thô cuûa  Francis Carco : Vónh bieät  vaø Pierre Ronsard : Khi naøng tuoåi haïc

Nhaân Muøa Hoäi Thô  do Hoäi Val De Marne toå chöùc , coù môøi hai nhaø thô Vi Thuøy Linh vaø Thanh Thaûo töø Vieät Nam qua, Huyønh Maïnh Tieân vieát voäi ñoâi haøng.

Nguyeãn Nam Traân giôùi thieäu taùc phaåm " Nöôùc Doøng Soâng Caùi  " cuûa Akutagawa Ryunosuke. " Nöôùc Doøng Soâng Caùi coù nhieàu chi tieát khieán ngöôøi ta nghó noù laø thieân töï truyeän nhöng thaät ra caùi duyeân daùng cuûa ñoaûn vaên haøm chöùa trong söï mô hoà baøng baïc cuûa nhöõng chi tieát aáy. Caùi mô hoà baøng baïc ôû ñaây ta töøng tìm ñöôïc trong Toâi Ñi Hoïc cuûa Thanh Tònh,Phaán Thoâng Vaøng  cuûa Xuaân Dieäu hay Chôi Giöõa Muøa Traêng cuûa Haøn Maëc Töû, ñoïc thuôû thieáu thôøi. "

Caùi mô hoà baøng baïc ñoù, ta cuõng thaáy trong "  Boû Tröôøng Maø Ñi  " cuûa Cheá Lan Vieân ñöôïc Truùc Huy dòch sang tieáng Phaùp " EÙcole de mon aâme, demain je serai seùpareù de toi ! ", tieáng Anh " School of my heart, tomorrow I will be separated from you ! ". Nhöõng baûn dòch döïa theo nguyeân baûn tieáng Vieät trích töø taäp Vaøng Sao , in naêm 1942. Baûn tieáng Vieät chuùng toâi ñaêng nôi ñaây do coâ Tuyeát Mai gôûi taëng, Cheá Lan Vieân coù söûa ñoåi vaø theâm ít ñoaïn môùi. Do ñoù, giöõa baûn chöõ Vieät ñöôïc ñaêng vaø caùc baûn chöõ Anh, Phaùp coù ñoâi chuùt khaùc bieät.

Ñinh Vaên Phöôùc giôùi thieäu moät taùc phaåm khaùc cuûa Akutagawa Ryunosuke, " Chieác Xe Gooøng  ", ñöôïc saùng taùc vaøo naêm 1922, moâ taû kyù öùc cuûa moät ñöùa beù môùi leân taùm.

Cuõng trong khoâng gian cuûa kyù öùc , Voõ Hoàng vôùi taùc phaåm " Nöûa chöõ cuõng Thaày  " nhôù laïi nhöõng ngaøy thaùng aáu thô treân gheá nhaø tröôøng, baùc só Nguyeãn Löu Vieân gôïi laïi luùc sô thôøi cuûa ngaønh Taây Y taïi xöù ta qua baøi " Vaøi kyû nieäm cuûa moät cöïu sinh vieân tröôøng thuoác Haø Noäi ".

Rôøi theá giôùi cuûa moäng mô, cuûa hoài töôûng, ta gaëp nhöõng keû khoán cuøng nhö Laõo Haïc  cuûa Nam Cao, chòu cheát ñeå giöõ voán cho con ngaøy naøo ñoù seõ rôøi kieáp phu ñoàn ñieàn cao xu trôû veà, nhö Nhaø Meï Leâ cuûa Thaïch Lam, ngöôøi ñaøn baø goùa buïa taàn taûo tuyeät voïng nuoâi ñaøn con thô daïi,  hay nhöõng keû dôû soáng dôû cheát trong caùc traïi tuø qua taùc phaåm " Trong Ñeâm Khuya  " cuûa Varlam Shalamov ñöôïc Ngoâ Taèng Giao chuyeån ngöõ.

Cuoäc soáng thöôøng nhaät trong moät chung cö taïi xöù ta ngaøy nay tuaàn töï dieãn ra qua trích ñoaïn " Meøo ñeán " cuûa Traàn Vaên Tuaán.

Sang trang Vaên hoïc, cuoäc tranh luaän cuûa theá heä 1932 ñaõ böôùc vaøo giai ñoaïn quyeát lieät vôùi  caùc baøi " Vuï AÙn Thô Cuõ Thô Môùi   " , "  Maët Traän Beânh Thô Môùi  "  cuûa Giaùo sö Thanh Laõng (Pheâ bình vaên hoïc theá heä 1932 )

Huyønh AÙi Toâng tieáp tuïc xem laïi "Caùc coâng trình vaên hoïc quoác ngöõ mieàn Nam "  , ñi vaøo tieát 4 - Truyeän Taøu, tieát 5 - Tieåu thuyeát. 

Treân ñöôøng theo daáu chaân Phaät, Nguyeãn Töôøng Baùch ñaõ rôøi AÁn Ñoä ñaët chaân tôùi Trung Quoác Xöù sôû cuûa Boà Taùt  (Muøi Höông Traàm)

Ñeå keát thuùc, môøi baïn tìm gaëp caùc taùc giaû quoác ngöõ ñaàu tieân cuûa xöù ta Tröông Vónh Kyù (1837-1898)  ,   Huyønh Tònh Cuûa (1834-1907)  ,  Tröông Minh Kyù (1855-1900) vaø nöõ só  Nguyeãn Thò Manh Manh (1914-?) moät trong nhöõng phuï nöõ ñaàu tieân ñöùng ra tranh ñaáu cho nöõ quyeàn cuõng nhö môû ñöôøng cho loái thô môùi.

Chöa,chöa keát thuùc ! Gaàn giöõa thaùng 12, baïn Nguyeãn Quyù Ñaïi boãng ñem taëng vöôøn Chim Vieät moät ñoùa hoa  Muøa Voïng vaø Giaùng Sinh . Khi nhaän ñöôïc hoa, thöôøng leä ñeå laàn sau môùi tröng, nhöng ñang muøa Noel , baøi vieát veà Noel maø ñem caát ñi chôø sang Teát thì voâ duyeân quaù, vaäy theá xin theâm ...